Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii – Wikipedia, wolna encyklopedia

Polski Kontyngent Wojskowy w Siłach Rozdzielająco-Obserwacyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych w Syryjskiej Republice Arabskiej
POLLOG (1974-1993)
POLBATT (1993-2009)

ONZ UNDOF
Wzgórza Golan
Historia
Państwa wystawiające	Polska
Państwa mandatowe	Syria
Rozpoczęcie misji	5 czerwca 1974
Zakończenie misji	22 października 2009
Liczba zmian	67: 36 POLLOG, 31 POLBATT
Dowódcy
Pierwszej zmiany	mjr Eugeniusz Nowak
Ostatniej zmiany	ppłk Mariusz Jurek
Konflikt zbrojny
wojna Jom Kipur (wojny izraelsko-arabskie)
Organizacja
Typ	inżynieryjny, logistyczny (do 1993), operacyjny (od 1993)
Podporządkowanie	Kwatera Główna UNDOF
Skład	kompania logistyczna (1974-1993), batalion piechoty (1993-2009)
Liczebność	ok. 90 żołnierzy (1974-1979) ok. 130-150 żołnierzy (1979-1993) ok. 360 żołnierzy (1993-2009)
Dyslokacja	Camp Faouar, Camp Ziouani

Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii (PKW UNDOF, PKW Syria, ang. Polish Contingent, POLCON) – wydzielony komponent Sił Zbrojnych RP, przeznaczony początkowo do zabezpieczenia logistycznego, a od 1993 do rozdzielenia wojsk izraelsko-syryjskich na Wzgórzach Golan. Działał od 1974 (do 1979 jako część polskiego kontyngentu w Egipcie) do 2009, przez co był najdłużej istniejącym polskim kontyngentem wojskowym. Jednostka Wojskowa 5577.

PKW Syria na przestrzeni lat nosił następujące oficjalne nazwy:

• 1974-1979: Wydzielona Grupa Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej Doraźnych Sił Zbrojnych Organizacji Narodów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie (WG PWJS),
• 1979-1999: Polski Kontyngent Wojskowy w Siłach Zbrojnych Organizacji Narodów Zjednoczonych,
• 1999-2009: Polski Kontyngent Wojskowy w Siłach Rozdzielająco-Obserwacyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych w Syryjskiej Republice Arabskiej.

31 maja 1974 został podpisany rozejm izraelsko-syryjski, kończący wojnę między tymi krajami. Jednym z jego postanowień było ustanowienie Sił ONZ Nadzoru Rozdzielenia Wojsk (UNDOF), stacjonujących w strefie buforowej między wrogimi wojskami. Wydzielone zostały z Drugich Doraźnych Sił Zbrojnych ONZ (UNEF II), a w ich skład weszły dwa bataliony piechoty (austriacki i peruwiański) oraz wspierające je kompanie logistyczne (kanadyjska i polska).

POLLOG (polska kompania logistyczna), czyli Wydzielona Grupa Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej, na Wzgórza Golan wjechała 5 czerwca, po jednodniowym przejeździe przez Półwysep Synaj i Izrael (3 czerwca nastąpił przerzut lotniczy niewielkiej grupy awangardowej). Został on rozlokowany w obozie Kanaker, dzieląc go z Austriakami. W tym samym roku POLLOG i AUSBATT przeniesiono do Camp Faouar^[1].

Do zadań WG PWJS należały:

• przystosowanie obozu,
• rozminowywanie terenu,
• transport ludzi, materiałów budowlanych, sprzętu i żywności do obozu oraz na pozycje austriackie^[2].

Działania te odbywały się w trudnej sytuacji. Baza nie była przygotowana, ciężkie warunki górskie utrudniały prace kompanii transportowej, wyposażonej w nieprzystosowane Stary 660 i Nysy (priorytetowa rola PWJS UNEF oraz późniejszy kryzys gospodarczy w Polsce spowodowały, że park samochodowy był powoli wymieniany, uzupełniany i urozmaicany, głównie w samochody produkcji zagranicznej). Jednak według opinii przełożonych kompania bardzo dobrze spełniała postawione jej zadania, mimo iż pomoc krajowa ograniczała się do wydzielenia w 1975 z kontyngentu w Egipcie patrolu rozminowania^[3].

Duże zmiany nastąpiły w 1979, kiedy to skończył się mandat UNEF II i PWJS wycofywała się do kraju. Oznaczało to usamodzielnienie się Wydzielonej Grupy, którą wzmocniono 60 żołnierzami oraz przekształcono w Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii. Jego zadania pozostały niezmienione^[4].

Na początku lat 90., w związku z trudną sytuacją ekonomiczną ONZ (wynikającą z powoływaniem nowych misji), Rada Bezpieczeństwa ONZ postanowiła o restrukturyzacji UNDOF. Przeprowadzić ją miał nowy Force Commander – gen. dyw. Roman Misztal. W 1992 POLLOG zmniejszył się do ok. 130 osób, zaś FINBATT rozpoczął wycofywanie się (rząd fiński argumentował to problemami gospodarczymi) i postanowiono, że jego miejsce zajmie POLBATT^[5].

Grupa przygotowawcza batalionu przybyła 1 listopada i rozpoczęła zapoznawanie się z rejonem odpowiedzialności i zadaniami, 1 i 8 grudnia przetransportowano zasadniczą część kontyngentu. Był to drugi w historii polski batalion operacyjny w misji pokojowej (pierwszy był w kontyngencie w Chorwacji), sformowany przez Krakowski Okręg Wojskowy^[6].

8 grudnia 1993 POLBATT oficjalnie przejął obowiązki FINBATT-u (na którym polskie dowództwo wzorowało strukturę batalionu, lecz ostatecznie okazała się ona niekorzystna i ją zmieniono), obejmujące:

• ochronę cywilów i pracowników ONZ,
• patrolowanie wyznaczonej strefy buforowej,
• rozdzielanie wojsk izraelskich i syryjskich,
• utrzymywanie posterunków^[7].

Dowództwo batalionu z kompanią zabezpieczenia stacjonowało w Camp Ziouani (razem z Kwaterą Główną UNDOF oraz plutonem policji wojskowej). Obie kompanie manewrowe (2/3 PKW) obsadzały południowy rejon odpowiedzialności sił ONZ, obejmujący ok. 30 posterunków i punktów obserwacyjnych. Podobnie jak POLLOG, POLBATT był oceniany bardzo pozytywnie, a na kontrolowanym terenie nie dochodziło do naruszeń warunków rozejmu. Ponadto działalność na Wzgórzach Golan w ramach sił wielonarodowych pozwoliła polskim żołnierzom na zapoznanie się z procedurami, co okazało się bardzo przydatne w późniejszych kontyngentach i przy akcesji do NATO^[8].

W związku z ogólnym wycofywaniem kontyngentów z misji oenzetowskich, PKW Syria 22 października 2009 przekazał obowiązki kontyngentowi filipińskiemu i 18 listopada, po 35 latach funkcjonowania został wycofany do kraju^[9] (w Syrii pozostało jedynie dwóch oficerów Marynarki Wojennej, pełniących służbę w HQ UNDOF, zakończoną 9 kwietnia 2010).

W trakcie misji UNDOF zginęło 9 polskich żołnierzy^[10].

Tradycje Polskiego Kontyngentu Wojskowego w UNDOF kontynuował Ośrodek Szkolenia na potrzeby Sił Pokojowych, od 2004 Centrum Szkolenia na Potrzeby Sił Pokojowych^[11]

Struktura organizacyjna I-XI zmiany Wydzielonej Grupy Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej w UNDOF:

• Dowództwo WG PWJS – POLLOG (polska kompania logistyczna)
  • pluton saperów
  • pluton transportowy
  • drużyna gospodarcza
  • drużyna remontowa
  • drużyna Wojskowej Służby Wewnętrznej

Czas trwania, dowódcy oraz liczebność poszczególnych zmian^[12]:

Struktura organizacyjna XII-XXXVI zmiany PKW UNDOF:

• Dowództwo PKW – POLLOG (polska kompania logistyczna)
  • pluton budowlany
  • pluton saperów
  • pluton transportowy
  • pluton zabezpieczenia
  • laboratorium medyczne

Czas trwania, dowódcy oraz liczebność poszczególnych zmian:

Struktura organizacyjna I-XXXI zmiany PKW UNDOF:

• Dowództwo PKW – POLBATT (polski batalion operacyjny)
  • 1 kompania piechoty Falcon
    • 1 pluton piechoty
    • 2 pluton piechoty
    • 3 pluton piechoty
    • 4 pluton piechoty
    • pluton dowodzenia i zabezpieczenia
  • 2 kompania piechoty Scorpion
    • 1 pluton piechoty
    • 2 pluton piechoty
    • 3 pluton piechoty
    • pluton dowodzenia i zabezpieczenia
  • kompania zabezpieczenia SVC
    • pluton łączności
    • pluton medyczny
    • pluton logistyczny
    • drużyna dowodzenia
  • pluton dowodzenia
  • personel w HQ UNDOF i MP

Czas trwania, dowódcy oraz liczebność poszczególnych zmian:

POLCON w strukturze UNDOF na przestrzeni lat^[13]:

Jednostka	Państwo	Kontyngent	Okres
Batalion Operacyjny	Austria	AUSBATT	1974-2013
	Fidżi	FIJIBATT	od 2013
Batalion Operacyjny	Peru	PERBATT	1974-1975
	Iran	IRANBATT	1975-1979
	Finlandia	FINBATT	1979-1993
	Polska	POLBATT	1993-2009
	Filipiny	PHILBATT	2009-2014
zabezpieczenie logistyczne	Polska  Kanada	POLLOG CANLOG	1974-1993 1974-1996
	Kanada	LOGBATT	1996-2006
	Indie	LOGBATT	od 2006

Ponadto dwóch Polaków piastowało funkcję dowódcy (Force Commander) UNDOF. Byli to:

• 1991-1994 – gen. dyw. Roman Misztal
• 2003-2004 – gen. dyw. Franciszek Gągor

Trzech było szefami sztabu (Chief of Staff) UNDOF:

• 1994-1995 – gen. bryg. Jan Kempara
• 1998-2001 – płk Józef Kowalczyk
• 2006-2008 – płk Andrzej Ostrowski

Główny bohater filmu Sara z 1997 w reżyserii Macieja Ślesickiego, Leon (grany przez Bogusława Lindę), służył w siłach ONZ na Wzgórzach Golan^[14].

Zobacz multimedia związane z tematem: Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii

• Grzegorz Ciechanowski: Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953–1989. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009. ISBN 978-83-7611-012-7.
• Grzegorz Ciechanowski: Polskie kontyngenty wojskowe w operacjach pokojowych 1990–1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. ISBN 978-83-7611-531-3.
• PiotrP. Lotarski PiotrP., Polski Kontyngent Wojskowy (POLBATT) w Syrii w siłach pokojowych ONZ w latach 1993–2009, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, 2014, ISBN 978-83-7523-362-9, OCLC 907373828 .