Skarżysko-Kamienna (stacja kolejowa) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Skarżysko-Kamienna

Budynek dworca – widok od strony peronów nocą
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Miejscowość	Skarżysko-Kamienna
Lokalizacja	Osiedle Przydworcowe
Data otwarcia	1885
Poprzednie nazwy	Бзин (1885–1897) Скаржиско (1897–1916) Skarzysko (1916-1918) Skarżysko (1918-1928) Skarżysko Kamienna (1928–1939) Skarzysko Kamienna (Skarżysko Kamienna) (1939–1945) Skarżysko Kamienna (1945–2016)
Rodzaj	stacja kolejowa
Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi peronowych	6
Kasy
Linie kolejowe
8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny 25 Łódź Kaliska – Dębica
Położenie na mapie Skarżyska-Kamiennej Skarżysko-Kamienna
Położenie na mapie Polski Skarżysko-Kamienna
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Skarżysko-Kamienna
Położenie na mapie powiatu skarżyskiego Skarżysko-Kamienna
51°06′57″N 20°52′54″E/51,115833 20,881667
Multimedia w Wikimedia Commons

Skarżysko-Kamienna – stacja kolejowa w Skarżysku-Kamiennej, w województwie świętokrzyskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego^[1]. Powstała w 1885 roku w ramach budowy kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej. Jedna z czterech stacji kolejowych w Polsce posiadających status stacji rozrządowej i jednocześnie jeden z większych^{[od czego?]} kolejowych węzłów towarowych w kraju.

Położenie stacji kolejowej oraz jej znaczne rozmiary uwarunkowały specyficzne rozwiązania komunikacyjne w mieście. Część osobowa stacji znajduje się w centralnej części miasta, pomiędzy osiedlami: Przydworcowym i Dolna Kamienna, a część towarowa w północno-wschodniej części, przy granicy ze Skarżyskiem Kościelnym^[2]. Dworzec kolejowy znajduje się przy Al. Niepodległości 90A^[3].

Historia stacji kolejowej w Skarżysku-Kamiennej sięga końca XIX wieku – w 1885 roku nastąpiło uruchomienie linii Iwangorodzko-Dąbrowskiej. W ówczesnej miejscowości Kamienna, która dała początek obecnemu miastu, linia ta rozgałęziała się w kierunku wschodnim – do Ostrowca i Bodzechowa, oraz zachodnim – do Koluszek. W miejscu rozwidlenia zbudowano stację II klasy, której nadano nazwę pobliskiej wsi Bzin, chociaż obiekt zlokalizowany był na terenie Kamiennej. Obiekt posiadał parowozownie, warsztaty naprawy taboru kolejowego, 3 remizy, kuźnię, pompownię oraz warsztat obróbki metalu. Nazwa Skarżysko dla stacji przyjęła się w 1897 r. po upaństwowieniu kolei.

Stacja Skarżysko-Kamienna ma charakter stacji węzłowej. Przebiegają przez nią dwie linie kolejowe o znaczeniu państwowym: linia kolejowa nr 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny i linia kolejowa nr 25 Łódź Kaliska – Dębica. Z wyjątkiem odcinka linii nr 25 od Skarżyska do Tomaszowa Mazowieckiego, obie linie są zelektryfikowane i dwutorowe. Kilometraże linii przebiegających przez stację Skarżysko-Kamienna przedstawia poniższa tabela^[7]:

Podczas I wojny światowej w 1916 r. budynek dworca został spalony przez Rosjan – odbudowano go jednak w podobnym kształcie i do dnia dzisiejszego spełnia on swoją funkcję. Wewnątrz znajduje się czynna całodobowo hala poczekalni, gdzie znajduje się kiosk i sklepiki, a także dwie kasy biletowe spółki PKP Intercity, prowadzące również sprzedaż biletów spółki Polregio oraz Kolei Mazowieckich. W budynku dworca swoją siedzibę ma ponadto Świętokrzyski Oddział Przewozów Regionalnych^[8] oraz Zespół Drużyn Konduktorskich Zakładu Południowego spółki PKP Intercity.

Stacja posiada 3 perony – 1, 2 oraz 3^[9]. Dawniej funkcjonował peron 1a, zatrzymywały się przy nim pociągi do Łodzi i Tomaszowa Mazowieckiego^[10]. Od 2021 ruch pasażerski na tej linii powrócił, a w 2023 peron 1a doczekał się remontu.

Wszystkie perony wykonane są z utwardzonej nawierzchni bitumicznej^[9]. Do peronu pierwszego dojście możliwe jest z ulicy oraz z budynku dworca^[9]. Do pozostałych peronów dostęp jest przez kładkę dla pieszych oraz przejścia w poziomie szyn. Od 2022 dojście możliwe jest dzięki tunelowi podziemnemu który zastąpił dawną kładkę^[9].

Szczegółowy wykaz wszystkich peronów na stacji znajduje się w poniższej tabeli^[9].

W przeszłości, począwszy od drugiej połowy lat 80. XX w., stacja wyposażona była ponadto w paletowe tablice informacyjne typu „Pragotron”^[11]. Obecnie na stacji brak tego typu urządzeń.

Ruch w części rozrządowej stacji obsługiwany jest z nastawni SKA, SKB, SKC i SKE. W przeszłości wykorzystywana była także nastawnia SKD, obecnie przeznaczona do rozbiórki^[12]. Rozrządem wagonów na górce rozrządowej steruje nastawnia rorządowa SKBr^[13].

Przed modernizacją stacja rozrządowa wyposażona była w dwie górki rozrządowe, pracujące na kierunku północ-południe, oddzielone głównymi torami zasadniczymi. Obie górki, tzw. „warszawska” i „dęblińska” wyposażone były w mechaniczne urządzenia sterowania ruchem kolejowym. Stacja rozrządowa przeszła modernizację w latach 1986–1988. Zmodernizowana stacja jest stacją jednokierunkową dwugrupową, o kierunku pracy północ-południe. Obecnie wyposażona jest w jedną górkę rozrządową wraz z całością infrastruktury towarzyszącej^[13]:

• 16 torów przyjazdowych,
• 32 tory kierunkowo-odjazdowe,
• 3 tory odjazdowe do Radomia,
• 3 tory odjazdowe do Stalowej Woli Rozwadowa,
• 2 tory wyciągowe,
• 2 tory komunikacyjne w grupie kierunkowo-odjazdowej,
• 1 tor komunikacyjny w grupie przyjazdowej,
• 1 tor na górce rozrządowej.

W okręgach SKA, SKB i SKC stacji rozrządowej zabudowane zostały przekaźnikowe urządzenia typu E z napędami zwrotnicowymi EEA4 w łącznej ilości 149 sztuk^[13]. Na górce rozrządowej (okręg SKBr) zastosowano urządzenia automatycznego rozrządu^[13]:

• systemy automatycznego sterowania hamulcami ZWH i HAD sterujące:
  • 4 hamulcami odstępowymi typu ETH-11026,
  • 32 hamulcami docelowymi typu ETH-10013;
• system pomiaru wolnej długości torów kierunkowych SKT-1,
• system indywidualnego nastawiania zwrotnic SNZ-2 (33 zwrotnice).

Od listopada 1998 roku systemy ZWH i HAD w okręgu SKBr są wyłączone z eksploatacji z powodu uszkodzenia pakietów cyfrowych MC02 i MA11 oraz braku możliwości ich naprawy (części zamienne nie są już produkowane). Z powodu uszkodzenia głowic EFM 2101 czujników ELS-7 wyłączono z eksploatacji także system licznikowy do stwierdzania zajętości rozjazdów EOL^[13]. Sprawne są: system pomiaru wolnej długości torów kierunkowych SKT-1 oraz system sterowania hamulcami SHT-1. System nastawiania zwrotnic SNZ-2 wymaga regeneracji^[13]. W wyniku prac wykonanych w latach 2004–2007 sprawność techniczna hamulców odstępowych oraz głównego rurociągu ich zasilającego została przywrócona^[13].

Modernizacja stacji w latach 80. XX w. ominęła część osobową. Ruchem w tej części stacji zarządzają nastawnia dysponująca SY^[14] i wykonawcza SY2. Te dwa okręgi nastawnicze do dziś wyposażone są w mechaniczne urządzenia SRK z sygnalizacją świetlną^[13].

Obecnie (2024/2025) ze stacji Skarżysko-Kamienna pociągami osobowymi Kolei Mazowieckich można dojechać do następujących stacji:^[15]

• Radom Główny
• Łuków
• Warszawa Zachodnia
• Warszawa Wschodnia
• Mińsk Mazowiecki

Pociągami osobowymi Polregio można dojechać do następujących stacji:

• Kielce Główne
• Ostrowiec Świętokrzyski
• Opoczno
• Tomaszów Mazowiecki
• Kraków Główny
• Częstochowa
• Łódź Kaliska
• Łódź Chojny

Pociągami pośpiesznymi PKP InterCity można dojechać do następujących stacji:

• Kraków Główny
• Warszawa Zachodnia
• Warszawa Wschodnia
• Świnoujście
• Zakopane
• Lublin Główny
• Katowice
• Olsztyn Główny
• Wrocław Główny
• Kielce Główne
• Kołobrzeg
• Gdańsk Główny
• Gdynia Główna
• Białystok
• Szczecin Główny
• Gliwice

W północno-wschodniej części miasta znajduje się oddana do użytku we wrześniu 1988 r. stacja rozrządowa; Skarżysko-Kamienna jest siedzibą zakładu przewozów towarowych^[16] oraz zakładu taboru^[17] spółki PKP Cargo. Poniższa tabela przedstawia statystyki załadunku towarów na stacji Skarżysko-Kamienna w wybranych latach.

W bezpośrednim sąsiedztwie dworca znajduje się bezpłatny parking oraz dworzec autobusowy przewoźników dalekobieżnych. Odjeżdżają stąd m.in. autokary Polskiego Busa^[18], czy PKS Polonus. Po drugiej stronie al. Niepodległości znajduje się natomiast pętla autobusowa Miejskiej Komunikacji Samochodowej w Skarżysku-Kamiennej.

Przejście pomiędzy osiedlami Przydworcowym i Dolna Kamienna zapewnia podziemne przejście częściowo oddane do użytku w 2022 r.^[19] Połączenie drogowe między poszczególnymi osiedlami, rozdzielonymi stacją, jest nieco bardziej utrudnione^[20]. Nad zachodnią głowicą stacji znajduje się wiadukt drogowy, a za północną głowicą przejazd kolejowy. W 2021 roku została zaczęta rozbiórka kładki nad torami^[21]

• 
  Dworzec od strony miasta
• 
  Peron 3
• 
  peron 1a oraz szynobus SA139-019
• 
  Wnętrze dworca (przed remontem, 2015)
• 
  Historia rozwoju węzła kolejowego
• 
  Tablica pamiątkowa
• 
  Pt47-13

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Modernizacja kolei pomiędzy Tomaszowem Mazowieckim a Skarżyskiem–Kamienną na liście rządowego programu „Kolej Plus”

• Skarżysko Milica
• Skarżysko Zachodnie (przystanek kolejowy)
• Skarżysko-Kamienna

• Krzysztof Zemeła: Skarżysko-Kamienna – nadanie praw miejskich. Skarżysko-Kamienna: Muzeum im. Orła Białego, 2003. ISBN 83-918854-1-0. OCLC 749302248. Brak numerów stron w książce
• Miasto Skarżysko-Kamienna w statystyce, Urząd Miejski w Skarżysku-Kamiennej, 1987-1995
• Miasto Skarżysko-Kamienna: Informator statystyczny, Urząd Miasta w Skarżysku-Kamiennej, 1999-2005

• Skarżysko-Kamienna w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net
• Skarżysko-Kamienna w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Skarżysko-Kamienna w internetowym rozkładzie jazdy PKP – rozklad-pkp.pl (odjazdy)

Skarżysko-Kamienna
Linia 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny (143,442 km)
Lipowe Pole odległość: 4,754 km		Skarżysko Zachodnie odległość: 2,367 km
Linia 25 Łódź Kaliska – Dębica (143,513 km)
Skarżysko Milica odległość: 2,364 km		Skarżysko Kościelne odległość: 2,690 km