French
DeutschStanisław Ujejski – Wikipedia, wolna encyklopedia
.jpg) Stanisław Ujejski przed 1935 | |
 generał brygady obserwator | |
| Data i miejsce urodzenia | 14 listopada 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | generalny inspektor PSP |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
            | |
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
Stanisław Ujejski (ur. 14 listopada 1891 w Ropczycach, zm. 31 marca 1981 w Toronto) – generał brygady obserwator Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Maturę zdał w 1908 roku w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie, a następnie studiował na Politechnice w Bernie w Szwajcarii[1][2]. Podczas I wojny światowej był powołany do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. W ewidencji wojskowej figurował jako „Stanislaus Ritter von Ujejski”. 1 stycznia 1916 został mianowany podporucznikiem rezerwy kawalerii. W 1917 jego oddziałem macierzystym był pułk strzelców konnych Nr 1[3]. W kwietniu 1918 został słuchaczem Szkoły Lotniczej, a później odbywał służbę w wojskach balonowych[1].
8 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał stopień porucznika[4]. W 1919 ukończył kurs w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego, a po jej ukończeniu będąc oficerem dyplomowanym w latach 1919–1920 służył w Oddziale Operacyjnym Naczelnego Dowództwa i w Sztabie Naczelnego Wodza. Ukończył w okresie 1922–1923 Kurs Doszkolenia Szkoły Sztabu Generalnego[5]. W 1926 brał udział w konferencji rozbrojeniowej w Genewie jako ekspert ds. lotnictwa. Był przydzielony do 2 pułku lotniczego. W Wyższej Szkole Wojennej był wykładowcą taktyki lotnictwa. Szef wydziału i pierwszy zastępca szefa Departamentu Lotnictwa MSWojsk. Z dniem 3 stycznia 1929 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie na stanowisko komendanta[6][7]. W kwietniu 1933 roku został mianowany dowódcą 3 Grupy Lotniczej w Krakowie[8]. W listopadzie 1935 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy 1 Grupy Lotniczej w Warszawie. 14 grudnia 1937 roku został szefem Sztabu Lotniczego przy Sztabie Głównym[9].
W czasie kampanii wrześniowej szef sztabu naczelnego dowódcy lotnictwa i OPL[1]. Po zakończeniu działań wojennych przedostał się przez Rumunię do Francji. Od marca do lipca 1940 zastępca dowódcy Polskich Sił Powietrznych, posiadał numer służbowy RAF P-1471. Od 18 lipca do 19 września 1943 Generalny Inspektor PSP[1]. Otrzymał przydział do dywizjonu 305[10].
Wyjechał po demobilizacji do Kanady. Początkowo był urzędnikiem w firmie ortopedycznej, potem wraz z żoną prowadził sklep żywnościowy w Toronto[11][12]. Tam też zmarł[10].
W dniu 28 sierpnia 2014 podczas uroczystych obchodów Święta Lotnictwa Polskiego z asystą honorową Kompanii Reprezentacyjnej i Orkiestry Reprezentacyjnej Sił Powietrznych złożono urnę z prochami gen. Stanisława Ujejskiego w kolumbarium Katedry polowej Wojska Polskiego w Warszawie[13].
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- porucznik – 8 listopada 1918 roku
- major – zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 23. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
- podpułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 7. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
- pułkownik – 18 lutego 1930 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
- generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 15. lokatą w korpusie generałów[14]
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[14][15]
- Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)[16][14]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[15]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[15]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[15]
- Komandor z Gwiazdą Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
- Komandor Orderu św. Sawy (Jugosławia, 1931)[15][17]
- Oficer Orderu Legii Honorowej[15] (Francja, 1931)[18]
- Oficer Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)[15]
- Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)[15]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)
- Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (Austro-Węgry)
- finlandzka Odznaka Lotnicza (1929)[19]
- włoska Odznaka Obserwatora[20]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W 1990 został wybity medal z podobizną gen. bryg. pil. Stanisława Ujejskiego o treści Bitwa o Wielką Brytanię 1940–1990, wydany przez Mennicę Państwową, a zaprojektowany przez Andrzeja Nowakowskiego[21].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Jurga 1990 ↓, s. 832.
- ↑ Grzegorz Małachowski (red.): W Krakowie przy Studenckiej: Księga Pamiątkowa wydana z okazji Jubileuszu 130-lecia V Liceum Ogólnokształcacego im. A. Witkowskiego w Krakowie. 1871–2001. Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT, 2001, s. 227. ISBN 83-88934-02-3.
- ↑ Lista starszeństwa c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1918 ↓, s. 413, 424.
- ↑ Stanisław Ujejski. „Skrzydlata Polska”. 22/1966, s. 18, 29 maja 1966. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 932, 943.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 27.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 227, 818.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 79.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 425.
- ↑ a b Krzystek 2012 ↓, s. 587.
- ↑ Włodzimierz Nikitenko: Włóczędzy w generalskich mundurach. Historia.org.pl., 23 września 2014. [dostęp 2016-11-01]. (pol.).
- ↑ Piotr Stawecki, Generałowie polscy. Zarys portretu zbiorowego 1776–1945 Bellona Warszawa 2010, s. 162.
- ↑ Artur Goławski: Najbardziej lotniczy dzień w roku. lotniczapolska.pl, 29 sierpnia 2014. [dostęp 2017-03-21]. (pol.).
- ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 6.
- ↑ a b c d e f g h Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 326. [dostęp 2021-08-11].
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi około organizacji armji”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 2 z 1931 r., s. 67.
- ↑ Odznaczenie pułkownika Rayskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 208 z 10 września 1931.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku.
- ↑ Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005, s. 105. ISBN 83-919305-8-0.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2017-02-22].
- Rocznik Oficerski 1932. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1932. [dostęp 2017-02-22].
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 832. ISBN 83-211-1096-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.