Prościejów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Prościejów

Prostějov

Ratusz
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	ołomuniecki
Data założenia	1141
Burmistrz	František Jura[1]
Powierzchnia	39,04 km²
Wysokość	223 m n.p.m.
Populacja (2024) • liczba ludności • gęstość	43 563[2] 1 115,9 os./km²
Kod pocztowy	796 01
Tablice rejestracyjne	M
Położenie na mapie kraju ołomunieckiego Prościejów
Położenie na mapie Czech Prościejów
49°28′N 17°05′E/49,466667 17,083333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Prościejów (cz. Prostějov^ⓘProstějov, wym. [ˈproscɛjof]; niem. Proßnitz in Mähren) – miasto w Czechach, na Morawach, w kraju ołomunieckim.

Położone jest w zachodniej części historycznej krainy Haná, w obrębie zapadliska Obniżenie Górnomorawskie, na wschód od Wyżyny Drahańskiej i na południowy wschód od Wyżyny Zabrzeskiej. Leży ok. 225 m n.p.m. Przez miasto przepływają rzeki Hloučela i Romže.

Według danych z 1 stycznia 2024, liczba mieszkańców miasta wynosi 43 563 osób (25. miejsce w kraju)^[2].

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1141 roku. W połowie XIII w. była już znaną wsią targową. W tym czasie sprowadzono osadników z Niemiec, którzy w rejonie dzisiejszego placu T.G. Masaryka założyli nową osadę. W 1390 miasto otrzymało od Panów z Kravař przywilej corocznego targu. W czasie wojen husyckich obie strony dokonały w mieście spustoszeń, a w 1431 strawił je pożar. Po 1490 roku przez ponad 100 lat miastem władali Pernsteinowie. W 1495 zaczęto budować kamienne mury miejskie z czterema bramami oraz basztami. W latach 1521–1538 wystawiono renesansowy ratusz. Pod koniec XVI w. miasto stało się własnością Liechtensteinów, co pociągnęło za sobą jego stagnację. Tutaj w 1527 roku, w drukarni Kašpara Aorga, wydrukowano pierwszą książkę na Morawach. W czasie wojny trzydziestoletniej doszło do spustoszenia miasta. W 1697 wybuchł pożar, którego ofiarą padł ratusz, kościół i szkoła. Później zaczęła się barokowa przebudowa miasta. Około połowy XVII w. nastąpił rozwój przemysłu spożywczego, tekstylnego i odzieżowego, głównie dzięki miejscowym Żydom. W latach 60. XIX w. kolej połączyła miasto z Brnem i Ołomuńcem. Na przełomie XIX i XX w. powstało wiele budowli w stylu historyzmu i secesji. W latach 20., a zwłaszcza 30. XX w. dominującym stylem stał się funkcjonalizm.

Do dziś zachowały się:

• zabytki świeckie:
  • baszta z XV w. oraz fragmenty murów obronnych,
  • renesansowy ratusz z XVI w., służący za muzeum,
  • barokowa kolumna morowa z figurą NMP z 1714 r.,
  • figura Panny Marie Karlovské,
  • Špalíček – dawne getto żydowskie,
  • pałac z neorenesansową dekoracją sgraffitową,
  • secesyjny Národní dům,
  • nowy ratusz z 1914 r. z wieżą o wysokości 66 m i zegarem,
  • Masarykova škola,
• kościoły:
  • kościół pw. Podwyższenia Krzyża św.,
  • dawny klasztor augustianów,
  • kościół husycki,
  • kościół pw. św. Piotra i Pawła,
  • kościół pw. św. Cyryla i Metodego.

W mieście urodzili się:

• Petra Cetkovská – tenisistka
• Milena Dvorská – aktorka
• Alois Fišárek – malarz
• Edmund Husserl – filozof
• Lukáš Krajíček – hokeista
• Oldřich Machač – hokeista
• Radek Meidl – hokeista
• Paulina Porizkova (właściwie Pavlina Pořízková) – modelka i aktorka,
• Matěj Rejsek – średniowieczny rzeźbiarz i budowniczy,
• Martin Richter – hokeista
• Otto Wichterle – chemik,
• Jiří Wolker – poeta,

• VK Prostějov – klub siatkarski kobiet.

• 
  Baszta miejska
• 
  Poczta
• 
  Zamek
• 
  Obserwatorium astronomiczne

• Środa Wielkopolska
• Borlänge

• Synagoga w Prościejowie

• Strona miasta. mestopv.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-09)].