Pilot morski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pilot morski, pilot portowy lub po prostu pilot – osoba posiadająca specjalistyczną wiedzę, doświadczenie w manewrowaniu statkami oraz znajomość lokalnych warunków, spełniająca wymogi kwalifikacyjne określone prawem. Pilot udziela kapitanowi statku informacji o warunkach nawigacyjnych oraz rad w prowadzeniu statku na ściśle określonym akwenie. Jego znajomość locji danego akwenu zazwyczaj jest znacznie wyższa niż dowódcy statku^[1].

Zadaniem pilota jest zapewnienie bezpiecznego wprowadzenia lub wyprowadzenia z portu jednostki morskiej, hamowanie jej, obracanie i przeprowadzenie procesu cumowania lub dokowania równoległego. Pilotami są zazwyczaj doświadczeni kapitanowie, którzy posiedli wystarczającą wiedzę o akwenie, na którym przyszło im pracować i potrafiący współpracować z załogami holowników lub zespołów holowników wspomagających statki wchodzące lub wychodzące z portu^[2].

Pilotaż stosowany jest podczas podejść do portów, przy ujściach rzek, podczas przejść wzdłuż wybrzeża, przez kanały i cieśniny^[3]. Może być usługą dobrowolną (na wniosek kapitana) lub obowiązkową, jeśli wymagają go przepisy lokalne^[3]. W większości portów pilotaż jest obowiązkowy przynajmniej dla większych statków^[3].

Pilotaż polega na udzielaniu pomocy kapitanowi podczas przejścia przez rejon wymagający dobrej znajomości lokalnych warunków^[3]. Pilot nie zastępuje kapitana w dowodzeniu statkiem, jedynie udziela mu rad i odpowiada za ewentualne złe konsekwencje zastosowania się do nich^[3]. W praktyce na ogół kapitan akceptuje komendy wydawane przez pilota sternikowi i obsłudze siłowni^[3]. Kapitan może nie zastosować się do rad pilota, ale wówczas odpowiada za konsekwencje decyzji^[3].

Na ogół piloci morscy dyżurują w stacji brzegowej, skąd są dostarczani na statki przez specjalne kutry pilotowe (pilotówki), rzadziej śmigłowcem^[3]. Pilot w celu zaokrętowania musi przeskoczyć z kutra na trap pilotowy statku, co wymaga sprawności i bywa niebezpieczne, zwłaszcza przy większym falowaniu^[3]. Bywa też, że piloci dyżurują na pływających stacjach pilotów^[3].

W Polsce Kodeks Morski określa warunki świadczenia usługi pilotowej i odpowiedzialność pilota, natomiast rozporządzenie w sprawie pilotażu morskiego reguluje wymagania kwalifikacyjne pilota morskiego i sposób uzyskania dyplomów:

• Pilota Morskiego (Sea Pilot)
• Pilota Morskiego w Pilotażu Pełnomorskim (Deep Sea Pilot)

• pilotówka
• drabinka pilotowa

• Dz. U. 2001 Nr 138 poz. 1545 Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski

Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 17 listopada 2017 r. w sprawie pilotażu morskiego