Zasadnicza szkoła zawodowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2024-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Szkoła branżowa I lub II stopnia (dawniej jako zasadnicza szkoła zawodowa, w skrócie ZSZ, zawodówka) – placówka edukacyjna, stworzona na podbudowie programowej szkoły podstawowej, realizująca program nauczania w zakresie kształcenia ogólnego oraz zawodowego.

W wyniku zlikwidowania zasadniczych szkół zawodowych powstały dwustopniowe szkoły branżowe, działające na bardzo podobnej zasadzie co ZSZ, trwające pięć lat (kolejno trzy i dwa lata). Nowa struktura klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego uwzględnia przyporządkowanie poszczególnych zawodów do jednej z 32 branż, uwzględniając specyfikę umiejętności zawodowych lub zakres, w jakim umiejętności te są wykorzystywane podczas wykonywania zadań zawodowych.

1 września 2019 roku zainicjowano działalność szkół branżowych I stopnia w Polsce. Aby rozpocząć naukę, potrzebne jest świadectwo ukończenia ośmioletniej szkoły podstawowej. Proces edukacji trwa 3 lata i zakończone jest egzaminami. Wykształcenie, po ukończeniu nauki, określane jest jako zasadnicze branżowe, a absolwent uzyskuje dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Tak jak dawniej, naukę można kontynuować szkole branżowej II stopnia, w trzyletnim liceum ogólnokształcącym dla dorosłych, bądź ją na tym etapie zakończyć.

1 września 2020 roku rozpoczęto kształcenie w branżowych szkołach II stopnia. Do takiej szkoły może przystąpić każdy absolwent szkoły branżowej I stopnia, wybierając naukę w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej. Proces edukacji prowadzony jest tam w ramach kwalifikacyjnego kursu zawodowego, a absolwent wraz z ukończeniem szkoły i wymaganych egzaminów, uzyskuje wykształcenie średnie branżowe oraz dyplom zawodowy w stopniu technika. Ukończenie szkoły II stopnia pozwala także zdać egzamin maturalny, po którego zdaniu można udać się do szkoły wyższej.

Podstawa programowa dla kształcenia ogólnego w tego typu szkole określało Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z późniejszymi zmianami (Dz.U. z 2012 r. poz. 977). Kształcenie zawodowe odbywało się na poziomie robotniczym bądź czeladniczym, w zależności od organu prowadzącego szkołę. Ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej było potwierdzane świadectwem jej ukończenia. Absolwent ZSZ uzyskiwał jedynie świadectwo potwierdzające posiadanie wykształcenia ogólnego na poziomie zasadniczym.

Kwalifikacje zawodowe można było uzyskać poprzez zdanie egzaminu, przeprowadzanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne. Można też było zdać egzamin czeladniczy, organizowany przez cechy rzemieślnicze. Po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej naukę można było kontynuować w trzyletnim liceum ogólnokształcącym dla dorosłych, rozpoczynając naukę od razu od klasy drugiej.

Aby uzyskać dyplom technika, absolwent ZSZ musiał uzyskać wykształcenie średnie oraz zdać egzaminy potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w danym zawodzie. Zasadnicze szkoły zawodowe zostały na podstawie reformy systemu oświaty z 2017 roku zlikwidowane z dniem 31 sierpnia 2019 roku. W ich miejsce powstały szkoły branżowe I stopnia.

• Dobromir Dziewulak Kształcenie zawodowe w Polsce i w wybranych państwach Unii Europejskiej, „Analizy BAS” Nr 6/2013, Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, sejm.gov.pl.