Wlastimil Hofman – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wlastimil Hofman

Data i miejsce urodzenia	27 kwietnia 1881 Karlín
Data i miejsce śmierci	6 marca 1970 Szklarska Poręba
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	symbolizm
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wlastimil Hofman, właśc. Vlastimil Hofmann (ur. 27 kwietnia 1881 w Karlínie^[1] (obecnie dzielnica Pragi), zm. 6 marca 1970 w Szklarskiej Porębie) – polski malarz pochodzenia czeskiego, przedstawiciel symbolizmu.

Był najmłodszym z szóstki dzieci Czecha Ferdynanda Hofmana i Polki Teofili z d. Muzyka. W 1889 roku rodzina przeniosła się do Krakowa, gdzie Wlastimil uczęszczał do szkoły św. Barbary i gimnazjum im. Jana III Sobieskiego. W 1896 roku rozpoczął studia w Szkole Sztuk Pięknych u Jacka Malczewskiego, Leona Wyczółkowskiego i Jana Stanisławskiego. W latach 1899–1901 studiował w École des beaux-arts w Paryżu^[1] pod kierunkiem Jean-Léona Gérôme’a. Od 1902 roku zaczął wystawiać swoje prace. Od 1904 należał do Towarzystwa Artystów Czeskich „Mánes” i Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W 1905 roku powstała Spowiedź, która wystawiona w 1906 roku w warszawskiej Zachęcie przyniosła mu sławę. W 1907 jako pierwszy Polak otrzymał nominację na członka wiedeńskiej Galerii Secesji. W latach 1914–1920 mieszkał w Pradze i Paryżu, po czym wrócił do Krakowa. W 1921 zbudował dom i pracownię przy ul. Spadzistej w Krakowie. W 1923 roku został członkiem ugrupowania „Sztuka Rodzima” głoszącego konserwatywny program artystyczny. W 1920 ożenił się z Adą Goller^[1]

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 przebywał wraz z żoną w zamku w Pomorzanach, gdzie stacjonował szwadron polskiego 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego, który 20 września został otoczony i wzięty do niewoli przez wojska sowieckie. Hofman portretował wówczas żołnierzy na niewielkich kartonikach. Portreciki miały być wysłane do rodzin, a jednym z portretowanych był Zdzisław Peszkowski, który pomagając skarbnikowi dywizjonu w rozdzielaniu pieniędzy pomiędzy żołnierzy i ukrywając znaczną ich część, po dostaniu się do niewoli postanowił przekazać je Hofmanowi, aby nie dostały się w ręce władz sowieckich^[2]. Następnie Hofman przeżył tułaczkę przez Wołyń do Stambułu, Hajfy, Tel Awiw-Jafy, Jerozolimy. Tam spotkał po latach ponownie Peszkowskiego, wyznając mu, iż ofiarowane mu w 1940 pieniądze uratowały Hofmanom życie, gdy aresztowani w Moskwie odzyskali wolność i mogli wykupić podróż do Polski.

W 1942 roku wydał tomik wierszy Przez ciernie do Wolności. Do Krakowa powrócił w czerwcu 1946 roku, ale już w 1947 roku wyjechał do Szklarskiej Poręby, gdzie zamieszkał w skromnym domku („Wlastmilówka”). Po II wojnie światowej Hofman stał się kontynuatorem bogatej tradycji wcześniejszej kolonii artystycznej w Szklarskiej Porębie. Zarabiał tam na życie malując portrety turystom i mieszkańcom. Wówczas powstały liczne obrazy o tematyce religijnej dla kościoła parafialnego w Szklarskiej Porębie, w tym: Czterej Ewangeliści, Droga Różańcowa, Droga Krzyżowa, Adoracja Dzieciątka.

W 1962 w Zachęcie miała miejsce wystawa monograficzna artysty^[3].

Zmarł 6 marca 1970 roku, dokładnie dwa lata po śmierci ukochanej żony Ady, z którą zalegalizował swój związek w 1919 roku. Ich ciała zostały pochowane we wspólnym grobie na cmentarzu komunalnym w Szklarskiej Porębie.

W Szklarskiej Porębie (Średniej) znajduje się małe muzeum poświęcone twórczości Wlastimila Hofmana (tzw. Wlastimilówka)^[4], Szkoła Podstawowa nr 5 w Szklarskiej Porębie nosi jego imię, dzieła malarza można oglądać w kościele parafialnym p.w. Bożego Ciała przy ul. Franciszkańskiej.

1 czerwca 2024 roku w hali Towarzystwa Sportowego Wisła w Krakowie otwarto wystawę "Sportowe pasje Wlastimila Hofmana"^[5].

Istotny wpływ na twórczość Wlastimila Hofmana miała symbolistyczna sztuka Jacka Malczewskiego, z którym przyjaźnił się do jego śmierci. Hofman uznawany jest za kontynuatora zapoczątkowanej przez Malczewskiego linii symboliczno-alegorycznej w malarstwie. Malował też sceny o tematyce religijnej, antycznej, baśniowej i fantastycznej. Był również autorem scen rodzajowych z życia górali i wizerunków chłopów, w których akcentował folklor i dekoracyjność strojów^[6].

Wybrana twórczość:

• Anhelli

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1961)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1953)^[7]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[8]
• Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)^[9]
• Order Białego Lwa (Czechosłowacja, 1948)

• W 1907 jako pierwszy z Polaków otrzymuje nominację na członka Wienner Secession Galerie.
• W 1921 jako drugi Polak (po Oldze Boznańskiej) zostaje członkiem Société nationale des beaux-arts w Paryżu.
• W 1929 został uhonorowany Złotym Medalem za zasługi na polu sztuki i Złotym Medalem na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu.

• Bogusław Czajkowski, Portret z pamięci, 1971
• Edward Dusza, Malarz zapomnianego pejzażu, Londyn 1981
• Wlastimil Hofman. Wystawa malarstwa i rysunku, Wrocławskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Wrocław 1967.
• I. Huml, Hofmanowe malowanie, Art & Business. Polska Sztuka i Antyki, nr 1–2, 2004.
• W Szklarskiej Porębie wszystkie drogi prowadzą do Wlastimilówki, red. Bożena Danielska, 2017
• Wlastimil Hofman Autobiografia, oprac. Beata Mielczarek, Warszawa 2020
• Elżbieta Wolniewicz-Mierzwińska, Wlastimil Hofman - twórczość do roku 1939, [w] Dzieła czy kicze, Warszawa 1981, s.388-497

• Aukcja poświęcona życiu i twórczości Wlastimila Hofmana
• Wirtualne muzeum secesji
• Życie i twórczość Wlastimila Hofmana. antyki-polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-17)].
• Hofman w Szklarskiej Porębie
• Księga pamiątkowa którą prowadził Wlastimil Hofman