Zamek w Lidzie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zamek w Lidzie

nr rej. 411Г000328
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Miejscowość	Lida
Typ budynku	zamek
Inwestor	Olgierd Giedyminowic
Rozpoczęcie budowy	1370-1380
Zniszczono	1710
Odbudowano	lata 20. XX w., po 1982
Pierwszy właściciel	Olgierd Giedyminowic
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Zamek w Lidzie
Położenie na mapie Białorusi Zamek w Lidzie
53°53′08,84″N 25°18′11,23″E/53,885790 25,303120
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Lidzie – warowna budowla z XIV wieku znajdująca się w Lidzie.

Warownia była wzmiankowana w połowie XIV wieku w czasach panowania litewskiego księcia Olgierda, ponieważ przekazał on Lidę we władanie swemu faworytowi Wojdyle. W swojej murowanej postaci zamek przypuszczalnie został zbudowany przez Olgierda około lat 1370-1380 razem w zamkami w Miednikach i Krewie^[1]. Po śmierci Olgierda zamek stał się własnością jego syna Jagiełły. W 1392 książę Witold przy pomocy Krzyżaków zdobył zamek. W 1394 zamek był oblegany ponownie przez Krzyżaków, tym razem jednak bezskutecznie.

W 1406 zamek był oblegany przez księcia smoleńskiego Jerzego Światosławicza. W 1433 podczas buntu przeciwko Zygmuntowi Kiejstutowiczowi zamek obległ książę Świdrygiełło. W 1422 na zamku w Lidzie przebywał król Władysław Jagiełło z poślubioną w Nowogródku księżniczką Zofią Holszańską. W 1506 pod zamkiem zebrały się wojska polskie i litewskie, które następnie pokonały Tatarów krymskich w bitwie pod Kleckiem.

Podczas wojny polsko-rosyjskiej w roku 1659 zamek szturmowały wojska moskiewskie. Zamek najbardziej ucierpiał w roku 1710, gdy spaliły go szwedzkie wojska Karola XII podczas III wojny północnej. Po 1791 roku, gdy zostało spalone miasto, rabunkowo zaczęto rozbierać zamek na materiał budowlany. Podczas powstania w 1794 na zamku doszło do starcia pomiędzy wojskami Tadeusza Kościuszki i wojskami rosyjskimi. W latach 20. XX wieku miejscowe polskie władze zaczęły zamek odbudowywać. Na dziedzińcu zamkowym znajdowało się boisko przysposobienia wojskowego^[2]. Obecnie prace rekonstrukcyjne są kontynuowane od 1982 roku. Po 2007 roku zrekonstruowano m.in. wieżę i drewnianą galerię obronną ciągnącą się wzdłuż korony murów ze strzelnicami. W jednej z wież mieści się muzeum.

Lida należy do tego samego typu zamków kasztelowych co Krewo czy Miedniki. Zamek ma kształt czworoboku o wymiarach 93,5 x 83,45 x 80 x 84 m, z dwoma narożnymi wieżami o 5 kondygnacjach. Wjazd znajdował się przez most zwodzony od strony wschodniej obok wieży. Mury miały grubość od 1,5 do 2 metrów i wysokość około 12-15 metrów. Zwieńczone były krenelażem.

• 
  Zamek przed 1913 r.
• 
  Wejście na zamek w latach 20. XX wieku
• 
  Prezydent Ignacy Mościcki oraz wojewoda Beczkowicz na zamku, październik 1929 r.
• 
  Ćwiczenia w lipcu 1939 r.
• 
  Wieża narożna
• 
  Dziedziniec
• 
  Dziedziniec
• 
  Wykusz latrynowy
• 
• 
• 
  Brama zamkowa
• 
  Zamek w 2007 r.
• 
  Zamek widziany od strony jeziora

• Polak Tadeusz, Zamki na kresach: Białoruś, Litwa, Ukraina, Pracownia Badań i Konserwacji Obiektów Zabytkowych, Wydawnictwo „Pagina”, Warszawa 1997, s. 151. ISBN 83-86351-11-X

• Zamek w Lidzie na belarus.by
• Zamek w Lidzie // Wandalin Szukiewicz, Ziemia. Warszawa, 18 listopada 1911. Rok II. Nr 46. ss. 748-749.
• Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona