Wacław Cybulski – Wikipedia, wolna encyklopedia
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 6 października 1901 |
Data i miejsce śmierci | 21 lub 31 marca 1973 |
profesor zwyczajny | |
Specjalność: chemia, inżynieria górnicza | |
Alma Mater | |
Doktorat | 1937 |
Habilitacja | 1947 |
Profesura | nadzw. 1954 |
Odznaczenia | |
|
Wacław Bolesław Cybulski (ur. 6 października 1901 w Warszawie, zm. 21 lub 31 marca 1973 w Mikołowie[1][2][3]) – polski chemik, inżynier górnictwa.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Stefana (zm. 1946) i Kamilli z Filipowskich (zm. 1934)[4][5]. Ukończył Gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego w Warszawie. Jako ochotnik uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej i III powstaniu śląskim. W 1925 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, uzyskując dyplom inżyniera chemika. Od 1925 związany z Kopalnią Doświadczalną „Barbara” w Mikołowie[4][6]. Doktoryzował się w 1937 na AGH pisząc pracę pt. Badania nad zjawiskiem deflagracji polskich materiałów wybuchowych amonowo-saletrzanych powietrznych w warunkach górniczej roboty strzelniczej[4].
W czasie II wojny światowej, w styczniu 1940, dotarł do Wojska Polskiego we Francji (24 pułku ułanów), a następnie po upadku Francji, do Wielkiej Brytanii, gdzie do końca wojny służył w wojsku. W 1942 został odkomenderowany do Zakładu Naukowo-Badawczego w Buxton, gdzie pracował nad materiałami wybuchowymi.
W 1946 powrócił do kraju i objął stanowisko dyrektora Kopalni Doświadczalnej „Barbara”[4][6][7]. W 1947 habilitował się na AGH. Profesorem nadzwyczajnym został w 1954, w 1970 był już profesorem zwyczajnym[4]. Wykładał na Politechnice Śląskiej, oraz Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie[3]. Od 1964 był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, w poczet członków rzeczywistych tej instytucji został przyjęty w 1971[8].
Ogłosił w czasopismach krajowych i zagranicznych 150 prac naukowych oraz wydał książki: Strzelanie elektryczne w górnictwie (1970, z Pawłem Krzystolikiem), Górnicze środki strzelnicze (1972) i Wybuchy pyłu węglowego i ich zwalczanie (1973, została wydana także w języku angielskim).
Ojciec Krzysztofa, który w latach 2004–2018 kierował Kopalnią Doświadczalną „Barbara”[9].
Zmarł w marcu 1973 w Mikołowie, pochowany w grobie rodziny Cybulskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 24-6-9)[2][5].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1933)[10]
- Złoty Krzyż Zasługi (28 listopada 1949)[11]
- Śląski Krzyż Powstańczy (1958)
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Górnik PRL”
- Złota Odznaka „Racjonalizator Produkcji”
Źródło:[3].
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Państwowa Nagroda Naukowa II stopnia w dziale nauk technicznych za prace w dziedzinie bezpieczeństwa w kopalniach, w szczególności za opisane w książce pt. Badania nad hamowaniem wybuchów pyłu węglowego zaporami z pyłu kamiennego (1950)[12]
- Nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) (1964)
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Od 29 listopada 1978 jego imię nosiła Zasadnicza Szkoła Górnicza w Łaziskach Górnych (dzisiejszy Zespół Szkół Energetycznych i Usługowych)[13].
W 1989 Komitet Termodynamiki i Spalania Polskiej Akademii Nauk w Warszawie ustanowił medal im. profesora Wacława Cybulskiego. Nadawany jest wybitnym naukowcom i instytucjom zajmującym się problemami wybuchów pyłów[4].
W 1997 powstała Fundacja pod nazwą: „Bezpieczne Górnictwo imienia profesora Wacława Cybulskiego”. Celem fundacji jest wspieranie działań zmierzających do osiągania przez polskie górnictwo światowych standardów w bezpieczeństwie pracy[4].
Jego syn, Krzysztof napisał o nim książkę[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wacław Bolesław Cybulski, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-01-06] .
- ↑ a b Wacław Bolesław Cybulski [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-01-06] .
- ↑ a b c Wacław Bolesław Cybulski [online], Historia AGH [dostęp 2021-01-06] .
- ↑ a b c d e f g Wacław Cybulski [online], Mikołowskie Towarzystwo Historyczne [dostęp 2021-01-06] (pol.).
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: KAMILLA CYBULSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-01-06] .
- ↑ a b Przed 94 laty Wacław Cybulski zaczął pracę w kopalni Barbara [online], nettg.pl [dostęp 2021-01-06] (ang.).
- ↑ Wacław Cybulski [online], Gmina Mikołów [dostęp 2021-01-06] (pol.).
- ↑ Wacław Cybulski, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-01-06] .
- ↑ Górnictwo: szef kopalni Barbara kończy swoją misję [online], nettg.pl [dostęp 2021-01-06] (ang.).
- ↑ Wacław Cybulski [online], Mikołowskie Towarzystwo Historyczne [dostęp 2024-08-21] (pol.).
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 99, poz. 1167 „za zasługi w pracy zawodowej i społecznej”.
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-21].
- ↑ Historia [online], ZSEiU [dostęp 2021-01-06] (pol.).
- ↑ Krzysztof Cybulski , Wacław Cybulski: (1901–1973), Mikołów: Kamilia, 2003, ISBN 83-915935-1-7, OCLC 69544026 [dostęp 2021-01-06] .