Synagoga Złota Róża we Lwowie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Synagoga Złota Róża we Lwowie
	; akwarela Alfreda Kamienobrodzkiego
Państwo	Ukraina
Miejscowość	Lwów
Budulec	murowana
Architekt	Paweł Szczęśliwy, Ambroży Nutclauss
Data budowy	1582
Data zburzenia	lipiec 1941
Tradycja	ortodoksyjna
	Położenie na mapie Ukrainy Synagoga Złota Róża we Lwowie
	Położenie na mapie obwodu lwowskiego Synagoga Złota Róża we Lwowie
	Położenie na mapie Lwowa Synagoga Złota Róża we Lwowie
	49°50′46″N 24°01′47″E/49,846111 24,029722
	Multimedia w Wikimedia Commons

Synagoga Złota Róża

Synagoga Złota Róża - pomnik

Synagoga Złota Róża we Lwowie (hebr. Turei Zahav; jid. Giłdene Rojze), zwana również Nachmanowicza – nieistniejąca synagoga znajdująca się w centrum Lwowa, w dzielnicy żydowskiej, przy ulicy Iwana Fedorowa 27, dawnej Blacharskiej.

Historia

Synagoga została zbudowana w 1582 roku z inicjatywy i funduszy przewodniczącego lwowskiej (miejskiej) gminy żydowskiej Izaaka Nachmanowicza. Jej projektantami byli włoscy architekci: Paweł Szczęśliwy i Ambroży Nutclauss^[1]. Od imienia żony fundatora nazwano ja „Złotą Różą”.

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu renesansowym z reminiscencjami gotyku. Jej wnętrze stanowiła czworoboczna sala ze sklepieniem gotyckim, wspartym na renesansowych konsolach. Na każdej z trzech ścian umieszczone były dwa ostrołukowe okna. Aron ha-kodesz w postaci kamiennego renesansowego portalu stał na kilkustopniowym podwyższeniu przy ścianie wschodniej. Posadzka synagogi była niższa od poziomu ulicy o kilka stopni.

Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Lwowa, 14 sierpnia 1941 roku synagoga została spalona przez Niemców, wraz z innymi lwowskimi synagogam^[2], a w 1942 wysadzona^[3]. Ocalały fragmenty.

W 2007 roku gmina żydowska we Lwowie podjęła kroki w celu rekonstrukcji synagogi w oparciu o zachowane fragmenty. Podjęto między innymi szeroko zakrojone prace archeologiczne^[1].

W 2009 roku student Wydziału Architektury Politechni Gdańskiej Michał Podgórczyk opracował projekt dyplomowy „Centrum Kultury Żydowskiej i synagoga we Lwowie”. Projekt ten zakładał budowę Centrum Kultury Żydowskiej oraz synagogi (która miała stać na ruinach synagogi Złotej Róży) w którą wkomponowane zostałyby fragmentu starego budynku^[3]. Podgórczyk za swój projekt otrzymał Nagrodę Architektoniczną im. Małgorzaty Baczko i Piotra Zakrzewskiego.

W 2010 roku rada miejska Lwowa ogłosiła konkurs na zagospodarowanie przestrzenne placu po synagodze oraz projekt pomnika Żydów lwowskich. Konkurs wygrał architekt Franz Reschke^[4]. Na jesieni 2012 roku na Placu Synagog odbyły się prace archeologiczne^[5]. Prace nad ostateczną wersją pomnika wciąż trwają.