Polski Instytut Naukowy w Ameryce – Wikipedia, wolna encyklopedia

Polski Instytut Naukowy w Ameryce

Polish Institute of Arts and Sciences of America

Państwo	Stany Zjednoczone
Miejscowość	Nowy Jork
Adres	208 East 30th Street Nowy Jork, NY 10016
Data założenia	1942
Dyrektor	Prezes dr Robert Blobaum
Położenie na mapie Manhattanu Polski Instytut Naukowy w Ameryce
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Polski Instytut Naukowy w Ameryce
Położenie na mapie stanu Nowy Jork Polski Instytut Naukowy w Ameryce
Położenie na mapie Nowego Jorku Polski Instytut Naukowy w Ameryce
40°44′34,066″N 73°58′46,150″W/40,742796 -73,979486
Strona internetowa

Polish Institute of Arts and Sciences of America – PIASA (Polski Instytut Nauk i Sztuk, Polski Instytut Naukowy w Ameryce) – polonijna instytucja naukowa i dydaktyczna o charakterze organizacji non-profit, mająca siedzibę w Nowym Jorku na Manhattanie.

Instytut powstał podczas II wojny światowej, w 1942. Jego założycielami byli znani polscy naukowcy, m.in. antropolog Bronisław Malinowski, historycy Oskar Halecki i Jan Kucharzewski, papirolog Rafał Taubenschlag, geograf i podróżnik Henryk Arctowski i poeta Jan Lechoń. Działalność instytutu miała być kontynuacją Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, która po rozpoczęciu niemieckiej okupacji została zlikwidowana. Instytut był w latach 1942–1945 subwencjonowany^[1] przez Rząd RP na uchodźstwie, co było podstawą finansową jego działalności. Po wycofaniu w lipcu 1945 międzynarodowego uznania dla Rządu RP na uchodźstwie w konsekwencji ustaleń konferencji jałtańskiej Instytut odmówił podporządkowania się rządowi w Warszawie i domagał się wolności badań w ramach PAU. W konsekwencji członkowie Instytutu zostali w 1949 wykluczeni z działającej w Krakowie Polskiej Akademii Umiejętności. Po zakończeniu monopartyjnych rządów komunistycznych w Polsce w 1989 podjęto współpracę z odnowioną w Krakowie PAU.

Instytut stawia sobie za cel informowanie amerykańskiego społeczeństwa o Polsce i jej dziedzictwie kulturowym, jak również wzmacnianie polsko-amerykańskich relacji.

Na liście członków Instytutu znajduje (lub znajdowało) się ok. 1 500 nazwisk, w tym: Zbigniew Brzeziński, Stanisław Skrowaczewski, Aleksander Wolszczan, Hilary Koprowski, Michael Novak, oraz nobliści – Roald Hoffmann, Czesław Miłosz i Frank Wilczek.

PIASA utrzymuje polską bibliotekę oraz archiwa, wydaje też kwartalnik naukowy pt „The Polish Review”.

• 1942 Bronisław Malinowski
• 1942–1952 Jan Kucharzewski
• 1952–1964 Oskar Halecki
• 1964–1965 Zygmunt Nagórski
• 1965–1974 Stanisław Mrozowski
• 1974–1987 John A. Gronouski
• 1988–1999 Feliks Gross
• 1999–2008 Piotr Wandycz
• 2008–2011 Tadeusz V. Gromada
• 2011–2018 Mieczysław Biskupski
• od 2018 Robert Blobaum

• 1942–1952 Oskar Halecki
• 1952–1955 Zygmunt Nagórski
• 1955–1961 Stanisław Strzetelski
• 1961–1962 Zygmunt Nagórski
• 1962–1965 Jan Wszelaki
• 1966–1969 Damian Stanisław Wandycz
• 1969-1973 Jan Librach
• 1973–1975 Eugene Kleban
• 1975–1988 Feliks Gross
• 1989–1990 Bolesław Łaszewski
• 1991–2011 Tadeusz V. Gromada
• od 2011 Bozena Leven

• 1957–1964 Zygmunt Nagórski
• 1965 Damian Stanisław Wandycz
• 1966–1970 Ludwik Krzyżanowski
• 1971–1990 Tadeusz V. Gromada

• Elżbieta Kieszczyńska: Dom polskiej nauki i tradycji, kwart. Twój Dom, nr 9 Zima 2007, [w:] [1]
• Damian Stanisław Wandycz, Polski Instytut Naukowy w Ameryce. W trzydziestą rocznicę 1942–1972, Nowy Jork: Polski Instytut Naukowy 1974.

• historia Instytutu (1942–2005) (ang.)