Tottenham Hotspur F.C. – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tottenham Hotspur

logo klubu
Pełna nazwa	Tottenham Hotspur Football Club
Przydomek	Spurs Lilywhites
Barwy	biało-granatowe
Data założenia	1882 jako Hotspur F.C.
Debiut w najwyższej lidze	1909
Liga	Premier League
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Stadion	Tottenham Hotspur Stadium
Właściciel	ENIC International Ltd.
Prezes	Daniel Levy
Menedżer generalny	Fabio Paratici
Trener	Ange Postecoglou
Asystent trenera	Ryan Mason Matt Wells Chris Davies Mile Jedinak
Stroje domowe Stroje wyjazdowe
Trzeci strój
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Tottenham Hotspur Football Club (ang. wym. [ˌtɒtnəmˈhɒtspɜ:]) – angielski klub piłkarski z siedzibą w londyńskiej dzielnicy Tottenham, założony w 1882 roku jako Hotspur F.C. dwukrotny mistrz Anglii, ośmiokrotny zdobywca Pucharu Anglii, zwycięzca Pucharu Zdobywców Pucharów oraz dwukrotny triumfator rozgrywek o Puchar UEFA. Pierwszy klub w Anglii, który w XX wieku zdobył „podwójną koronę”, czyli mistrzostwo oraz krajowy puchar w jednym sezonie (1961).

Odwiecznym rywalem Tottenhamu jest drużyna z sąsiedniej gminy Londynu – Arsenal. W swojej historii występów w Premier League Spurs kończyli sezon przed Arsenalem w 1993, 1995, 2017, 2018 i 2022 roku^[1]. Arsenal kwalifikował się do wszystkich edycji Ligi Mistrzów od 2005 do 2016, natomiast Tottenham siedem razy w latach 2010 oraz 2016-2024.

Do najbardziej znanych fanów tego zespołu należą aktorzy Jude Law, Pierce Brosnan oraz znany z filmów i boiska Vinnie Jones, a także Phil Collins, Adele, zespoły Klaxons oraz popularny w latach 70. Status Quo, Dave Murray (gitarzysta heavymetalowego zespołu Iron Maiden), pisarz Salman Rushdie, Taco Hemingway, dziennikarz Michał Okoński, prominentny polityk konserwatywny Iain Duncan Smith, znana z występów w Spice Girls Emma Bunton, koszykarz Steve Nash oraz aktor Leo Gregory, który w filmie Green Street Hooligans grał fana West Ham United. W przeszłości do kibiców Totttenhamu zaliczali się także Bob Marley i piosenkarka Amy Winehouse^[2][3].

Klub był pierwotnie nazwany Hotspur i został utworzony 5 września 1882 roku, przez grupę szkolnych chłopców, prowadzoną przez Roberta Buckle i dwóch jego przyjaciół. Byli członkami Klubu Krykietowego w Hotspur, a drużynę piłkarską utworzyli, aby w dalszym ciągu uprawiać sporty w przerwie zimowej^[4]. Rok później zażądali pomocy od Johna Ripshera, który był nauczycielem klasy biblijnej w kościele All Hallows. Jak się później okazało został pierwszym prezesem klubu i jego skarbnikiem. Ripsher pomagał i wspierał swoich podopiecznych, a potem zreorganizował i znalazł siedzibę klubu^[5]. W kwietniu 1884 roku, dzięki wysłaniu listu z innego klubu London Hotspur^[6], kierowanego do North London, nazwa drużny została zmieniona na Tottenham Hotspur Football Club, aby uniknąć dalszego zamieszania^[7]. Początkowo chłopcy grali między sobą, traktując je jako zabawa, oraz rozgrywali mecze z innymi klubami lokalnymi.

Drużyna po raz pierwszy wzięła udział w Pucharze Stowarzyszenia w Londynie i wygrała swój pierwszy mecz 17 października 1885 roku^[8]. Mecze klubu zaczęły przyciągać zainteresowanie społeczności lokalnej, przez co frekwencje na meczach stale rosły. W 1892 roku zagrali po raz pierwszy w ligowym meczu. Klub został uznany za profesjonalny 20 grudnia 1895 roku, a latem 1896 roku został dopuszczony do Angielskiej Ligi Południowej. 2 marca 1898 roku klub stał się również spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, pod nazwą Tottenham Hotspur Football and Athletic Company. Frank Brettell wkrótce został mianowany pierwszym menedżerem Spurs, i podpisał kontrakt z Johnem Cameronem, który przejął kontrolę nad drużyną, podczas gdy Brettell opuścił klub rok później. Cameron miał znaczący wpływ na Spurs, zdobywając w tym klubie pierwsze trofeum, a mianowicie tytuł Southern League. W następnym roku, 27 kwietnia 1901 roku, Spurs zdobyli Puchar Anglii po pokonaniu Sheffield United 3:1^[9].

W 1908 roku klub uzyskał natychmiastowy awans do First Division. W 1912 roku Peter McWilliam został dyrektorem klubu. Jego rekordy w tamtejszych latach były imponujące, jednak Tottenham znalazł się na końcu ligowej tabeli pod koniec sezonu 1914-15, kiedy piłka nożna została zawieszona z powodu I wojny światowej. Spurs zostali zdegradowani do Division Two po wznowieniu ligi po wojnie, ale szybko powrócili do Division One jako mistrz w sezonie 1919-20^[10]. 23 kwietnia 1921 roku McWilliam poprowadził Spurs do drugiego zwycięstwa Pucharu Anglii, pokonując Wolverhampton Wanderers 1:0 w finale. W 1922 roku sezon skończyli na drugim miejscu w lidze, ale w następnych pięciu sezonach kończyli zmagania w środku tabeli.

Tottenham został zdegradowany w sezonie 1927-28 po tym jak McWilliam odszedł z klubu. Przez większość lat 30. i 40. Spurs grali poza czołówką, oprócz krótkiego powrotu do najwyższej klasy rozgrywkowej w sezonie 1933-34 i 1934-35. Arthur Rowe, były piłkarz klubu, został trenerem drużyny w 1949 roku. Rowe opracował styl gry, znany jako „push and run”, który pozwolił mu odnieść sukces jako menedżer. Awansował z drużyną do Division One w sezonie 1949-50^[11]. W drugim sezonie zdobył tytuł mistrzowski. Jednak zrezygnował w kwietniu 1955 roku ze względu na chorobę i stres związany z zarządzaniem klubem. Zanim jednak wyjechał, podpisał kontrakt z gwiazdą Danny’em Blanchflower’em, który dwa razy wygrał nagrodę piłkarza roku FWA w Tottenhamie.

Bill Nicholson objął stanowisko trenera w październiku 1958 roku. Nicholson został uznany w klubie za najlepszego trenera, prowadząc zespół do dużego sukcesu, zdobywając trofeum trzy sezony z rzędu. Nicholson wykonał trzy ważne transfery. Do klubu dołączyli Dave Mackay i John White w 1959 roku. Byli to dwaj wpływowi gracze, a Jimmy Greaves w 1961 roku, został najbardziej bramkostrzelnym piłkarzem w historii Football League^[12].

Sezon 1960-61 rozpoczął się od 11 zwycięstw, w tym czasie był to najlepszy start jakiegokolwiek klubu w pierwszej części rozgrywek. Tytuł drużyna zdobyła w dniu 17 kwietnia 1961 roku, kiedy odnieśli trium z wicemistrzem Sheffield Wednesday u siebie 2:1. Zdobyli podwójną koronę, gdy wygrali 2:0 z Leicester w finale Pucharu FA Cup w 1961 roku^[13]. W kolejnym roku Spurs wygrał ponownie FA Cup, pokonując Burnley^[14].

15 maja 1963 roku Tottenham stał się również pierwszym brytyjskim zespołem, który wygrał europejskie trofeum, zdobywając Puchar Zdobywców Pucharów, odnosząc zwycięstwo nad Atlético Madryt 5:1^[15]. Spurs zdobył kolejne europejskie trofeum, gdy wygrał Puchar UEFA 1971-72 z odbudowanym zespołem, który tworzyli: Martin Chivers, Pat Jennings i Steve Perryman. W 1967 roku zdobyli także Puchar Anglii i dwa Puchary Ligi (w 1971 i 1973 roku)^[16]. Nicholson wygrał osiem trofeów w swoim 16-letnim pobycie w klubie.

Spurs doznali spadku po sukcesach na początku lat 70., a Nicholson zdecydował się zrezygnować z powodu złego startu w sezonie 1974-75. Drużyna została następnie zdegradowana pod koniec sezonu 1976-77 z Burkinshawem na stanowisku trenera. Burkinshaw szybko jednak przywrócił klub do czołówki^[17]. Drużyna, którą Burkinshaw przebudował wygrała Puchar Anglii w 1981 i 1982, a także Puchar UEFA w 1984 roku.

Lata osiemdziesiąte to okres zmian, który rozpoczął się od nowego etapu przebudowy na White Hart Lane, a także zmiany dyrektorów, które zajęły klub w kierunku bardziej komercyjnym. Irving Scholar, który przejął klub w listopadzie 1982 roku, wyemigrował Tottenham Hotspur na londyńskiej giełdzie papierów wartościowych w 1983 roku. Był to pierwszy klub angielski, który został przekształcony w przedsiębiorstwa handlowe.

Zadłużenia w klubie ponownie doprowadziłoby do zmiany sali konferencyjnej, a Terry Venables połączył się z biznesmenem Alanem Sugarem w czerwcu 1991 roku, aby przejąć kontrolę nad Tottenham Hotspur PLC. Firma Venablesa, który w 1987 roku został kierownikiem, podpisała kontrakty z takimi piłkarzami jak: Paul Gascoigne i Gary Lineker. W 1991 roku Spurs ponownie zwyciężyli w Pucharze Anglii, co czyni klub pierwszym, który wygrał osiem pucharów FA Cup^[18].

Tottenham był jednym z pięciu klubów, które zostały założycielami Premier League, utworzonego za zgodą Stowarzyszenia Piłki Nożnej, zastępując First Division lub też Division One jako najwyższy poziom angielskiej piłki nożnej^[19]. Pomimo sukcesów menedżerów i graczy, takich jak Teddy Sheringham, Jürgen Klinsmann i David Ginola, przez długi okres w Premier League aż do końca lat 90, Spurs zakończył większość sezonów poza czołówką, oraz z niewielką ilością zdobytych trofeów. W 1999 roku zdobyli Puchar Ligi Angielskiej pod kierownictwem George’a Grahama. Od początku roku 2000 klub znajdował się w pierwszej szóstce.

W lutym 2001 roku Sugar sprzedał swój udział w spółce Spurs ENIC Sports PLC, prowadzonej przez Joe Lewis i Daniela Levy’ego, a następnie został prezesem^[20]. Lewis i Levy ostatecznie posiadali 85% klubu, a Levy był odpowiedzialny za prowadzenie klubu^[21]. Klub w 2008 roku powtórzył sukces z 1999 roku i zdobył Puchar Ligi Angielskiej prowadzony przez Juande Ramosa. Wyniki sportowe zdecydowanie poprawiły się, gdy trenerem zespołu był Harry Redknapp. Wtedy w zespole grali tacy zawodnicy jak Gareth Bale czy Luka Modrić, a klub w sezonie 2010/2011 zakończył rozgrywki Premier League na czwartym miejscu.

W 2014 roku Maurico Pochettino został nowym szkoleniowcem Tottenhamu i pełnił tę rolę aż do 2019 roku. Sezon 2016/2017 Spurs zakończyli jako wicemistrzowie, co było ich najwyższym miejscem w lidze od lat 70. Po raz pierwszy w historii klub zagrał w finale Ligi Mistrzów, w którym uległ Liverpoolowi (2:0). Pochettino został zwolniony po słabym starcie w sezonie 2019/2020. W listopadzie miejsce trenera zajął José Mourinho, a na ławce zadebiutował 23 listopada w wygranym (3:2) meczu z West Ham United – było to pierwsze wyjazdowe zwycięstwo zespołu w lidze od stycznia 2019. Po słabych wynikach sportowych José Mourinho został zwolniony i zastąpiony przez tymczasowego trenera – Ryana Masona. 30 czerwca 2021 Nuno Espírito Santo został zaprezentowany jako trener na sezon 2021/2022, jednak po 4 miesiącach został zwolniony, a zastąpił go Antonio Conte.

Zdobyte trofea w rozgrywkach międzynarodowych (stan na: 9 grudnia 2021)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Liga Mistrzów (Puchar Europy)	zdobywca	0
	finalista	1	2019
Liga Europy (Puchar UEFA)	zdobywca	2	1972, 1984
	finalista	1	1974
Puchar Zdobywców	zdobywca	1	1963
	finalista	0

Zdobyte trofea w rozgrywkach Anglii (stan na: 9 grudnia 2021)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Mistrzostwo	I miejsce	2	1951, 1961
	II miejsce	5	1922, 1952, 1957, 1963, 2017
	III miejsce	6	1971, 1985, 1987, 1990, 2016, 2018
Puchar	zdobywca	8	1901, 1921, 1961, 1962, 1967, 1981, 1982, 1991
	finalista	1	1987
Puchar Ligi	zdobywca	4	1971, 1973, 1999, 2008
	finalista	5	1982, 2002, 2009, 2015, 2021

• Rekordowa ilość widzów: 75 038 w meczu przeciwko Sunderlandowi, FA Cup, 5 marca 1938
• Najwyższe zwycięstwo: 13:2 w meczu przeciwko Crewe Alexandra, FA Cup, 3 lutego 1960
• Najwyższe ligowe zwycięstwo: 9:0 w meczu przeciwko Bristol Rovers, Division 2, 22 października 1977
• Najwyższa porażka: 0:7 w meczu przeciwko Liverpoolowi, Division 1, 2 września 1978
• Najwięcej występów: Steve Perryman, 854, 1969-1986
• Najwięcej bramek: Harry Kane, 267, 2009- 2023
• Najwięcej bramek w sezonie: Clive Allen, 49, 1986-1987
• Najwięcej bramek w lidze w sezonie: Jimmy Greaves, 37, 1962-1963
• Najwięcej występów w reprezentacji: Pat Jennings, 74 występy dla Irlandii Płn.
• Najwyższa suma transferu (otrzymana): Gareth Bale, 88 milionów funtów, Real Madryt, 2013^[22]
• Najwyższa suma transferu (wydana):Tanguy Ndombele, 60 milionów euro, Olympique Lyon, 2019

 Osobny artykuł: Derby północnego Londynu.

Mecze z Arsenalem to dla kibiców Tottenhamu jeśli nie najważniejszy, to jeden z najważniejszych pojedynków w sezonie. Pierwsze spotkanie pomiędzy tymi drużynami odbyło się 11 grudnia 1887, lecz skończyło się 15 minut przed końcowym gwizdkiem, podczas prowadzenia ekipy „Spurs” 2:1^[23]. Po raz pierwszy w ligowych derbach zwyciężył Arsenal (1:0)^[24]. W meczach między tymi dwoma zespołami lepszy bilans ma Arsenal, który wygrywał już 79 razy. Najwięcej bramek padło 13 grudnia 2004, kiedy to „Kanonierzy” zwyciężyli 5:4 na White Hart Lane. Największe zwycięstwo Arsenalu to 6:0, natomiast Tottenham 2-krotnie wygrywał 5:0^[25].

 Osobny artykuł: Tottenham Hotspur Stadium.

Przez wiele lat, od 1899 do 2017 roku, obiektem domowym Tottenhamu był stadion White Hart Lane. W 2019 roku oddano do użytku nowy obiekt, Tottenham Hotspur Stadium, który częściowo powstał na terenie dawnego stadionu.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Trenerzy piłkarzy Tottenhamu Hotspur.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze Tottenhamu Hotspur.

Aktualny na 24 stycznia 2024^[27]

Nr	Poz.	Piłkarz
4	3 pomocnikPO	Oliver Skipp
5	3 pomocnikPO	Pierre Højbjerg
6	2 obrońcaOB	Radu Drăgușin
7	4 napastnikNA	Son Heung-min (kapitan)
8	3 pomocnikPO	Yves Bissouma
9	4 napastnikNA	Richarlison
10	3 pomocnikPO	James Maddison (wicekapitan)
11	3 pomocnikPO	Bryan Gil
12	2 obrońcaOB	Emerson Royal
13	1 bramkarzBR	Guglielmo Vicario
16	4 napastnikNA	Timo Werner (wypożyczony z RB Leipzig)
17	2 obrońcaOB	Cristian Romero (3. kapitan)
18	3 pomocnikPO	Giovani Lo Celso
19	3 pomocnikPO	Ryan Sessegnon

Nr	Poz.	Piłkarz
20	1 bramkarzBR	Fraser Forster
21	4 napastnikNA	Dejan Kulusevski
22	4 napastnikNA	Brennan Johnson
23	2 obrońcaOB	Pedro Porro
27	4 napastnikNA	Manor Solomon
29	3 pomocnikPO	Pape Matar Sarr
30	3 pomocnikPO	Rodrigo Bentancur
33	2 obrońcaOB	Ben Davies
36	4 napastnikNA	Alejo Véliz
37	2 obrońcaOB	Micky van de Ven
38	2 obrońcaOB	Destiny Udogie
40	1 bramkarzBR	Brandon Austin
41	1 bramkarzBR	Alfie Whiteman

Nr	Poz.	Piłkarz
3	2 obrońcaOB	Sergio Reguilón (w Brentford F.C. do 30 czerwca 2024)
14	3 pomocnikPO	Ivan Perišić (w Hajduku Split do 30 czerwca 2024)
15	2 obrońcaOB	Eric Dier (w Bayernie Monachium do 30 czerwca 2024)
24	2 obrońcaOB	Djed Spence (w Genoa CFC do 30 czerwca 2024)

Nr	Poz.	Piłkarz
25	2 obrońcaOB	Japhet Tanganga (w Millwall F.C. do 30 czerwca 2024)
28	3 pomocnikPO	Tanguy Ndombele (w Galatasaray do 30 czerwca 2024)
35	2 obrońcaOB	Ashley Phillips (w Plymouth Argyle do 30 czerwca 2024)
	2 obrońcaOB	Joe Rodon (w Leeds United do 30 czerwca 2024)

 Osobny artykuł: Tottenham Hotspur F.C. w europejskich pucharach.

• Oficjalna strona klubu (ang. • chiń. • jap. • kor.)
• Tottenham Hotspur na oficjalnej stronie Premier League (ang.)
• Tottenham Hotspur na oficjalnej stronie UEFA (ang.)