Przyszowice – Wikipedia, wolna encyklopedia

Przyszowice
wieś
Ilustracja
Dwór w Przyszowicach (2012)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

gliwicki

Gmina

Gierałtowice

Liczba ludności (2008)

3203

Strefa numeracyjna

032

Kod pocztowy

44-178[2]

Tablice rejestracyjne

SGL

SIMC

0214362

Położenie na mapie gminy Gierałtowice
Mapa konturowa gminy Gierałtowice, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Przyszowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Przyszowice”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Przyszowice”
Położenie na mapie powiatu gliwickiego
Mapa konturowa powiatu gliwickiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Przyszowice”
Ziemia50°14′52″N 18°44′14″E/50,247778 18,737222[1]
Strona internetowa
Herby: von Raczek
von Ludwig
Kościół Jana Nepomucena w Przyszowicach (2018)

Przyszowice (niem. Preiswitz) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Gierałtowice.

W latach 1973–1977 miejscowość była siedzibą gminy Przyszowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Podział

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Przyszowice[3][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0214379 Brzeg część wsi
0214385 Grobla część wsi

W 1295 w spisanej po łacinie księdze Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis miejscowość wymieniona jest jako Przyssowitz[5].

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Przecziczow wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[6].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie używaną polską nazwą Przyszowice oraz niemiecką Preiswitz[7]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje miejscowość we fragmencie „Preischwitz, polnisch Pryszowice[8][9].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Dwór w Przyszowicach – obiekt wzniesiony na początku XIX w., przebudowany i rozbudowany w latach 1890–1895 dla rodziny von Raczek. Obiekt eklektyczny, dwukondygnacyjny na planie zbliżonym do prostokąta, przekryty dachem wielospadowym. Elewacje tynkowane, gładkie. Ryzality ze szczytami wolutowymi. W części południowej czterokondygnacyjna wieża kolista, we fragmencie górnym ośmioboczna, przekryta dachem płaskim zwieńczonym krzyżem (pierwotnie zwieńczona hełmem baniastym z latarnią). Portal główny z kartuszem zawierającym herby rodziny von Raczek (L) i von Ludwig (P)[10][11] Pałac otoczony jest parkiem o powierzchni 8,4 ha z okazami drzewostanu liściastego.
  • Spichlerz plebański – budynek drewniany z 1829 roku o konstrukcji zrębowej. Dach dwuspadowy kryty gontem z półksiężycem na kalenicy.

Inne historyczne obiekty

[edytuj | edytuj kod]

Edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Przedszkola:

Szkoły podstawowe:

Turystyka i sport

[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś przebiega szlak turystyczny:

W Przyszowicach znajduje się Ludowy Klub Sportowy Jedność 32. Utworzono go w 1932 roku, jednak w 1958 roku z drużyny piłkarskiej odeszło wielu zawodników i działalność klubu wstrzymano. Wznowiono ją 21 marca 1965 roku i od tamtej pory klub się rozwija.

Klub:

  • Pełna nazwa: Ludowy Klub Sportowy Jedność 32 Przyszowice
  • Sekcja piłkarska Liga: IV liga: grupa śląska II
  • Sekcja pływacka dla dzieci i młodzieży
  • Sekcja skata Liga: III A, III B, III C
  • Rok założenia: 1932
  • Barwy: zielono-czerwone
  • Adres: ul. Karola Miarki 1

Stadion:

  • Pojemność – 1200 miejsc (400 siedzących)
  • Oświetlenie – brak

Władze:

  • Prezes: Polska Paweł Szołtysek
  • Trener: Polska Mateusz Labusek

Transport i komunikacja

[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś przechodzi droga wojewódzka nr 921, droga krajowa nr 44, autostrada A4 oraz autostrada A1.

Komunikacje miejską na terenie Przyszowic organizują ZTM i składają się na nią następujące linie autobusowe: 33, 41, 47, 120, 669 i 936, przez teren Przyszowic przebiega też trasa pośpiesznej linii autobusowej E-2 (Gliwice Dworcowa – Mikołów Plac 750-Lecia – Radziejówka – Tychy Paprocany Osiedle Z1) niemająca na terenie miejscowości przystanku. Na terenie Przyszowic znajdują się następujące przystanki autobusowe: Przyszowice Dwór, Przyszowice Granica, Przyszowice Grobla, Przyszowice Kolejowa, Przyszowice Korty, Przyszowice Kościół, Przyszowice Polna (przystanek na żądanie), Przyszowice Skrzyżowanie, Przyszowice Szyb, Przyszowice Wytwórnia (przystanek na żądanie). Poszczególne linie łączą Przyszowice z następującymi miejscowościami:

Urodzeni w Przyszowicach

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 112396
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1047 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  6. Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, wyd. Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 230.
  7. Knie 1830 ↓, s. 591.
  8. Pryszowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 119.
  9. Triest 1865 ↓, s. 293.
  10. Zespół pałacowo-parkowy
  11. Tarcza: niebieska podzielona na złoto z fioletową głową tarczy, w której spoczywa królewska korona. W polu niebieskim sześcioramienna złota gwiazda, w polu złotym trzy niebieskie lilie stojące jedna obok drugiej. Zdobienie hełmu: trzy niebieskie strusie pióra pokryte sześcioramienną złotą gwiazdą. Pokrowce na hełm: złoty i niebieski

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]