French
DeutschWładysław Szombara – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Władysław Szombara podczas studiów | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | nauczyciel, matematyk |
| Narodowość | polska |
| Małżeństwo | |
| Krewni i powinowaci | Adam Kulczycki (szwagier), Jakub Polit (wnuk siostry), Kinga Polit (wnuczka siostry) |
| Odznaczenia | |
         | |
Władysław Andrzej Szombara, ps. „Andrzej Grotowski” (ur. 29 listopada 1909 w Krośnie, zm. 10 lutego 1984 w Sanoku) – polski matematyk, nauczyciel, dyrektor Banku Rolnego w Sanoku, radny Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, działacz społeczny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Władysław Andrzej Szombara urodził się 29 listopada 1909 w Krośnie w rodzinie Józefa i Julii z domu Heynar[1] (zm. 1944[2]), zamieszkującej w podmiejskich wówczas Białobrzegach i prowadzących gospodarstwo rolne. W 1928 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Krośnie. Ukończył studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując w 1933 tytuł magistra filozofii w zakresie matematyki, Podczas studiów w latach 1931-1933 był członkiem Zarządu Koła Matematyczno-Fizycznego Studentów UJK[3]. Następnie pracował jako nauczyciel matematyki w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym w Przemyślanach[4], a potem rekomendowany przez Juliusza Zaleskiego, przeniósł się do Lwowa, gdzie był nauczycielem w Prywatnym Gimnazjum Zofii Strzałkowskiej, a później w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek.
Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji sowieckiej uczył w szkole tzw. „dziesięciolatce” we Lwowie. Krótkotrwale przebywał w Krośnie, po czym wyjechał do Warszawy, gdzie ukończył kurs bankowości i przeszkolenie w Spółdzielczym Banku „Społem”. Od wiosny 1942 przebywał w Sanoku, gdzie tworzył Zastępstwa Banku „Społem” przy ul. Ogrodowej w dzielnicy Błonie i został jego dyrektorem. Był związany z polskim ruchem spółdzielczym. Jednocześnie w okresie okupacji niemieckiej do 1944 działając pod pseudonimem Andrzej Grotowski był nauczycielem matematyki, fizyki i chemii w ramach tajnego nauczania prowadzonego w grupie Jadwigi Zaleskiej, stanowiącego kontynuację działalności przedwojennego sanockiego gimnazjum[5][6][7].
Po wojnie nie podjął już etatowej pracy nauczycielskiej, jednak wykładał matematykę nadal zarówno przejmując godziny zastępcze w szkole, jak i dając korepetycje prywatnie. Na przełomie lat 40./50. uczył matematyki w seminarium prowadzonym przez sanockich ojców franciszkanów. W latach 60. był nauczycielem matematyki w Technikum Ekonomicznym w Sanoku[8]. W okresie PRL zawodowo pracował w sferze bankowości. Był dyrektorem Banku Rolnego w Sanoku[9][10], mieszczącego się w kamienicy przy ulicy 3 Maja 23 (tzw. „Weinerówka”)[11] (później placówka została przemianowana na Bank Gospodarki Żywnościowej). Stanowisko pełnił do przejścia na emeryturę w 1975.
Był jednym z inicjatorów powstania oddziału PTTK w Sanoku[12], którego był pierwszym prezesem od marca 1951[13][14]. Sprawował funkcje członka zarządu, skarbnika Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, którego był współzałożycielem. Był członkiem rzeczywistym Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Przez wiele lat pełnił mandat radnego Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku: ok. 1950 zasiadał w niej w ramach Komisji i Oświaty i Kultury MRN[15] (był jej przewodniczącym), został wybrany w 1954[16], w 1961[17], w 1965[18][19], w 1969[20], w 1973[21], w 1978[22] (jako bezpartyjny[23]). Był członkiem Komitetu Miejskiego Stronnictwa Demokratycznego[24]. W latach 60. i 70. był członkiem Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Sanoku[25], w 1964 został wiceprzewodniczącym KM FJN. Od 1957 zasiadał w Kolegium Karno-Administracyjnym w Sanoku[26].
b.jpg)
Zamieszkiwał w kamienicy przy ul. Rynek 18 w Sanoku (ówczesny adres Plac Rewolucji Październikowej 18[27]). W dniu 26 kwietnia 1943 jego żoną została Janina z domu Kulczycka, którą poznał w Spółdzielni „Społem”[28] (ur. 24 czerwca 1919[1], pianistka[29], stulatka[30], w 2019 wyróżniona tytułem honorowego obywatelstwa Sanoka[31]. Oboje mieli dzieci: Ewę (ur. 1944), Krzysztofa (ur. 1945), Marię (1946-1949), Zdzisławę (ur. 1948), Iwonę (ur. 1952)[28].
Władysław Szombara zmarł 10 lutego 1984[32]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[33][34][35].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Krzyż Zasługi (przyznany 28 czerwca 1951 postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Finansów za zasługi w pracy zawodowej[36]; legitymacja numer 117966)
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1958, legitymacja numer C-32448)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (3 grudnia 1975, legitymacja numer 2606-75-3)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 czerwca 1983, legitymacja numer 1455-83-2)[37]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (5 października 1981, legitymacja numer 32728)[38]
- Złota Odznaka ZNP (23 września 1976, legitymacja numer 33114)[39]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Złota odznaka „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa” (1978)[40][41]
- Wpis do „Księgi Zasłużonych dla Województwa Krośnieńskiego” (1980)[42]
- Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”[25]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 544.
- ↑ Julia Szombara. krosno.artlookgallery.com. [dostęp 2022-07-07].
- ↑ Kazimierz Szałajko. Wspomnienia o Kole Matematyczno-Fizycznym Studentów Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. „Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria II: Wiadomości matematyczne”. Tom XXVI, s. 85-96, 1984.
- ↑ Janina Hrycekowa. Wspomnienia o nauczycielach z Przemyślan i z powiatu. „Spotkania Świrzan”. Nr 15, s. 21, 1995. Józef Wyspiański.
- ↑ Wojciech Sołtys. Tajna oświata w powiecie sanockim. „Rocznik Sanocki”. Tom IV, s. 92, 1979. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka.
- ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim "San" : żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej : 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy "San", 1992, s. 118.
- ↑ Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 162.
- ↑ Alicja Wolwowicz: Dzieje szkoły w zarysie. 1945 – 1995. W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 75. ISBN 83-903469-0-7.
- ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 579 (poz. 914).
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 195.
- ↑ Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. „Weinerówka”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24, s. 5, 26 listopada 1993.
- ↑ J. Czaja. W 20-ecie PTTK. Dorobek godny uznania. „Podkarpacie”. Nr 2, s. 7, 8 października 1970.
- ↑ Krzysztof Prajzner. Od PTT do PTTK 75 lat Oddziału w Sanoku. „Gazeta Górska”. Nr 3-4/48-49, s. 10, 2004.
- ↑ Krzysztof Prajzner. Od PTT do PTTK. „Rocznik Sanocki”. Tom IX, s. 408, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Krystyna Chowaniec, Oświata i szkolnictwo. Szkoły podstawowe, W latach powojennych w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 866.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 146.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 178.
- ↑ Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 110, 30 czerwca 1965.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 202.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 216.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 237.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 255.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 257.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 238.
- ↑ a b Stachowicz 2008 ↓, s. 258.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 160.
- ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 148.
- ↑ a b Deklaracje (N) ↓, s. 139.
- ↑ Andrzej Olejko. Muzykowanie szopenowskie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 8, s. 6, 19 lutego 1999.
- ↑ Sto lat Janiny Szombary. sanok.pl, 2019-06-25. [dostęp 2019-07-07].
- ↑ Honorowe Obywatelstwo dla Janiny Szombary. sanok.pl, 2019-06-28. [dostęp 2019-07-07].
- ↑ Władysław Szombara. Nekrolog. „Nowiny”. Nr 39, s. 5, 15 lutego 1984.
- ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 17.
- ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 27. ISBN 83-919470-9-2.
- ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 66, poz. 860
- ↑ Odznaczenia i wyróżnienia dla sanockich działaczy FJN. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22, s. 1, 10-20 sierpnia 1983.
- ↑ Odznaczenia i nagrody dla zasłużonych pedagogów. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 17, s. 1-2, 1-10 listopada 1982.
- ↑ Według innego źródła odznaczenie przyznano pośmiertnie w 1985, zob. Pozostaną w pamięci. Ś. p. Władysław Szombara. W 15 rocznicę śmierci. „Tygodnik Sanocki”. Nr 8, s. 10, 19 lutego 1999.
- ↑ Owocna współpraca Sanoka i Krakowa. „Nowiny”. Nr 262, s. 2, 7 listopada 1978.
- ↑ Na linii Sanok-Kraków. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 33, s. 5, 20-30 listopada 1978.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 269.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wiesław Koszela. Władysław Szombara. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 7, s. 4, 1-20 marca 1984.
- Słownik biograficzny nauczycieli w Małopolsce w latach II wojny światowej. 1995. s. 529
- Pozostaną w pamięci. Ś. p. Władysław Szombara. W 15 rocznicę śmierci. „Tygodnik Sanocki”. Nr 8, s. 10, 19 lutego 1999.
- Franciszek Oberc. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 131-320, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków nadzwyczajnych Stabryła-Święz 1963-2000, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 129). s. 1-232.