French
DeutschPingwin szczotkoczuby – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Eudyptes sclateri[1] | |||
| Buller, 1888 | |||
.jpg) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | pingwin szczotkoczuby | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
.png) strzałki czerwone – obecne obszary lęgowe strzałki białe z obwódką – dawne obszary lęgowe | |||
Pingwin szczotkoczuby[4], skocz szczotkoczuby (Eudyptes sclateri) – gatunek dużego ptaka z rodziny pingwinów (Spheniscidae), zamieszkujący wody i wyspy Pacyfiku na południe i południowy wschód od głównych wysp Nowej Zelandii. Zagrożony wyginięciem.
- Systematyka
- Blisko spokrewniony z pingwinem grubodziobym (E. pachyrhynchus), niekiedy bywał nawet uznawany za jego podgatunek[5]. Nie wyróżnia się podgatunków[5][6]. Naukowa nazwa gatunku upamiętnia angielskiego zoologa Philipa Lutleya Sclatera.
- Zasięg występowania
- Obecnie gnieździ się jedynie na należących do Nowej Zelandii Wyspach Antypodów i Bounty; w XX wieku odnotowywano nieliczne lęgi na wyspach: Campbella, Disappointment, Auckland i na Wyspie Południowej[7]. Poza sezonem lęgowym spotykany także na innych wyspach subantarktycznych, takich jak Wyspa Campbella czy Wyspy Snares, a także na wybrzeżach głównych wysp Nowej Zelandii i na Wyspach Chatham. Poza terytorium Nowej Zelandii obserwowany był wzdłuż południowych wybrzeży Australii, na Wyspach Kerguelena, a nawet na Falklandach[8].
- Morfologia
- Posiada długi brązowopomarańczowy dziób[7] i biało-czarne upierzenie. Szeroki, jasnożółty pasek brwiowy rozciąga się nad okiem, tworząc krótki, wyprostowany grzebień[8]. Ma od 50 do 70 cm wysokości i waży od 2,7 do 5,2 kg (maksymalnie 6,5 kg przed pierzeniem[9]). Samce są na ogół większe od samic[9].
- Ekologia i zachowanie
- Gnieździ się w dużych i gęstych koloniach liczących tysiące par, na terenie skalistym[8]. Składanie jaj ma miejsce na początku października i trwa 3–5 dni. U jaj tego gatunku występuje największy wśród ptaków dymorfizm – drugie jajo składane przez samicę jest o 17–138% (średnio 81%) większe od pierwszego. Niemal wszystkie pary tracą pierwsze, małe jajo mniej więcej w czasie, gdy składane jest drugie; często ptaki celowo usuwają pierwsze jajo z gniazda; powód takiego zachowania nie jest znany[7]. Wysiadywaniem zajmują się na przemian oboje rodzice. 2–3 dni po wykluciu samica odchodzi i zostawia opiekę nad gniazdem samcowi. Okres pilnowania gniazda trwa 3–4 tygodnie, w tym czasie samiec pości, a samica codziennie odwiedza gniazdo, by nakarmić młode zwróconym pokarmem. Młode są opierzone i gotowe opuścić wyspę zwykle w lutym[9].
- Skład diety pingwina szczotkoczubego nie został poddany badaniom, lecz prawdopodobnie żywi się on krylem, kałamarnicami i rybami[8].
- Status
- Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje pingwina szczotkoczubego za gatunek zagrożony wyginięciem (EN – Endangered) nieprzerwanie od 2000 roku; wcześniej, od 1994 roku miał status gatunku narażonego na wyginięcie (VU – Vulnerable)[3]. Liczebność światowej populacji w 2011 roku szacowano na około 150 tysięcy dorosłych osobników[8]. Trend liczebności populacji jest malejący[3]. Gwałtowne spadki liczebności odnotowano od połowy lat 70. do połowy lat 90. XX wieku, później spadek liczebności wyraźnie spowolnił[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Eudyptes sclateri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ O. Finsch. On two apparently new Species of Penguin from New Zealand. „The Ibis”. V, s. 114, 1875. (ang.).
- ↑ a b c Eudyptes sclateri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Spheniscidae Bonaparte, 1831 - pingwiny - Penguins (wersja: 2019-10-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-21].
- ↑ a b Erect-crested Penguin (Eudyptes sclateri). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Kagu, sunbittern, tropicbirds, loons, penguins, petrels. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
- ↑ a b c Miskelly, C.M.: Erect-crested penguin. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. 2013. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Species factsheet: Eudyptes sclateri. BirdLife International. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
- ↑ a b c Burchman, J.: Eudyptes sclateri erect-crested penguin. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2001. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).