Şeyh Şamil - Vikipedi

Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın. Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Haziran 2009) Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. Konuya dair fikir alışverişi tartışma sayfasında bulunabilir. Şablonu kaldırmadan önce lütfen gerekli şartların oluştuğundan emin olun. (Ağustos 2008) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. Maddeyi geliştirerek ya da konuyla ilgili tartışmaya katılarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Şeyh Şamil
Dağıstan İmamı
Hüküm süresi	1834 - 1859
Önce gelen	Hamzat Bey
Sonra gelen	Yok
Doğum	26 Haziran 1797 Gimri, Dağıstan
Ölüm	4 Şubat 1871 (73 yaşında) Medine, Osmanlı İmparatorluğu
Defin	Bâki Mezarlığı
Eş(ler)i	Fatimat Cevheret Zahidet Amina Şovanat
Çocuk(lar)ı	Gazi Muhammed Muhammed Şafiî Muhammed Said Muhammed Kamil
Babası	Dengav Muhammed
Annesi	Bahu Mesedu
Dini	İslam
İmza

Şeyh Şamil (26 Haziran 1797; Gimri, Avar Hanlığı - 4 Şubat 1871; Medine); Kuzey Kafkasya halklarının siyasi ve dinî önderi, Kuzey Azerbaycan, Dağıstan, Çeçenistan ve Çerkesya'nın^[1] üçüncü imamı olan imam ve asker. Kafkasya'nın bağımsızlığı için mücadele etmiş olan Şeyh Şamil, Müslüman nüfusa sahip ülkelerde ün sahibidir. Ruslara karşı kazandığı zaferlerden ötürü "Kafkas Kartalı" ve "Rusya'nın Kâbusu" gibi isimlerle anılır.^[2] Hamzat Bey'den sonra Kafkasya'daki direnişçilerin komutanıdır ve aynı zamanda Nakşibendi şeyhlerinden Seyyid Cemaleddin Kumuki'nin halifelerindendir. Yirmi beş yıl sürdürdüğü savaş ile onu izleyenlerin benimsemiş oldukları İslam ve tasavvuf inancı, günümüzde Kafkas halkları arasında oldukça yaygındır.

Dağıstan'ın Gimri köyünde 26 Haziran 1797 tarihinde dünyaya geldi. Bir görüşe göre Avar kökenlidir.^[3] Babası Avarlardan Muhammed, annesi Avar beylerinden Pîr Budak’ın kızı Bahu Mesedu’dur. Diğer görüşe göre ise Baba tarafından Kumuk kökenlidir.^{[4][5][6][7][8]} Avar Asıllı Devlet Adamı ve Tarihçi Ramazan Abdulatipov ise Annesinin kökeninin Mantaşhilal adlı Kumuk sülalesine mensup olduğunu belirtmiştir.^[9] Rus Yazar Verderevsky'ye göre Şamil kendisini "Tatar" olarak adlandırıyordu:^[10] Rus devrimi öncesi kaynaklarda Kumuklar “Tatarlar” adı altında biliniyordu.^[11]

“Kendimi güçlü hükümdarlarla karşılaştırmaya cesaret edemiyorum: Ben basit bir Tatarım, Şamil; ama toprağım, ormanlarım ve boğazlarım beni birçok hükümdardan daha güçlü kılıyor".

Ailede hem Kumuk hem de Avar dilleri konuşuluyordu.^[12]

Doğduğunda kendisine dedesi Ali’nin adı verildi. Ancak sürekli hasta olduğundan ad değiştirmenin iyi geleceğine dair geleneksel inancın etkisiyle ailesi adını Şâmil (Şâmûîl, Şemûîl) olarak değiştirdi. Ardından arkadaşı Molla Muhammed ile birlikte Harakinili Said ve ileride kayınpederi olacak olan Nakşibendi şeyhi Cemâleddin Gazi Kumuki'den dinî ilimleri tahsil etti ve yirmi yaşlarında ileri bir seviyeye ulaştı.

On beş yaşında at binmeye ve kılıç kullanmaya başlamıştır.^[13] Yirmi yaşında çoğu spor dalında yetenek sahibi biri hale gelmiştir. Ayrıca Nakşibendi tarikatında aldığı bu eğitim onda Rusların; Kafkasya'da ortadan kaldırmak istediği İslamiyet'i, tekrar canlandırmak ve yaymak için uğraşmasına, özgürlük, direniş ve İslam Birliği gibi bazı düşüncelerin gelişmesini sağlamıştır. Rus İmparatorluğu'na karşı Dağıstan'da başlattığı savaşını Çeçenistan'da sürdürmüştür. Savaş, Kuzeybatı Kafkasya'da devam eden Rus-Çerkes Savaşı ile birleşmiştir.^[14] 1848 yılında Şamil, Çerkesya'ya komutanı Naib Muhammed Emin'i gönderdi.^[15][16]

Dönemin güçlü devletlerinden biri olan Rusya'nın engellemesiyle dost olan ülkelerden gelen yardımlar kesilince, Şeyh Şamil ülkesinin gücünün tükenişini görmüştür. 1859'un 6 Eylül'ünde 70 bin kişilik Rus ordusuna, yanında birkaç yüz kişi kalıncaya kadar direndikten sonra, savaşı sürdürmesinin tehlikeli olduğunu anlayan Şeyh Şamil, Çarlık yetkilileriyle müzakereler yaparak, silah bırakma yolunu seçti.^[17]

Rus Çarı II. Aleksandr, Şeyh Şamil'i sarayın kapısında son derece nazik karşıladı ve kılıcını almayarak kendisine olan hayranlığını dile getirdi.^[18] Şeyh Şamil, bir ay kadar sarayda misafir edildikten sonra, saygın tutsak olarak esaret yıllarını geçireceği Kaluga'ya gönderildi. Sürgüne gittiği çeşitli Rus kentlerinde sempati toplayarak günlerini geçirdi.

Şeyh Şamil davasına sadık bir insan olarak yaşamıştır; bu uğurda annesi ile arasında geçen olay tarihe geçmiştir:

Savaş dönemlerinde halktan bazıları "Artık teslim olalım, anlaşma yapalım." diye söylenmeye başlamıştır. Bunun üzerine Şeyh Şamil teslim olmaktan bahsedene kırbaç cezası vermeyi uygun görmüştür. Bu durumdan çekinen halk çareyi Şeyh Şamil'in annesine gitmekte bulmuşlardır. Annesi Şeyh Şamil'e teslim olma teklifini sorunca Şeyh Şamil koymuş olduğu kanundan ödün vermemiştir. Cezayı yaşlı bir kadın çekemeyeceğinden, ceza oğluna intikal ettirilmiş böylece Şeyh Şamil kendini kırbaçlattırmıştır.^[19]

Sürgünde on yıl kadar geçirdikten sonra Çar, Şeyh Şamil'in hacca gitmesine izin verdi. Kendi isteği ile gönderildiği Kiev'den 31 Mayıs 1869'da İstanbul'a gitti. Gittiği gün sadrazam ve şeyhülislam ile görüştü. Ardından 15 Ağustos 1869'da Dolmabahçe Sarayı'nda Padişah Abdülaziz ile görüştü. Padişah kendisine ve aile bireylerine maaş bağlattı. 15 Ocak 1870’te Abdülaziz’e veda ziyaretinde bulunmasının ardından yedi ay kaldığı İstanbul'dan 25 Ocak 1870'te hac vazifesini yerine getirmek için ayrıldı.^[20] Hac görevini yerine getirdikten sonra Şeyh Şamil, Şubat 1871'de Medine'de öldü. Şeyh Şamil, Medine'de bulunan Cennetü'l-Baki'ye defnedildi.^[21]

Lak kökenli müridi Muhammed Emin, başlangıçta Ruslara karşı önemli başarılar kazandıysa da 1859 yılında Şeyh Şamil'in silah bırakmasına rağmen Çerkesya'da mücadeleyi sürdürme kararını almasıyla tartışmalı bir liderlik yürüttü.^{[kaynak belirtilmeli]}

1. Fatimat
2. Cevheret
3. Zahidet
4. Emine
5. Şovanat

1. Gâzi Muhammed, (Osmanlı'nın hizmetine girerek 93 Harbi'nde Ruslara karşı savaşmıştır.)
2. Muhammed Şâfiî (Rusların hizmetinde bulunarak orduda tuğgeneralliğe kadar yükselmiştir.)
3. Ahmed Cemâleddin
4. Muhammed Sâid
5. Cemaleddin
6. Muhammed Kâmil

1. Fatimat
2. Nafisat
3. Necabat
4. Bahu-Mesedu
5. Safiyat

Vikipedi'nin kardeş projelerinden hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikisöz'de alıntılar

• Historical Formation of Chechen Resistance
• Chechens Follow Shamil
• Shapi Kaziev. Imam Shamil. "Molodaya Gvardiya" Press. Moscow, 2001, 2003, 2006, 2010. 12 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-5-235-03332-0
• Shapi Kaziev. Akhoulgo. Caucasian War of XIX-th century. The historical novel. "Epoch", Publishing house. Makhachkala, 2008. 12 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-5-98390-047-9
• Muhammed Tahir el-Karahi, Kafkasya Mücadihi Şeyh Şamil'in Hatıraları, yay. H. Ahmet Özdemir, TC Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2005.