Rudolf Lubecki – Wikipedia, wolna encyklopedia
![]() Ks. Rudolf Lubecki na zdjęciu opublikowanym w 1920 roku | |
Kraj działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 7 sierpnia 1844 |
Data i miejsce śmierci | 20 lutego 1891 |
Miejsce pochówku | Kotórz Wielki, cmentarz parafialny parafii św. Michała Archanioła |
Proboszcz parafii św. Urbana Papieża i Męczennika w Woli | |
Okres sprawowania | 1884–1887 |
Proboszcz parafii św. Michała Archanioła w Kotorzu Wielkim | |
Okres sprawowania | 1887–1891 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Inkardynacja | |
Prezbiterat | 29 czerwca 1869 |
Rudolf Lubecki (ur. 7 sierpnia 1844 w Wiśle Wielkiej, zm. 20 lutego 1891 w Kotorzu Wielkim) – polski duchowny rzymskokatolicki, publicysta, pedagog oraz działacz społeczny i narodowy.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 7 sierpnia 1844 roku w Wiśle Wielkiej, w rodzinie kierownika tamtejszej szkoły Jakuba i Zofii z d. Czech. Po ukończeniu szkoły ludowej w Wiśle Małej i gimnazjum w Gliwicach w 1865 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie studiował filozofię i teologię[1][2].
W trakcie studiów był członkiem Towarzystwa Polskich Górnoślązaków. Skupiał wokół siebie osoby z Górnego Śląska, aby im pomóc w opanowaniu języka polskiego literackiego i ułatwić im później skuteczną pracę wśród mieszkańców regionu[3]. Działalność tę prowadził w swoim mieszkaniu akademickim, które było nazywane „kuźnią”[4]. Przy towarzystwie utworzył bibliotekę[5].
29 czerwca 1869 roku przyjął święcenia kapłańskie, po czym 3 sierpnia został wikarym w parafii Wszystkich Świętych w Bieńkowicach. Założył tam polską bibliotekę. W październiku 1871 roku został wysłany do Katowic, by zwalczać tamtejszą wspólnotę Kościoła starokatolickiego działającą pod przewodnictwem ks. Pawła Kamińskiego[4]. Przy katowickiej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny zakładał liczne polskie związki, m.in. około 1875 roku towarzystwa dla młodzieży męskiej i żeńskiej czy w 1879 roku Katolickie Towarzystwo Pogrzebowe[6].
W 1869 roku w Katowicach założył Kółko Katolickie, które zrzeszało około 80 członków. Działalność wspólnoty polegała na prenumerowaniu i czytaniu polskich gazet, organizowaniu spotkań towarzyskich i przedstawień teatralnych[7]. Ks. Rudolf Lubecki pełnił w nim także funkcję dyrygenta, reżysera, organizatora widowni, a także reprezentował instytucję przed władzami[8]. Jego następcą został ks. Wiktor Schmidt[9].
Jego praca w Katowicach przypadła na okres Kulturkampfu. Związał się wówczas Karolem Miarką i podjął współpracę z Katolikiem, a w czasie pobytu redaktorów czasopisma w więzieniu objął rolę jego redaktora[10]. 13 marca 1874 roku został uwięziony za kazanie wypowiedziane w święto Bożego Narodzenia 1873 roku. Przesiedział trzy miesiące[11].
31 lipca 1884 roku został proboszczem parafii św. Urbana Papieża i Męczennika w Woli, a 27 maja 1887 roku został proboszczem parafii św. Michała Archanioła w Kotorzu Wielkim[11][12]. Objął swoją opieką w szczególności dzieci, dbając o to, by znały język polski[13]. Jednocześnie popadł w konflikt z kierownikiem turawskiej szkoły. Stanął wówczas w obronie uczniów, których bił nauczyciel z Turawy, lecz nauczyciele poparli kierownika szkoły[10].
Zmarł na tyfus[14] 20 lutego 1891 w Kotorzu Wielkim[13][11]. Pochowany został na tamtejszym cmentarzu parafialnym[15].
W 2019 roku został jednym z kandydatów do upamiętnienia w katowickiej Galerii Artystów[16].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]
Opracowywał polskie śpiewniki, a także pisał wiersze w języku polskim[17] i popularne na Górnym Śląsku pieśni[18]. Ponadto pisał opowieści i broszury o tematyce religijnej i świeckiej[15].
Układał sentencje nagrobkowe, które zachowały się na kotorskim cmentarzu[10].
W Katoliku publikował liczne artykuły i korespondencje. Współpracował zarówno z Karolem Miarką, jak i jego synem. Ponadto działał również z Bronisławem Koraszewskim w pierwszych latach ukazywania się Gazety Opolskiej[19]. Pisał także artykuły do Nowin Raciborskich i Kalendarza Mariańskiego[15] oraz był redaktorem miesięcznika Zdrowaś Marya wydawanego w Mikołowie w latach 1885–1891[14].
Wybrane dzieła:
- Pieśni zabawne dla kółek wesołych polskich Górnoślązaków (Katowice, 1878)[18],
- Stary Mikołaj (Mikołów, 1886)[20][21],
- Książeczka Bierzmowania, czyli wskazówki i modlitwy do godnego przyjęcia św. Sakramentu Bierzmowania (Mikołów, 1887)[20][22],
- Żywot Bogarodzicy Najświętszej Maryi Panny i Jej oblubieńca św. Józefa z opisem najgłówniejszych miejsc i czcicieli NM Panny (Mikołów, 1888)[20],
- Od piorunów i gwałtownej niepogody zachowaj nas, Panie. Rady, wskazówki i modlitwy podczas nawałnicy (Mikołów, 1888)[20],
- Baczność! Socyaliści się zbliżają! Słowo napomnienia i przestrogi dla ludu katolickiego (Strzelce Opolskie, 1891)[20][23].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kudera 1920 ↓, s. 109.
- ↑ Szuster 1998 ↓, s. 73.
- ↑ Młotek 1998 ↓, s. 56.
- ↑ a b Kudera 1920 ↓, s. 110.
- ↑ Waga 2013 ↓, s. 78.
- ↑ Waga 2013 ↓, s. 81.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 71.
- ↑ Waga 2013 ↓, s. 75.
- ↑ Waga 2013 ↓, s. 76.
- ↑ a b c Farys 2018 ↓, s. 14.
- ↑ a b c W. Kotorski , Śp. Ksiądz Rudolf Lubecki, „Nowiny Raciborskie” (16), Ignacy Rostek, 25 lutego 1891, s. 1 [dostęp 2025-01-16] (pol.).
- ↑ Parafia św. Urbana Papieża i Męczennika w Woli: Duszpasterz. parafiaurbana.wiara.org.pl. [dostęp 2025-01-16]. (pol.).
- ↑ a b Kudera 1920 ↓, s. 111.
- ↑ a b E-ncyklopedia, Historia Kościoła na Śląsku: Lubecki Rudolf. silesia.edu.pl. [dostęp 2025-01-16]. (pol.).
- ↑ a b c Farys 2018 ↓, s. 15.
- ↑ Czyje popiersie stanie na placu Grunwaldzkim, „Nasze Katowice” (3 (126)), Katowice: Urząd Miasta Katowice, marzec 2019, s. 4, ISSN 1899-9530 [dostęp 2025-01-16] (pol.).
- ↑ Szuster 1998 ↓, s. 74.
- ↑ a b Waga 2013 ↓, s. 85.
- ↑ Waga 2013 ↓, s. 91.
- ↑ a b c d e Waga 2013 ↓, s. 86.
- ↑ Rudolf Lubecki , Stary Mikołaj, „Zdrowaś Marya”, Mikołów: Karol Miarka, 1 listopada 1886, s. 209-213 [dostęp 2025-01-17] (pol.).
- ↑ Rudolf Lubecki , Książeczka Bierzmowania, czyli wskazówki i modlitwy do godnego przyjęcia Św. Sakramentu Bierzmowania, Mikołów: Karol Miarka, 1888, s. 1-28 [dostęp 2025-01-17] (pol.).
- ↑ Baczność! Socyaliści się zbliżają! Słowo napomnienia i przestrogi dla ludu katolickiego, Wielkie Strzelce: Nakładem A. Wilperta; drukiem M. Bertels (Rybnik), 1891, s. 1-34 [dostęp 2025-01-17] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Farys , Poeta ks. Rudolf Lubecki (1844–1891), „Fala. Kwartalnik Gminy Turawa” (2/114/2018), Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża, 2018, s. 14-15, ISSN 1425-8730 (pol.).
- Jan Kudera, Obrazy Ślązaków wspomnienia godnych, t. 1, Mikołów: Spółka Wydawnicza Karola Miarki, 1920 (pol.).
- Antoni Młotek , Teologia katolicka na Uniwersytecie Wrocławskim ze szczególnym uwzględnieniem dziejów teologii moralnej, Wrocław: Papieski Fakultet Teologiczny, 1998, ISBN 978-83-87318-07-9 (pol.).
- Urszula Rzewiczok, Zarys dziejów Katowic 1299–1990, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2006, ISBN 978-83-87727-42-0 (pol.).
- Ewelina Szuster , Wisła Mała. Z dziejów wsi od jej zarania aż do czasów współczesnych, Pszczyna; Wisła Mała: Komitet Obchodów Jubileuszu 775-lecia Wisły Małej, 1998, ISBN 83-909-538-0-3 (pol.).
- Paula Waga , Działalność kulturowa katolickiego duchowieństwa górnośląskiego w XIX wieku, „Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych” (2 (37)), Warszawa: Federacja Bibliotek Kościelnych „Fides”, 2013, s. 73-96, ISSN 1426-3777 (pol.).