W oczach Zachodu – Wikipedia, wolna encyklopedia

W oczach Zachodu

Under Western Eyes

Strona tytułowa polskiego wydania powieści z 1925 r.
Autor	Joseph Conrad
Typ utworu	powieść
Data powstania	1907-1910
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Londyn
Język	angielski
Data wydania	1911
Wydawca	Methuen & Company
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1920
Wydawca	Ludowe Towarzystwo Wydawnicze
Przekład	Felicja Nossig

W oczach Zachodu (ang. Under Western Eyes) – powieść Josepha Conrada, wydana w 1911 w Londynie w wydawnictwie „Methuen & Company”.

Pierwsze polskie wydanie książkowe ukazało się w 1920 we Lwowie nakładem Ludowego Towarzystwa Wydawniczego w tłumaczeniu Felicji Nossig pod tytułem Prowokator^[1]. Przed wojną wyszło jeszcze tłumaczenie Heleny Janiny Pajzderskiej już pod tytułem W oczach Zachodu (nakładem E. Wende i S-ka i Towarzystwa Wydawniczego „Ignis”, 1925)^[2]. Powojenne tłumaczenie Wita Tarnawskiego wydał w 1974 Państwowy Instytut Wydawniczy^[3].

Powieść początkowo miała nosić tytuł Razumov, Conrad zmienił go, gdyż Gertrude Atherton wydała powieść o podobnym tytule: Rezanov^[4]. Tytuł W oczach Zachodu nadał utworowi w styczniu 1910^[5].

Sam Conrad następująco streścił swą książkę Johnowi Galsworthy’emu: „Student Razumow (nieślubny syn księcia K.) potajemnie wydaje policji swego kolegę, studenta Haldina, ukrywającego się w jego pokoju po popełnieniu przestępstwa politycznego (ma to być zabójstwo de Plehwego). Pierwsza część w Petersburgu. (Haldin zostaje oczywiście powieszony). 2-ga w Genewie. Student Razumow, spotkawszy za granicą matkę i siostrę Haldina, zakochuje się w tej ostatniej, poślubia ją i po pewnym czasie spowiada się jej ze swego udziału w aresztowaniu i śmierci jej brata. Proces psychologiczny, który doprowadził Razumowa do zdrady Haldina, do wyznania uczynionego żonie i w rezultacie do śmierci tych osób (wywołanej głównie podobieństwem ich dziecka do nieżyjącego Haldina) stanowi zasadniczy temat opowieści.”^[6]

Powieść została zekranizowana w 1936 przez Marca Allégreta pod tytułem Razumov: Sous les yeux d’occident, w rolach głównych wystąpili: Pierre Fresnay, Danièle Parola i Michel Simon^[7].

• Zdzisław Najder: Życie Conrada-Korzeniowskiego. T. 2. PIW, 1980.

• Tłumaczenie H. Pajzderskiej z 1925 w Wikiźródłach
• Polskie wydania powieści w bibliotece Polona