Rudolf Lubecki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rudolf Lubecki
Ilustracja
Ks. Rudolf Lubecki na zdjęciu opublikowanym w 1920 roku
Kraj działania

Królestwo Prus

Data i miejsce urodzenia

7 sierpnia 1844
Wisła Wielka

Data i miejsce śmierci

20 lutego 1891
Kotórz Wielki

Miejsce pochówku

Kotórz Wielki, cmentarz parafialny parafii św. Michała Archanioła

Proboszcz parafii św. Urbana Papieża i Męczennika w Woli
Okres sprawowania

1884–1887

Proboszcz parafii św. Michała Archanioła w Kotorzu Wielkim
Okres sprawowania

1887–1891

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

diecezja wrocławska

Prezbiterat

29 czerwca 1869

Rudolf Lubecki (ur. 7 sierpnia 1844 w Wiśle Wielkiej, zm. 20 lutego 1891 w Kotorzu Wielkim) – polski duchowny rzymskokatolicki, publicysta, pedagog oraz działacz społeczny i narodowy.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 7 sierpnia 1844 roku w Wiśle Wielkiej, w rodzinie kierownika tamtejszej szkoły Jakuba i Zofii z d. Czech. Po ukończeniu szkoły ludowej w Wiśle Małej i gimnazjum w Gliwicach w 1865 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie studiował filozofię i teologię[1][2].

W trakcie studiów był członkiem Towarzystwa Polskich Górnoślązaków. Skupiał wokół siebie osoby z Górnego Śląska, aby im pomóc w opanowaniu języka polskiego literackiego i ułatwić im później skuteczną pracę wśród mieszkańców regionu[3]. Działalność tę prowadził w swoim mieszkaniu akademickim, które było nazywane „kuźnią”[4]. Przy towarzystwie utworzył bibliotekę[5].

29 czerwca 1869 roku przyjął święcenia kapłańskie, po czym 3 sierpnia został wikarym w parafii Wszystkich Świętych w Bieńkowicach. Założył tam polską bibliotekę. W październiku 1871 roku został wysłany do Katowic, by zwalczać tamtejszą wspólnotę Kościoła starokatolickiego działającą pod przewodnictwem ks. Pawła Kamińskiego[4]. Przy katowickiej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny zakładał liczne polskie związki, m.in. około 1875 roku towarzystwa dla młodzieży męskiej i żeńskiej czy w 1879 roku Katolickie Towarzystwo Pogrzebowe[6].

W 1869 roku w Katowicach założył Kółko Katolickie, które zrzeszało około 80 członków. Działalność wspólnoty polegała na prenumerowaniu i czytaniu polskich gazet, organizowaniu spotkań towarzyskich i przedstawień teatralnych[7]. Ks. Rudolf Lubecki pełnił w nim także funkcję dyrygenta, reżysera, organizatora widowni, a także reprezentował instytucję przed władzami[8]. Jego następcą został ks. Wiktor Schmidt[9].

Jego praca w Katowicach przypadła na okres Kulturkampfu. Związał się wówczas Karolem Miarką i podjął współpracę z Katolikiem, a w czasie pobytu redaktorów czasopisma w więzieniu objął rolę jego redaktora[10]. 13 marca 1874 roku został uwięziony za kazanie wypowiedziane w święto Bożego Narodzenia 1873 roku. Przesiedział trzy miesiące[11].

31 lipca 1884 roku został proboszczem parafii św. Urbana Papieża i Męczennika w Woli, a 27 maja 1887 roku został proboszczem parafii św. Michała Archanioła w Kotorzu Wielkim[11][12]. Objął swoją opieką w szczególności dzieci, dbając o to, by znały język polski[13]. Jednocześnie popadł w konflikt z kierownikiem turawskiej szkoły. Stanął wówczas w obronie uczniów, których bił nauczyciel z Turawy, lecz nauczyciele poparli kierownika szkoły[10].

Zmarł na tyfus[14] 20 lutego 1891 w Kotorzu Wielkim[13][11]. Pochowany został na tamtejszym cmentarzu parafialnym[15].

W 2019 roku został jednym z kandydatów do upamiętnienia w katowickiej Galerii Artystów[16].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
Nagrobki z sentencjami autorstwa ks. Rudolfa Lubeckiego na cmentarzu w Kotorzu Wielkim (2019)

Opracowywał polskie śpiewniki, a także pisał wiersze w języku polskim[17] i popularne na Górnym Śląsku pieśni[18]. Ponadto pisał opowieści i broszury o tematyce religijnej i świeckiej[15].

Układał sentencje nagrobkowe, które zachowały się na kotorskim cmentarzu[10].

W Katoliku publikował liczne artykuły i korespondencje. Współpracował zarówno z Karolem Miarką, jak i jego synem. Ponadto działał również z Bronisławem Koraszewskim w pierwszych latach ukazywania się Gazety Opolskiej[19]. Pisał także artykuły do Nowin Raciborskich i Kalendarza Mariańskiego[15] oraz był redaktorem miesięcznika Zdrowaś Marya wydawanego w Mikołowie w latach 1885–1891[14].

Wybrane dzieła:

  • Pieśni zabawne dla kółek wesołych polskich Górnoślązaków (Katowice, 1878)[18],
  • Stary Mikołaj (Mikołów, 1886)[20][21],
  • Książeczka Bierzmowania, czyli wskazówki i modlitwy do godnego przyjęcia św. Sakramentu Bierzmowania (Mikołów, 1887)[20][22],
  • Żywot Bogarodzicy Najświętszej Maryi Panny i Jej oblubieńca św. Józefa z opisem najgłówniejszych miejsc i czcicieli NM Panny (Mikołów, 1888)[20],
  • Od piorunów i gwałtownej niepogody zachowaj nas, Panie. Rady, wskazówki i modlitwy podczas nawałnicy (Mikołów, 1888)[20],
  • Baczność! Socyaliści się zbliżają! Słowo napomnienia i przestrogi dla ludu katolickiego (Strzelce Opolskie, 1891)[20][23].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kudera 1920 ↓, s. 109.
  2. Szuster 1998 ↓, s. 73.
  3. Młotek 1998 ↓, s. 56.
  4. a b Kudera 1920 ↓, s. 110.
  5. Waga 2013 ↓, s. 78.
  6. Waga 2013 ↓, s. 81.
  7. Rzewiczok 2006 ↓, s. 71.
  8. Waga 2013 ↓, s. 75.
  9. Waga 2013 ↓, s. 76.
  10. a b c Farys 2018 ↓, s. 14.
  11. a b c W. Kotorski, Śp. Ksiądz Rudolf Lubecki, „Nowiny Raciborskie” (16), Ignacy Rostek, 25 lutego 1891, s. 1 [dostęp 2025-01-16] (pol.).
  12. Parafia św. Urbana Papieża i Męczennika w Woli: Duszpasterz. parafiaurbana.wiara.org.pl. [dostęp 2025-01-16]. (pol.).
  13. a b Kudera 1920 ↓, s. 111.
  14. a b E-ncyklopedia, Historia Kościoła na Śląsku: Lubecki Rudolf. silesia.edu.pl. [dostęp 2025-01-16]. (pol.).
  15. a b c Farys 2018 ↓, s. 15.
  16. Czyje popiersie stanie na placu Grunwaldzkim, „Nasze Katowice” (3 (126)), Katowice: Urząd Miasta Katowice, marzec 2019, s. 4, ISSN 1899-9530 [dostęp 2025-01-16] (pol.).
  17. Szuster 1998 ↓, s. 74.
  18. a b Waga 2013 ↓, s. 85.
  19. Waga 2013 ↓, s. 91.
  20. a b c d e Waga 2013 ↓, s. 86.
  21. Rudolf Lubecki, Stary Mikołaj, „Zdrowaś Marya”, Mikołów: Karol Miarka, 1 listopada 1886, s. 209-213 [dostęp 2025-01-17] (pol.).
  22. Rudolf Lubecki, Książeczka Bierzmowania, czyli wskazówki i modlitwy do godnego przyjęcia Św. Sakramentu Bierzmowania, Mikołów: Karol Miarka, 1888, s. 1-28 [dostęp 2025-01-17] (pol.).
  23. Baczność! Socyaliści się zbliżają! Słowo napomnienia i przestrogi dla ludu katolickiego, Wielkie Strzelce: Nakładem A. Wilperta; drukiem M. Bertels (Rybnik), 1891, s. 1-34 [dostęp 2025-01-17] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]