Wirki – Wikipedia, wolna encyklopedia
Turbellaria[1] | |||
Ehrenberg, 1831 | |||
Pseudoceros dimidiatus | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadtyp | |||
Typ | |||
Gromada | wirki | ||
Rzędy | |||
|
Wirki (Turbellaria) – wyróżniana w dawnych systemach klasyfikacji grupa zwierząt należąca do płazińców, wolno żyjących, w przeciwieństwie do form pasożytniczych - przywr i tasiemców. Żyją w środowisku wodnym (wody słodkie lub słone), a niektóre gatunki w wilgotnych środowiskach lądowych. Są przeważnie drapieżnikami, a ich ciała okrywa nabłonek z rzęskami, produkujący rabdity wyrzucane w czasie ataku (z wyjątkiem rzędu Catenulida).
Wirki dzieli się ze względu na budowę układu pokarmowego na:
- wirki bezjelitowe (głównie morskie formy pasożytnicze, brak wyodrębnionego jelita);
- wirki prostojelitowe (morskie i słodkowodne, jelito nie ma rozgałęzień) np. mezostoma (bajornik)[2];
- wirki trójjelitowe (trzy odgałęzienia jelita), np. wypławek biały;
- wirki wielojelitowe (głównie morskie, od gardzieli odchodzi promieniście wiele odgałęzień jelita).
Wirki wielojelitowe mają wielkość do 20 cm i są jaskrawo ubarwione. W razie braku pokarmu mogą zjadać własne komórki, bez uszczerbku dla poprawnego działania organizmu. Stają się tylko coraz mniejsze i nie rozmnażają się (układ rozrodczy zostaje pochłonięty w pierwszej kolejności).
Wirki są hermafrodytami, występuje u nich zapłodnienie krzyżowe.
Filogeneza
[edytuj | edytuj kod]Eks-grupa „wirki” okazała się w świetle badań niemonofiletyczna: wirki bezjelitowe (Acoelomorpha) są niezależną linią filogenetyczną i stanowią osobny typ zwierząt[3], natomiast pasożytnicze przywry i tasiemce są zagnieżdżone w obrębie parafiletycznych wirków.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Turbellaria, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Mieczysław Górny, Andrzej Kaczanowski, Janina Kaczanowska, Jerzy Prószyński, Jan Maciej Rembiszewski, Mirosław Stankiewicz, Wojciech Staręga, Teresa Sulgostowska, Zuzanna Stromenger, Tomasz Umiński, Ludwik Żmudziński: Bezkręgowce. Zbigniew Chrzanowski (red.). Wyd. I. Warszawa: PW Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
- ↑ Filogeneza płazińców w: Balerstet, Lewiński, Prokop, Sabath, Skirmuntt Biologia 1 Zakres rozszerzony, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, Rumia, 2002 ISBN 83-87518-88-3