Temperatura punktu rosy – Wikipedia, wolna encyklopedia
Temperatura punktu rosy lub punkt rosy – temperatura, w której może rozpocząć się proces skraplania gazu lub wybranego składnika mieszaniny gazów przy ustalonym ciśnieniu, a w przypadku mieszaniny gazów również przy określonym składzie. Rozpatrywany składnik gazu (np. para wodna) ma w danej temperaturze ciśnienie parcjalne równe ciśnieniu pary nasyconej tego składnika w temperaturze punktu rosy.
W przypadku pary wodnej w powietrzu jest to temperatura, w której para wodna zawarta w powietrzu osiąga stan nasycenia na skutek schładzania (przy zastanym składzie i ciśnieniu powietrza)[1], a poniżej tej temperatury staje się przesycona i skrapla się lub resublimuje. W momencie osiągnięcia stanu nasycenia powstają mgły, chmury, opady oraz opady utajone[2].
Zjawisko znalazło zastosowanie do budowy higrometrów kondensacyjnych (laboratoryjnych przyrządów do pomiaru wilgotności powietrza). Działanie ich polega na tym, że wypolerowaną płytkę ochładza się, aż do zauważenia na niej kropelek rosy – temperatura płytki określa temperaturę punktu rosy. Na podstawie tabeli określającej ciśnienie pary wodnej nasyconej określa się względną wilgotność powietrza.
Meteorologia
[edytuj | edytuj kod]Temperatura punktu rosy ma duże znaczenie w meteorologii, a zwłaszcza w meteorologii lotniczej, jako że jest ona bezpośrednio związana z wysokością, na której znajduje się podstawa chmur w danych warunkach meteorologicznych. Wysokość podstawy chmur ma natomiast kluczowe znaczenie w lotach termicznych (szybownictwo, lotniarstwo, paralotniarstwo), ponieważ stanowi, w normalnych warunkach, górne ograniczenie dla wznoszącego się w kominie termicznym statku powietrznego[a].
Zależności
[edytuj | edytuj kod]Przybliżony wzór służący do wyznaczenia temperatury punktu rosy:
gdzie:
- – temperatura punktu rosy [°C],
- – temperatura [°C],
- – wilgotność względna w %.
Ciśnienie (E) równowagi pary wodnej z wodą w zależności od temperatury (t) określa przybliżony wzór:
dla:
Znaczenie indeksów dolnych:
- – dla punktu rosy,
- – dla wody jako cieczy,
- – dla wody jako lodu.
Równowagę pary wodnej z lodem określa wzór:
gdzie:
Z wzorów tych wynikają wzory na określenie temperatury punktu rosy:
dla:
A w przypadku szronienia:
dla:
Wilgotność względną powietrza na podstawie temperatury punktu rosy określa wzór:
Temperaturę punktu rosy dla znanej temperatury (t) i wilgotności względnej (φ) powietrza określają wzory:
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jest to ograniczenie wynikające z przepisów mających na celu zapobieganie zderzeniom i dezorientacji pilota (IFR). Wewnątrz chmury – powyżej podstawy – noszenia często nadal występują i mogą być wykorzystywane w lotach chmurowych, nieraz aż do wyjścia ponad chmurę. (Komin termiczny jest znaczony na ogół chmurą typu Cumulus).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J. Bażyński, S. Turek: Słownik hydrogeologii i geologii inżynierskiej. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1969, s. 192.
- ↑ Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa: Słownik hydrogeologiczny. Warszawa: Trio, 1997, s. 145. ISBN 83-85660-52-6.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Piotr Szewczak: Meteorologia dla pilota samolotowego. Poznań: Avia-Test, 2010, s. 83, 181, 191, seria: Seria szkoleniowa Avia-Test. ISBN 978-83-931419-0-6.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Tabela z wartościami temperatury punktu rosy dla wody. webac.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-21)]. (strona zarchiwizowana przez Wayback Machine w roku 2012)