Werner Egk – Wikipedia, wolna encyklopedia

Werner Egk
Imię i nazwisko	Werner Joseph Mayer
Data i miejsce urodzenia	17 maja 1901 ; Auchsesheim
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	10 lipca 1983 ; Inning am Ammersee
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka neoklasycystyczna
Zawód	kompozytor, dyrygent
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Werner Egk^[a], właśc. Werner Joseph Mayer (ur. 17 maja 1901 w Auchsesheim, zm. 10 lipca 1983 w Inning am Ammersee)^[1] – niemiecki kompozytor i dyrygent.

Życiorys

W 1921 studiował grę fortepianową u Anny Hirzel-Langenhan oraz teorię, kompozycję i dyrygenturę u Carla Orffa w Monachium^[1]^[2]. Równocześnie pracował w teatrze Schwabing jako kierownik sceny^[3]. W 1922 rozpoczął studia filozoficzne i muzykologiczne u Adolfa Sandbergera na Uniwersytecie Monachijskim^[1].

Po rocznym pobycie we Włoszech (1926–1927) objął stanowisko lidera zespołu orkiestry kinowej w Monachium. Rok później przeniósł się do Berlina, gdzie nawiązał kontakty m.in. z Arnoldem Schönbergiem, Hannsem Eislerem, Kurtem Weillem, Erichem Mühsamem, Bertoltem Brechtem i Erwinem Piscatorem; w tym samym roku wrócił do Monachium^[1]^[4]. W latach 1930–1933 współpracował z radiem bawarskim (Bayerischer Rundfunk)^[2]^[5]. W latach 1936–1940 był dyrygentem berlińskiej Staatsoper^[6], w latach 1950–1953 profesorem kompozycji i dyrektorem Musikhochschule w Berlinie Zachodnim^[1]^[2], a później dyrektorem Bayerischen Staatsoper^[4].

W latach 1941–1945 był szefem Rady Kompozytorów (Fachschaft Komponisten) w Reichsmusikkammer(inne języki)^[7], od 1950 przewodniczącym rady doradczej Stowarzyszenia GEMA(inne języki), od 1954 prezesem Deutschen Komponistenverbandes, a od 1968 przewodniczącym Deutscher Musikrates^[1].

Nazwisko Egka figurowało na Gottbegnadeten-Liste (Lista obdarzonych łaską Bożą) w III Rzeszy) wśród Niezastąpionych^[8].

Odznaczenia i nagrody

(na podstawie materiałów źródłowych^[3])

1981 – Order Maksymiliana za Naukę i Sztukę^[9]
1972 – nagroda honorowa miasta Monachium
1970 – Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN
1966 – złoty medal miasta Monachium za Sztukę i Naukę (Medaille für Kunst und Wissenschaft der Stadt München)
1962 – Order Bawarski Zasługi
1950 – Berliner Kunstpreis
1936 – złoty medal Olimpijskiego Konkursu Sztuki i Literatury za Olympische Festmusik

Twórczość

Egk komponował w stylu zbliżonym do neoklasycyzmu paryskiego. Stosował prostą fakturę, z przewagą homofonii, a jego instrumentacja nie wychodziła poza straussowskie konwencje. Jego język muzyczny był odległy od silnych trendów w niemieckiem muzyce lat 30. (dodekafonia i polifonizmu Hindemitha). W utworach scenicznych wprowadzał włoską śpiewność i francuską lekkość; widoczne są też wpływy Strawinskiego w zakresie metro rytmiki^[5]^[10]. Sam pisał libretta do swoich oper i baletów wykorzystując popularne wątki i legendy^[10].

Komponował opery i balety, utwory orkiestrowe, kameralne i wokalne^[5]^[10].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[5]^[10])

Opery

Columbus, opera radiowa(1935)
Die Zaubergeige wg Pocciego (1935)
Peer Gynt wg Ibsena (1938)
Cirke, wg Calderona (1945), przerobiona na semibuffa 17 Tage und 4 Minuten (1966)
Irische Legende, wg Yeatsa (1955)
Der Revisor wg Gogola (1957)

Balety

Joan von Zarissa (1940)
Abraxas (1948)
Ein Sommertag (1950)
Französische Suite nach Rameau (1952)
Die chinesische Nachtigall (1953)
Casanova in London (1969)

Utwory orkiestrowe

Olympische Festmusik (1936)
Orchester-Sonate (1947/48)
Französische Suite wg Rameau (1949; przerobiona na balet 1952)
Allegria (1952)
Variationen über ein karibisches Thema (1959)
2. Orchestersonate (1969)
Spiegelzeit (1979)
Musik für eine verschollene Romanze. Overture (1980)
Der Revisor. Concert suite for trumpet and string orchestra (1981)

oraz liczne utwory kameralne, wokalne, pieśni.

Uwagi

↑ Pseudonim „Egk” ponoć powstał z inicjałów imienia i rodowego nazwiska jego żony – „Elisabeth, geborene Karl” („Elisabeth z domu Karl”)^[4]. Kompozytor używał go od ślubu w 1923^[3]. W 1937 pseudonim stał się jego oficjalnym nazwiskiem^{[potrzebny przypis]}. Według innej opinii pseudonim ma być akronimem słów „Ein Grosser Komponist” („wielki kompozytor”) lub „Ein großer Künstler“ („wielki artysta”)^{[potrzebny przypis]}.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrew D. McCredie: Egk [Mayer, Werner (Joseph)]. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2020-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-30)]. via Oxford University Press. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Stawowy 1987 ↓, s. 6.
↑ ^a ^b ^c Werner Egk. [w:] Schott [on-line]. [dostęp 2020-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-30)]. (ang. • niem. • fr.).
↑ ^a ^b ^c Werner Egk. [w:] Music and the Holocaust [on-line]. [dostęp 2020-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-02)]. (ang. • hiszp. • ros.).
↑ ^a ^b ^c ^d Chodkowski 1995 ↓, s. 222.
↑ Kater 2000 ↓, s. 8.
↑ Kater 2000 ↓, s. 13.
↑ Kater 2000 ↓, s. 26.
↑ „Zeitschrift für Bayerische Landesgeschichte”. Band 47 (Heft 1), s. 398, 1984. München.
↑ ^a ^b ^c ^d Stawowy 1987 ↓, s. 7.

Bibliografia

Ludomira Stawowy: Egk Werner. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 3: EFG część biograficzna. Kraków: PWM, 1987, s. 6-7. ISBN 83-224-0344-5. (pol.).
Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 222. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
Werner Egk. The Enigmatic Opportunist. W: Michael H. Kater: Composers of the Nazi Era: Eight Portraits. New York: Oxford University Press, 2000, s. 3-30. ISBN 0-19-515286-7. (ang.).

Linki zewnętrzne

Werner Egk w bazie AllMusic (ang.)
Dyskografia Wernera Egka w bazie MusicBrainz (ang.)
Werner Egk w bazie Discogs.com (ang.)
Werner Egk w bazie IMDb (ang.)

[u1-1] Pseudonim „Egk” ponoć powstał z inicjałów imienia i rodowego nazwiska jego żony – „Elisabeth, geborene Karl” („Elisabeth z domu Karl”)^[4]. Kompozytor używał go od ślubu w 1923^[3]. W 1937 pseudonim stał się jego oficjalnym nazwiskiem^{[potrzebny przypis]}. Według innej opinii pseudonim ma być akronimem słów „Ein Grosser Komponist” („wielki kompozytor”) lub „Ein großer Künstler“ („wielki artysta”)^{[potrzebny przypis]}.

[Oxford_Music_Online-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrew D. McCredie: Egk [Mayer, Werner (Joseph)]. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2020-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-30)]. via Oxford University Press. (ang.).

[CITEREFStawowy19876-3] Stawowy 1987 ↓, s. 6.

[Schott-4] Werner Egk. [w:] Schott [on-line]. [dostęp 2020-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-30)]. (ang. • niem. • fr.).

[Music-Holocaust-5] Werner Egk. [w:] Music and the Holocaust [on-line]. [dostęp 2020-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-02)]. (ang. • hiszp. • ros.).

[CITEREFChodkowski1995222-6] Chodkowski 1995 ↓, s. 222.

[CITEREFKater20008-7] Kater 2000 ↓, s. 8.

[CITEREFKater200013-8] Kater 2000 ↓, s. 13.

[CITEREFKater200026-9] Kater 2000 ↓, s. 26.

[Zeitschrift-10] „Zeitschrift für Bayerische Landesgeschichte”. Band 47 (Heft 1), s. 398, 1984. München.

[CITEREFStawowy19877-11] Stawowy 1987 ↓, s. 7.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]