Pinus serotina – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pinus serotina
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	P. serotina
	Nazwa systematyczna
	Pinus serotina Michx.; Fl. Bor.-Amer. 2: 205. 1803.
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pinus serotina Michx. – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w stanie dzikim w USA (Alabama, Delaware, Floryda, Georgia, Maryland, New Jersey, Karolina Północna, Karolina Południowa, Wirginia).

Morfologia

Pokrój: Korona nieregularna, zaokrąglona lub płaska.
Pień: Pień prosty lub skrzywiony, osiąga 21 m wysokości i 0,6 m średnicy. Kora brązowa, nieregularnie spękana.

Liście: Igły zebrane po 3 na krótkopędzie, długości (12)15–20(21) cm, szerokości 1,3–1,5 cm jasnozielone, lekko skręcone, brzegiem drobnoząbkowane.
Szyszki: Szyszki męskie cylindryczne, żółto-brązowe, o długości do 30 mm. Szyszki żeńskie o długości 5–8 cm, siedzące na gałęzi lub osadzone na krótkiej szypułce o długości do 1 cm. Tarczki łusek opatrzone niewielkim kolcem. Nasiona jajowate, o długości 5–6 mm, jasnobrązowe, opatrzone skrzydełkiem o długości do 20 mm.
Gatunki podobne: Sosna smołowa (Pinus rigida) – odróżnia się od P. serotina krótszymi igłami i z reguły krótszymi szyszkami.

Biologia i ekologia

Drzewo wiecznie zielone. Igły pozostają na drzewie przez 2–3 lata.

Drzewo jednopienne. Pylenie następuje na początku marca na Florydzie, około miesiąc później w Karolinie Północnej. W całym zasięgu pyli później niż towarzyszące jej Pinus taeda i P. elliottii. Nasiona produkuje w młodym wieku, dziesięcioletnie drzewka posiadają po kilka szyszek. Liczba szyszek rośnie wraz z wiekiem aż do osiągnięcia 30 lat. Drzewa starsze produkują średnio 170–200 szyszek. Szyszki otwierają się pod wpływem wysokiej temperatury, zazwyczaj podczas pożaru lasu. Otwarte szyszki pozostają na drzewie przez wiele lat.

Drzewa tego gatunku mają zdolność wypuszczania pędów z pnia i gałęzi, po silnym uszkodzeniu przez wysoką temperaturę i ogień podczas pożaru. Jest to adaptacja nietypowa dla sosen. Uszkodzone siewki i starsze drzewa wypuszczają wiele pędów z pozostałości pnia. Pędy te wyrastają ze śpiących pąków, chronionych przez korę. Kiedy drzewo zostaje uszkodzone, pąki te zaczynają rosnąć i pozwalają odnowić utracone ulistnienie i koronę.

Rośnie przeważnie na wilgotnych stanowiskach, w pobliżu strumieni, mokradeł i sadzawek. Tam, gdzie Pinus serotina jest dominującym drzewem, towarzyszą jej gęste, krzaczaste zarośla. Prawie zawsze jest wśród nich obecna kolcorośl z gatunku Smilax laurifolia. Występuje także m.in. razem z Pinus taeda, Pinus elliottii i Chamaecyparis thyoides. Nie toleruje zacienienia.

Systematyka i zmienność

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[5]:

podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
  - podsekcja Australes
    - gatunek P. serotina

Gatunek traktowany przez niektórych botaników jako podgatunek lub odmiana sosny smołowej: Pinus rigida Miller subsp. serotina (Michaux) R.T. Clausen, P. rigida var. serotina (Michaux) Hoopes^[6].

Tworzy naturalne mieszańce z Pinus taeda. Na północy zasięgu krzyżuje się także z sosną smołową (Pinus rigida).

Zagrożenia

Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem o niskim ryzyku wymarcia^[4].

Choroby i szkodniki

Czyreń sosnowy (Phellinus pini) – grzyb, najgroźniejszy patogen P. serotina, najczęściej atakujący uszkodzone drzewa. Powszechny w starszych populacjach.
Cronartium quercuum – grzyb powodujący rakowacenie pnia i gałęzi.
Hypoderma lethale i Scirrhia acicola – grzyby powodujące czasami brązowienie i obumieranie igieł.
Szyszeń (Dioryctria spp.) i Leptoglossus corculus – owady żerujące na szyszkach i nasionach.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b A.A. Farjon A.A., Pinus serotina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-09-21] (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-21]. (ang.).
↑ R. Kral. Pinus serotina. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. [dostęp 2009-09-21]. (ang.).

Bibliografia

R. Kral. Pinus serotina. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. [dostęp 2009-09-21]. (ang.).
Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Silvics of North America / v.1, Pinus serotina. „Agriculture Handbook”. 654, 1990. Dept. of Agriculture, Forest Service. [dostęp 2009-09-21]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] A.A. Farjon A.A., Pinus serotina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-09-21] (ang.).

[Gymn-5] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-21]. (ang.).

[6] R. Kral. Pinus serotina. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. [dostęp 2009-09-21]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]