French
DeutschStefan Demby – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Stefan Demby jako dyrektor Biblioteki Narodowej | |
| Data i miejsce urodzenia | 4 czerwca 1862 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 listopada 1939 |
| Dyrektor Biblioteki Narodowej | |
| Okres | od 1928 |
| Poprzednik | stanowisko utworzone |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
   | |
Stefan Demby (ur. 4 czerwca 1862 w Łomży[1], zm. 10 listopada 1939 w Warszawie) – polski historyk literatury, bibliograf, bibliotekarz i bibliofil, inicjator, a następnie pierwszy dyrektor Biblioteki Narodowej im. J. Piłsudskiego w Warszawie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 4 czerwca 1862 w Łomży, w rodzinie Józefa i Zofii z Alexandrowiczów[1]. Uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Płocku[1], dokąd przenieśli się jego rodzice. Po zdaniu matury w 1883 wyjechał do Warszawy, gdzie zapisał się na wydział prawny Uniwersytetu Warszawskiego[2]. Studia ukończył w 1889, bez formalnego stopnia akademickiego.
Od śmierci ojca w 1879, zmuszony był do utrzymania nie tylko siebie, ale także matki, podjął się więc udzielania korepetycji – uczył m.in. dzieci Aleksandra Świętochowskiego, co miało duży wpływ na jego dalsze życie.
14 stycznia 1894 ożenił się z wdową Leontyną z Gogolewskich Zajdlerową i zajął się jej dwiema córkami. Dzięki posagowi mógł założyć księgarnię nakładową – przetrwała ona sześć lat (1897–1903).
W latach 1908–1909 redagował pierwsze czasopismo bibliotekarskie w Polsce pt. „Przegląd Biblioteczny”. Ponadto był inicjatorem pierwszej polskiej bibliografii bieżącej (ogólnej) pt. „Urzędowy Wykaz Druków”.
Po odzyskaniu niepodległości propagował ideę utworzenia Biblioteki Narodowej i działał na rzecz jej realizacji. Jako naczelnik Wydziału Bibliotek w Ministerstwie WRiOP (1925–1928) doprowadził do powołania Biblioteki Narodowej im. J. Piłsudskiego w Warszawie i objął stanowisko jej kierownika (1928–1934), a następnie, do 1937, pełnił funkcję jej dyrektora. Członek Związku Bibliotekarzy Polskich. Współtwórca i wieloletni członek Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie. Z dniem 1 lipca 1937 odszedł w stan spoczynku[3].
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 347-6-23)[4].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[5]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[6]
- Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[7]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 138.
- ↑ Stefan Demby, Listy, oprac. Danuta Rymsza-Zalewska, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2004, s. 3, ISBN 83-89316-22-6
- ↑ Pożegnanie dyr. Stefana Dembego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 146 z 3 lipca 1937.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: LEONTYNA ULATOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-05-28].
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za zasługi położone w pracy około utworzenia wielu bibljotek oraz na polu bibljotekarskiem”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitne zasługi dla dobra literatury polskiej”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 138. [dostęp 2021-01-13].
- Danuta Rymsza-Zalewska, Stefan Demby: znany i nieznany, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003, ISBN 83-7009-441-4, OCLC 830462372.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stefan Demby – wersje cyfrowe prac dostępne w bibliotece Polona