Wodorowęglan amonu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wodorowęglan amonu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
addyt.	hydroksydodioksydowęglan(1−) amonu
wodor.	wodoro(trioksydowęglan) amonu
	Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.	wodorowęglan amonu
inne	kwaśny węglan amonu, amoniak do pieczenia
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NH4HCO3
Masa molowa	79,06 g/mol
Wygląd	biały, krystaliczny proszek o zapachu amoniaku
	Identyfikacja
Numer CAS	1066-33-7
PubChem	14013
DrugBank	DB15925
SMILES
	C(=O)(O)[O-].[NH4+]
InChI
	InChI=1S/CH2O3.H3N/c2-1(3)4;/h(H2,2,3,4);1H3
	InChIKey
	ATRRKUHOCOJYRX-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,586 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	220 g/l (20 °C)
Temperatura rozkładu	60 °C
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2023-07-27]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Uwaga
Zwroty H	H302
Zwroty P	P264, P270, P301+P312, P501
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 1 0
Temperatura zapłonu	niepalny
Numer RTECS	BO8600000
Dawka śmiertelna	LD50 1,6 g/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Podobne związki	(NH; 4); 2CO; 3, NaHCO; 3
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wodorowęglan amonu, NH
4HCO
3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy wodorowęglanów, wodorosól amonowa kwasu węglowego.

Tworzy bezbarwne kryształy o zapachu amoniaku, które łatwo rozkładają się do amoniaku, wody i dwutlenku węgla. Dobrze rozpuszczalny w wodzie, hydrolizuje jako sól słabego kwasu i słabej zasady.

Zastosowanie

Stosowany m.in. jako rodzaj proszku do pieczenia (o nazwie handlowej amoniak, amoniak do pieczenia, amoniak spożywczy itp.), środków gaśniczych, leków, barwników, a także jako prosty nawóz (szczególnie w Chinach, choć jest tam wypierany przez mocznik z powodu niższej jakości i braku stabilności). Jest również stosowany w wyrobie ceramiki, tworzyw sztucznych i gumy, przy garbowaniu skór i wyrobie katalizatorów. Służy też do otrzymywania innych związków amonowych.

Reakcje

Związek rozpuszcza się w wodzie, dając lekko zasadowe roztwory. Jest nierozpuszczalny w acetonie i alkoholach. W temperaturze powyżej ok. 60 °C rozkłada się do amoniaku, wody i dwutlenku węgla^[1]^[2] w reakcji endotermicznej^[5]^[6]:

NH
4HCO
3 → NH
3↑ + H
2O↑ + CO
2↑

Zależnośc ciśnienia rozkładu wodorowęglanu amonu od temperatury^[5]
t [°C]	25,4	34,2	40,7	45	50	55,8	59,3
p [hPa]	78,5	162,6	267,9	370,6	526,5	821,1	1086,4

W reakcji z kwasami tworzy sól, dwutlenek węgla i wodę, np.:

NH
4HCO
3 + HClaq → NH
4Cl + CO
2↑ + H
2O

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ammonium hydrogen carbonate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 108420 [dostęp 2012-09-17] (niem. • ang.).
↑ ^a ^b Bread and Other Baked Products, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 22, DOI: 10.1002/14356007.a04_331.pub2 (ang.).
↑ Wodorowęglan amonu (nr 09830) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-09-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Wodorowęglan amonu (nr 09830) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-09-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b Karl-HeinzK.H. Zapp Karl-HeinzK.H. i inni, Ammonium Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 21, DOI: 10.1002/14356007.a02_243 (ang.).
↑ Endothermic processes [online], PCC Group Product Portal [dostęp 2023-07-27] (ang.).

[GESTIS-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ammonium hydrogen carbonate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 108420 [dostęp 2012-09-17] (niem. • ang.).

[Ullmann-2] Bread and Other Baked Products, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 22, DOI: 10.1002/14356007.a04_331.pub2 (ang.).

[Fluka-3] Wodorowęglan amonu (nr 09830) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-09-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Fluka-US-4] Wodorowęglan amonu (nr 09830) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-09-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Ullmann2-5] Karl-HeinzK.H. Zapp Karl-HeinzK.H. i inni, Ammonium Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 21, DOI: 10.1002/14356007.a02_243 (ang.).

[PCC-6] Endothermic processes [online], PCC Group Product Portal [dostęp 2023-07-27] (ang.).

[1]

[2]

[4]

[3]

[5]

[6]