French
DeutschZofia Krygowska – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 19 września 1904 |
|---|---|
| Data śmierci | 16 maja 1988 |
| profesor nauk matematycznych | |
| Specjalność: dydaktyka matematyki | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | 1950 |
| Profesura | 1963 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | Wyższa Szkoła Pedagogiczna (obecnie: Uniwersytet Pedagogiczny) w Krakowie |
| Okres zatrudn. | 1949-1974 |
| Odznaczenia | |
       | |
Zofia Krygowska[a], wł. Anna Zofia Krygowska de domo Czarkowska (ur. 19 września 1904 we Lwowie, zm. 16 maja 1988 w Krakowie) – polska dydaktyk matematyki, profesor nauk matematycznych w zakresie dydaktyki matematyki, przez większość kariery zawodowej związana z Wyższą Szkołą Pedagogiczną (po przekształceniach: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie).
Jej przełomowy referat wygłoszony w 1965 roku w Instytucie Matematyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie (później przetłumaczony na inne języki i rozpowszechniony) uznaje się za początek krakowskiej szkoły dydaktyki matematyki, a ją samą jako jedną z twórczyń nowoczesnej dydaktyki matematyki rozumianej jako dyscyplina naukowa[1][2][3]. Hans Freudenthal na temat Krygowskiej napisał:
Wśród wielu osób prowadzących badania w zakresie dydaktyki matematyki tylko nieliczne reprezentują odpowiedni poziom pod względem matematycznym i pedagogicznym. Pani Krygowska jest jedną z nich, a przy tym, być może, najważniejszą i najbardziej aktywną, zaś w każdym razie jako jedyna wśród nich naprawdę stworzyła szkołę o wybitnych osiągnięciach. Krakowska szkoła badań dydaktycznych jest w dydaktyce matematyki pojęciem uznanym na skalę międzynarodową.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była córką Bolesława Czarkowskiego i Marii Tekli Srokowskiej. W latach 1923–1927 studiowała matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim[5], a także przez pewien okres na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracowała w krakowskich szkołach jako nauczycielka matematyki, a w czasie okupacji niemieckiej brała udział w tajnym nauczaniu jako łączniczka Delegatury Komisji Oświecenia Publicznego[6].
27 lipca 1937 r. poślubiła Władysława Krygowskiego, prawnika i wybitnego działacza turystycznego.
Po wyzwoleniu została pracownikiem, a w latach 1948–1951 kierownikiem Ośrodka Metodycznego Matematyki w Krakowie. W roku 1950 uzyskała stopień doktora na Uniwersytecie Jagiellońskim (promotorem był Tadeusz Ważewski[7]) i podjęła pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W roku 1958 powstała tu pierwsza w Polsce Katedra Metodyki Nauczania Matematyki (później Katedra Dydaktyki Matematyki), którą kierowała do przejścia na emeryturę. Od 1963 roku zatrudniona jako profesor nadzwyczajny, od 1974 roku – jako profesor zwyczajny.
W latach 1963–1972 była członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.
Była jednym z twórców nowej koncepcji nauczania matematyki w szkole średniej, autorem nowatorskich podręczników szkolnych, uczestnikiem międzynarodowych działań zdążających do tego, aby dydaktyka matematyki stała się naukową dyscypliną związaną z matematyką, a nie częścią nauk pedagogicznych[2][3]. Szczególnie aktywnie pracowała w Międzynarodowej Komisji do Badania i Ulepszania Nauczania Matematyki (CIEAEM), której była prezesem, a potem prezesem honorowym.
Otrzymała wiele odznaczeń i wyróżnień, m.in. Krzyż Oficerski OOP (1967), Sztandar Pracy I klasy (1984), Medal KEN, uhonorowana doktoratem honorowym WSP w Krakowie (1977)[8]. Walne Zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Matematycznego nadało Annie Zofii Krygowskiej godność członka honorowego 4 czerwca 1977[9].
Była miłośnikiem literatury pięknej, muzyki poważnej i Tatr; w młodości uprawiała taternictwo.
Pochowana 21 maja 1988 r. w Krakowie na cmentarzu Rakowickim (kwatera LXIII-1-19)[10].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]W dorobku publikacyjnym Z. Krygowskiej znajdują się m.in.[11]:
- Nauczanie geometrii w klasach licealnych szkoły ogólnokształcącej (z S. Kulczyckim i S. Straszewiczem), 1954
- Elementy logiki matematycznej (z S. Gołąbem i J. Leśniakiem), 1955
- Konstrukcje geometryczne na płaszczyźnie, 1958
- Geometria. Podstawowe własności płaszczyzny, 1965, 1967
- Zarys dydaktyki matematyki cz. 1, 2, 3, 1969–79
- Geometria – podręczniki dla liceum ogólnokształcącego i technikum (z J. Maroszkową, G. Trelińskim), 1968...
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy I Klasy
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Medal X-lecia PRL
- Medal XXX-lecia PRL
- Medal XL-lecia PRL
- Złota Odznaka za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej[12]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Krygowska publikowała w Polsce podręczniki i artykuły pod swoim drugim imieniem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wanda Nowak, Konwersatorium z dydaktyki matematyki, Warszawa: PWN, 1989, s. 13–14, ISBN 83-01-08536-3, OCLC 749146707.
- ↑ a b Stefan Turnau, Matematycy i Informatycy Podkarpacia [dostęp 2018-07-13].
- ↑ a b prof. dr Anna Zofia Krygowska – strona Instytutu Matematyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie [dostęp 2018-07-13].
- ↑ Bogdan Jan Nowecki, Krakowska szkoła dydaktyki matematyki, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1984, s. 9.
- ↑ Absolwenci kierunku matematyka na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Instytut Matematyki UJ. [dostęp 2015-08-12].
- ↑ Krygowska Z.: 1985, Wywiad dla Polskiego Radia, Matematyka 6 (1988), 324–327, przedruk Dydaktyka Matematyki 12 (1990), 25–29.
- ↑ Zofia Krygowska. Mathematics Genealogy Project. [dostęp 2015-08-12].
- ↑ Roman Duda, Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, s. 228–230.
- ↑ Członkowie honorowi Polskiego Towarzystwa Matematycznego. ptm.org.pl. [dostęp 2015-08-12].
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 148, ISBN 978-83-233-4527-5.
- ↑ Krygowska, Zofia (1904-1988). Katalog elektroniczny Biblioteki Narodowej. [dostęp 2017-11-21].
- ↑ Kiryk, Hampel i Pietrzkiewicz (red.) 2006 ↓, s. 278.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Feliks Kiryk, Józef Hampel, Iwona Pietrzkiewicz (red.): Leksykon Profesorów Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej 1946-2006. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2006. ISBN 83-7271-395-2.
- Zofia i Witold H. Paryscy, Wielka encyklopedia tatrzańska, Wydawnictwo Górskie, Poronin 1995, ISBN 83-7104-009-1, strona 606.
- Helena Siwek, Anna Zofia Krygowska – w stulecie urodzin, Matematyka 6/2004.
- Marianna Ciosek, O wpływie Anny Zofii Krygowskiej na dydaktykę matematyki w świecie, Dydaktyka matematyki 25 (2005), s. 129–154.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biografia na stronie Uniwersytetu Pedagogicznego, data dostępu: 2015-08-12. bg.up.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].