French
DeutschStepan Stebelski – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Stepan Stebelski | |
 major | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 października 1914 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 9 września 1949 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1944–1949 |
| Formacja | |
| Jednostki | Odcinek Taktyczny „Makiwka” |
| Stanowiska | dowódca czoty |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
Stepan Stebelski (ukr. Степан Стебельський, ps. Chrin (pol. Chrzan), ur. 18 października 1914 we wsi Hołyń k. Kałusza, zm. 9 września 1949 w Pohořelicach w Czechosłowacji) – ukraiński nauczyciel, członek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) od 1934, major UPA.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył w 1935 seminarium nauczycielskie w Samborze. Ukończył polską szkołę podchorążych piechoty. Przed wojną pracował jako nauczyciel w Leszczawie Górnej, w czasie wojny był kierownikiem szkoły w Kuźminie, tam też się ożenił.
Wiosną 1942 został aresztowany przez Gestapo za przynależność do OUN, przebywał w więzieniu 7 miesięcy. Uciekł, a następnie przeszedł do podziemia. Od czerwca 1944 w UPA, dowódca czoty w sotni „Chomy”.
28 października 1944 jego czota brała udział w największej na ziemiach polskich bitwie pomiędzy wojskami sowieckimi a UPA (koło Leszczawy Górnej). Wsławił się w tej bitwie odwagą niszcząc jeden czołg sowiecki. Został jednak ranny w obie ręce – jedna pozostała bezwładną. 21 kwietnia 1945 dowodzony przez niego oddział brał udział w ataku na Borownicę. Jesienią 1945 zorganizował i objął dowództwo sotni (zwanej „łemkowską”, „Udarnyky 5”, „95 a”) w kureniu „Rena”. W nocy z 29 grudnia na 30 grudnia 1945 jego sotnia napadła na Nowosielce, mordując 16–19 osób i spaliła 152 domy (61% zabudowy)[1]. Sotnie pod jego dowództwem oraz Wołodymyra Hoszki ps. „Myron” dokonały zbrodni w Jasielu 20 marca 1946 na polskich żołnierzach Wojsk Ochrony Pogranicza i funkcjonariuszach Milicji Obywatelskiej[2][3]. Dowodzona przez niego sotnia brała również udział w zasadzce na generała Karola Świerczewskiego pod Jabłonkami 28 marca 1947. 29 czerwca 1947 jego sotnia przedostała się w rejonie Sianek na terytorium ZSRR, a on sam został dowódcą 24 Odcinka Taktycznego „Makiwka”.
25 sierpnia został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi UPA I klasy.
10 września 1948 sotnia „Chrina” została rozformowana, a żołnierze przeniesieni do innych jednostek. „Chrin” pozostał dowódcą 24 OT „Makiwka”. 3 września 1949 roku rozkazem Naczelnego Dowódcy UPA rozformowano wszystkie pozostałe sotnie i włączono w struktury podziemia, a „Chrina” wysłano na Zachód.
Zginął 9 września 1949 w czasie walki z wojskiem czechosłowackim w rejonie wsi Pohořelice koło Zlina, dowodząc grupą kurierów UHWR próbujących przedostać się z sowieckiej Ukrainy do Monachium.
Jest autorem dwóch książek wspomnieniowych: Zymoju w bunkri[4] i Kriz' smich zaliza[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Eugeniusz Niemiec, Jak spłonęły Nowosielce? Tygodnik Sanocki, 4 stycznia 2008 r., str 10
- ↑ Reportaż: Zbrodnia UPA w Jasielu. radiomaryja.pl, 2016-05-13. [dostęp 2017-07-12].
- ↑ Zbrodnia UPA w Jasielu. Bestialski mord na 60 żołnierzach. niezlomni.com, 2016-05-24. [dostęp 2017-07-12].
- ↑ Stepan Khrin (Stebels'kyi) "Winter in the Bunker". [dostęp 2008-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-07)].
- ↑ Ukraine and Contemporary War. [dostęp 2008-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-23)].
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- A. B. Szcześniak, W. Z. Szota – "Droga do nikąd. Działalność organizacji ukraińskich nacjonalistów i jej likwidacja w Polsce", MON, Warszawa 1973
- Słownik biograficzny "Націоналістичний рух 1920–1930 років"
- Grzegorz Motyka, Rafał Wnuk, Pany i rezuny, Warszawa 1997, ISBN 83-86857-72-2.
- Grzegorz Motyka, W kręgu „Łun w Bieszczadach”, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7399-340-2.