Ząb (wieś) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ząb
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tatrzański
Gmina	Poronin
Wysokość	1013 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	1975
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-521
Tablice rejestracyjne	KTT
SIMC	0468944
	Położenie na mapie gminy Poronin Ząb
	Położenie na mapie Polski Ząb
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Ząb
	Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego Ząb
	49°20′06″N 19°56′59″E/49,335000 19,949722
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ząb (do 1965 Zubsuche^[4]) – wieś podhalańska, położona w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Poronin.

Podział administracyjny

Integralne części wsi Ząb^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
1053300	Jarosy	przysiółek
1053323	Jarząbki	część wsi
1053352	Kowale	część wsi
1053381	Ligasówka	część wsi
1053429	Naglaki	część wsi
1053441	Potoczki	część wsi
1053464	Stochy	część wsi
1053470	Strączki	część wsi

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Dane geograficzne

Wieś leżąca na Pogórzu Gubałowskim. Jedna z najwyżej położonych miejscowości w Polsce: średnia wysokość najwyżej położonych części osiedli Zębu wynosi 1013 m n.p.m. Od strony południowej graniczy z Zakopanem, od północnej z Bustrykiem. Po stronie wschodniej znajduje się wieś Suche, a po zachodniej stronie Ząb graniczy z Nowem Bystrem. Tereny zamieszkane Zębu leżą na wysokości od 910 do 1021 m n.p.m., a tereny niezamieszkane (głównie lasy i łąki) – od około 900 do około 1040 m n.p.m.

Zabytki

We wsi znajduje się, budowany w latach 1915–1921 i należący do tamtejszej parafii, drewniany kościół św. Anny, o regionalnym wystroju wnętrza, z ołtarzem autorstwa Wojciecha Brzegi. Są w niej także przydrożne kapliczki z rzeźbionymi świątkami, żelazne krzyże (tak zwane hamerskie, pochodzące z zakładu w Kuźnicach) oraz obsadzony limbami cmentarz (z widokiem na Tatry)^[7].

Historia i kultura

Wieś została założona w 1620. Jej mieszkańcy pozostali do dziś wierni tradycjom rolniczym i pasterskim. Wieś liczy prawie 400 gospodarstw rolnych. Ma własną szkołę (podstawową i przedszkole), remizę strażacką i ośrodek zdrowia. Od 1964 działa w Zębie zespół regionalny „Zbójnicek”. Prezentuje on kulturę regionu, ludowych autorów oraz zwyczaje i muzykę góralską. Drugim zespołem działającym w Zębie jest dziecięcy Mały Zbójnicek. Ząb jest ośrodkiem hafciarstwa ludowego^[8].

1 stycznia 1951 część Zubsuchego włączono do Zakopanego^[9].

Ludzie związani z Zębem

Zobacz też kategorie: Ludzie związani z Zębem, Ludzie urodzeni w Zębie.

W Zębie urodzili się znani narciarze Józef Łuszczek i Stanisław Bobak. Wychował się tutaj skoczek narciarski Kamil Stoch. W miejscowości urodził się Franciszek Łukaszczyk – pionier polskiego radiolecznictwa. W Zębie mieszkał również kompozytor Henryk Mikołaj Górecki.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160222
↑ Wieś Ząb w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1598 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Zarządzenie nr 63 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1965 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości (M.P. z 1965 r. nr 67, poz. 382).
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ GUS. Rejestr TERYT.
↑ Informacje o wsi Ząb, serwis Podhale, z-ne.pl.
↑ Zakopianka. Tatry i Podhale. Warszawa: Demart sp. z o.o., 2005. ISBN 83-89472-74-0.
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 47, poz. 430

Linki zewnętrzne

Zubsuche, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 675 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160222

[2] Wieś Ząb w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1598 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[4] Zarządzenie nr 63 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1965 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości (M.P. z 1965 r. nr 67, poz. 382).

[R2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[teryt-6] GUS. Rejestr TERYT.

[7] Informacje o wsi Ząb, serwis Podhale, z-ne.pl.

[Demart-8] Zakopianka. Tatry i Podhale. Warszawa: Demart sp. z o.o., 2005. ISBN 83-89472-74-0.

[9] Dz.U. z 1950 r. nr 47, poz. 430

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]