Ali Dayi - Vikipedi

Ali Dayi
Ali Daei, Saipa ve Al-Rayyan maç öncesi konferansında, Şubat 2019
Kişisel bilgileri
Tam adı Ali Dayi
Doğum tarihi 21 Mart 1969 (55 yaşında)
Doğum yeri Erdebil, İran
Boyu 1,92 m (6 ft 3+1⁄2 in)
Mevkii Forvet
Altyapı kariyeri
1983-1988 Esteglal Ardabil
Profesyonel kariyeri*
Yıllar Takım Maç (Gol)
1988-1989 Esteghlal Ardabil
1989-1990 Tahirani 20 (14)
1990-1994 Bank Tejarat
1994-1996 Perspolis 38 (28)
1996-1997 El-Sadd 16 (10)
1997-1998 DSC Arminia Bielefeld 25 (7)
1998-1999 Bayern Münih 23 (6)
1999-2002 Hertha Berlin 59 (6)
2002-2003 Al Shabab Dubai 25 (11)
2003-2004 Perspolis 28 (16)
2004-2006 Saba Battery 51 (23)
2006-2007 Saipa 26 (10)
Toplam 311 (131)
Millî takım kariyeri
1993-2006 İran İran 149 (109)
Teknik direktörlük kariyeri
2006-2008 Saipa
2008-2009 İran
2009-2011 Perspolis
2011-2013 Rah Ahan
2013-2014 Perspolis
2015-2016 Saba Qom
2016-2017 Naft Tehran
2017-2019 Saipa
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir.

Ali Dayi (Fars: علی دائی, Azeri: Əli Dayi; d. 21 Mart, 1969; Erdebil), İranlı futbolcu, teknik direktör ve iş insanı. Dünya genelinde millî takımlar düzeyinde en fazla gol atan ikinci oyuncudur.[1] 1993-2006 yılları arasında İran millî takımı ile 149 maçta attığı 109 golle uluslararası futbol tarihinde dünyanın tüm zamanların önde gelen golcülerinden birisidir. Başarısı Guinness Dünya Rekorları'nda listelenmiştir.[2] Oyun kariyeri boyunca Daei, 2001 yılında UNICEF İyi Niyet Elçisi olarak atandı.[3] İran için son maçını 2006'da Haziran 2007'den 2013'e kadar oynayan Daei, FIFA Futbol Komitesi'nin bir üyesiydi.[4][5]

Uzun bir forvet olan Daei, üretken bir golcüydü ve kafa vuruşu isabetliliği ve havadaki yeteneği ile biliniyordu.[6] Rekoru 2021'de Cristiano Ronaldo tarafından kırılana kadar 109 golle[7] bir millî takımda dünyanın en çok gol atan oyuncuydu. Emekli olduktan sonra, 2007 ve 2013 yılları arasında FIFA Futbol Komitesi üyesi olarak görev yaptı.[8][9] 2014 yılında Asya Futbol Onur Listesi'ne girdi.[10]

Bir forvet olarak, İran millî futbol takımının kaptanıydı ve DSC Arminia Bielefeld, Bayern Münih ve Hertha Berlin gibi kulüplerde oynadı. Hâlen Daei Sport'un sahibi ve CEO'sudur.

Bir süre İran millî futbol takımının teknik direktörü olarak çalışmıştır. 30 Mart 2009'da İran millî takımının Suudi Arabistan'a 2-1 yenilmesiyle görevine son verildi.

Dayi, Haziran 2007 itibarıyla FIFA Futbol Komitesi üyesi olmuştur.[11] Azeri asıllıdır.[12][13][14]

Özel hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İranlı gazeteci Camelia Entekhabifard anılarında Daei ile 1997 sonbaharında evleneceğini yazdı, ancak çift ayrıldı.[15]

Ticari girişimler ve hayırseverlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daei, Daei Sport's Wears & Equipments adlı kendi futbol forması üretim şirketine sahiptir ve dünya çapında çeşitli alanlarda ve lig kulüplerinde İran spor kulüpleri için spor kıyafetleri yapmaktadır. Şirketi ayrıca millî takım için formalar da yaptı. Çok önemli hayırsever bağışlar yaptı ve dünya çapındaki hayır amaçlı futbol maçlarında yer aldı (Roberto Baggio ve diğerleri ile Dünya karması-Bosna maçında yer aldı). Ayrıca David Beckham ve Madeleine Albright ile birlikte bir UNICEF reklamında yer aldı ve düzenli olarak örgütle çalışırken görüldü.

Daei, 18 Temmuz 2007'de, Nelson Mandela'nın doğum gününü kutlamak için Afrika XI ve Dünyanın Geri Kalanı XI arasında oynanan Mandela için 90 Dakika'da yer aldı.[16] Daei 3-3 biten maçta yaklaşık 10 dakika oynadı.

Din

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daei Şii Müslümandır. Bayern Münih'te oynarken, dininde alkollü içkiler yasak olduğu için Erdinger reklamında bir bardak bira tutmayı reddetti.[17]

Kaza

[değiştir | kaynağı değiştir]

17 Mart 2012'de Daei'nin arabası, kardeşiyle birlikte İsfahan'dan Tahran'a dönerken devrildi. Daei daha sonra Kaşan yakınlarındaki bir hastaneye transfer edildi. Rah Ahan kulübünün Medya Sorumlusu Hossein Ghadousi, "Daei'nin hayati belirtileri stabil bir durumda ve şu anda kaza nedeniyle herhangi bir akut tehlikede değil" dedi.[18] Ertesi gün Tahran'daki Laleh hastanesine nakledildi.

Asya Futbol Konfederasyonu'ndan (AFC) yapılan açıklamada, "AFC, Cumartesi günü trafik kazası geçiren İranlı efsane Ali Daei'ye acil ve tam bir iyileşme diler. Asya futbolunun gerçek bir simgesi olan Daei'ye yardım etmeye hazırız. Düşüncelerimiz ve dualarımız onunla."[19] FIFA Başkanı Sepp Blatter, kişisel Twitter sayfasında Daei'nin sakatlandığını duyduğunda şok olduğunu söyledi. Ayrıca iyileşmesi için en iyi dileklerini gönderdi.[20][21]

Sokak saldırısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasım 2020'de Daei, Tahran'da altın kolyesini çalmaya çalışırken iki hırsız tarafından saldırıya uğradı.[22][23] Polis, iki hırsızın Daei'ye saldırdıktan birkaç gün sonra tutuklandığını duyurdu.[24][25]

İran'da zorunlu başörtüsü protestosu

[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Ekim 2022'de çıkan haberlerde, İranlı yetkililerin, Ali Daei'nin Mahsa Amini'nin ölümünün ardından sokaklara dökülen protestoculara yönelik polis şiddetini eleştirmesinden dolayı pasaportuna el koyduğu açıklandı.[26]

26 Aralık 2022'de Dayi, Tahran'dan kalkan ve eşi Mona Farrokhazari ile kızını taşıyan, Dubai'ye giden bir uçağın hükûmet karşıtı protestolara verdiği destek nedeniyle Kiş Adası'na dönmek zorunda kaldığını söyledi.[27]

Otobiyografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2008'de Daei, Mart 2010'da piyasaya sürülecek olan bir otobiyografi yazmaya başladığını ve "acı ve tatlı anılar" üzerine düşünmesine rağmen "bazı sırlarını sonsuza kadar kalbinde tutacağını" açıkladı. Kitap henüz piyasaya sürülmedi.

Uluslararası golleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarih Yer Rakip Sonuç Müsabaka Goller
1993-06-25 Tahran, İran  Çin Taipeisi 6-0 1994 FIFA Dünya Kupası Qualification 1
1993-07-27 Şam, Suriye  Çin Taipeisi 6-0 2
1993-10-18 Doha, Katar  Japonya 2-1 1
1993-10-22 Doha, Katar  Irak 1-2 1
1993-10-25 Doha, Katar  Kuzey Kore 2-1 2
1996-05-30 Kuveyt, Kuveyt  Kuveyt 2-1 Hazırlık maçı 2
1996-06-10 Tahran, İran  Nepal 8-0 1996 AFC Asian Cup Qualification 4
1996-06-12 Tahran, İran  Sri Lanka 7-0 5
1996-06-14 Tahran, İran  Umman 2-0 1
1996-06-19 Maskat, Umman  Nepal 4-0 1
1996-06-21 Maskat, Umman  Umman 2-1 1
1996-12-05 Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri  Irak 1-2 1996 AFC Asian Cup 1
1996-12-08 Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri  Tayland 3-1 1
1996-12-11 Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri  Suudi Arabistan 3-0 1
1996-12-16 Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri  Güney Kore 6-2 4
1996-12-23 Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri  Kuveyt (4)1-1(3) 1
1997-06-02 Şam, Suriye  Maldivler 17-0 1998 FIFA Dünya Kupası elemeleri 2
1997-06-04 Şam, Suriye  Kırgızistan 7-0 1
1997-06-04 Şam, Suriye  Suriye 1-0 1
1997-06-04 Tahran, İran  Maldivler 9-0 2
1997-10-03 Tahran, İran  Katar 3-0 1
1997-10-17 Tahran, İran  Çin 4-1 1
1997-11-16 Johor Bahru, Malezya  Japonya 2-3 1
1998-12-05 Sisaket, Tayland  Laos 6-1 1998 Asian Games 2
1998-12-08 Bangkok, Tayland  Umman 2-4 1
1998-12-10 Bangkok, Tayland  Tacikistan 5-0 2
1998-12-12 Bangkok, Tayland  Çin 2-1 1
1998-12-14 Bangkok, Tayland  Özbekistan 4-0 3
1999-06-04 Edmonton, Kanada  Kanada 1-0 Canada Cup 1
1999-09-08 Yokohama, Japonya  Japonya 1-1 Hazırlık maçı 1
2000-01-09 Oakland, Amerika Birleşik Devletleri  Meksika 1-2 1
2000-01-12 Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri  Ekvador 2-1 1
2000-03-31 Halep, Suriye  Maldivler 8-0 2000 AFC Asya Kupası elemeleri 3
2000-04-02 Halep, Suriye  Suriye 1-0 1
2000-04-09 Tahran, İran  Bahreyn 3-0 1
2000-04-13 Tahran, İran  Maldivler 3-0 1
2000-06-07 Tahran, İran  Mısır (7)1-1(8) LG Cup 1
2000-06-09 Tahran, İran  Kuzey Makedonya 3-1 1
2000-06-09 Doha, Katar  Katar 2-1 Hazırlık maçı 2
2000-10-12 Beyrut, Lübnan  Lübnan 4-0 2000 AFC Asian Cup 1
2000-10-15 Beyrut, Lübnan  Tayland 1-1 1
2000-10-18 Sidon, Lübnan  Irak 1-0 1
2000-11-24 Tebriz, İran  Guam 19-0 2002 FIFA Dünya Kupası elemeleri 4
2000-11-28 Tebriz, İran  Tacikistan 2-0 1
2001-01-19 Tahran, İran  Çin 4-0 Ancient Civil. Cup 1
2001-08-08 Tahran, İran  Umman 4-0 LG Cup 1
2001-08-10 Tahran, İran  Bosna-Hersek 5-2 2
2001-08-24 Tahran, İran  Suudi Arabistan 2-0 2002 FIFA Dünya Kupası elemeleri 2
2001-09-07 Bağdat, Irak  Irak 2-1 1
2001-09-28 Cidde, Suudi Arabistan  Suudi Arabistan 2-2 1
2001-10-21 Manama, Bahreyn  Bahreyn 1-3 1
2001-10-31 Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri  Birleşik Arap Emirlikleri 3-0 1
2002-08-21 Kiev, Ukrayna  Ukrayna 1-0 Hazırlık maçı 1
2002-09-19 Tebriz, İran  Paraguay (4)1-1(3) LG Cup 1
2003-09-05 Tahran, İran  Ürdün 4-1 2004 AFC Asian Cup Qualification 2
2003-11-19 Beyrut, Lübnan  Lübnan 3-0 1
2003-11-28 Tahran, İran  Lübnan 1-0 1
2003-12-02 Kuveyt, Kuveyt  Kuveyt 1-3 Hazırlık maçı 1
2004-02-18 Tahran, İran  Katar 3-1 2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri 1
2004-03-31 Vientiane, Laos  Laos 7-0 2
2004-06-17 Tahran, İran  Lübnan 4-0 WAAF Tournament 3
2004-06-21 Tahran, İran  Suriye 7-1 1
2004-06-25 Tahran, İran  Suriye 4-1 1
2004-07-20 Chongqing, Çin  Tayland 3-0 2004 AFC Asian Cup 1
2004-08-06 Pekin, Çin  Bahreyn 4-2 2
2004-09-08 Amman, Ürdün  Ürdün 2-0 2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri 1
2004-11-17 Tahran, İran  Laos 7-0 4
2004-12-18 Tahran, İran  Panama 1-0 Hazırlık maçı 1
2005-02-02 Tahran, İran  Bosna-Hersek 2-1 1
2005-08-17 Yokohama, Japonya  Japonya 1-2 2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri 1
2005-08-24 Tahran, İran  Libya 4-0 Hazırlık maçı 1
2005-11-13 Tahran, İran  Togo 2-0 LG Cup 1
2006-02-22 Tahran, İran  Çin Taipeisi 4-0 2007 AFC Asian Cup Qualification 1
2006-03-01 Tahran, İran  Kosta Rika 3-2 Hazırlık maçı 1

Başarılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Millî takım

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • AFC Asya Kupası
    • Oynadığı maç ve gol sayısı: 1996 (Üçüncülük, 8 gol), 2000 (Çeyrek final, 3 gol), 2004 (Üçüncülük, 3 gol)

Kulüp

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Cristiano Ronaldo sets world record, surpasses Iran's Ali Daei to become highest-ever international goalscorer". Hindustan Times (İngilizce). 2 Eylül 2021. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021. 
  2. ^ "Ali Daei in Guinness World Records 2014 as best goalscorer". IRNA. 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019. 
  3. ^ "UNICEF appoints Daei GMCJ goodwill harbinger", IRNA, 1 Eylül 2001, 27 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Haziran 2018 – Payvand News vasıtasıyla 
  4. ^ "FIFA Football Committee". fifa.com. 25 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2007. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya" حذف نام علی دایی از کمیته فوتبال فیفا (Farsça). fararu.com. 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013. 
  6. ^ "The giants of the game". FIFA.com. 23 Ocak 2009. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020. [ölü/kırık bağlantı]
  7. ^ "Ali Daei in Guinness World Records 2014 as best goalscorer". IRNA. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019. 
  8. ^ "FIFA Football Committee". fifa.com. 25 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2007. 
  9. ^ حذف نام علی دایی از کمیته فوتبال فیفا (Farsça). fararu.com. 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013. 
  10. ^ "Kewell, Hong, Daei among AFC's first Hall of Fame inductees". Reuters. 21 Kasım 2014. 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "FIFA Football Comittee". fifa.com. 29 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2007. 
  12. ^ "Али Даеи на vatan.org.ru". 29 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2011. 
  13. ^ "Али Даеи на новости "Яндекс"". 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2011. 
  14. ^ "Азербайджанец на Евро-2008". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2011. 
  15. ^ Camelia Entekhabifard (2007), "Fall 1997", Camelia: Save Yourself by Telling the Truth-A Memoir of Iran, George Murer tarafından çevrildi, Seven Stories Press, ISBN 9781609800246 
  16. ^ "Stars named for Mandela match". BBC Sport. 12 Temmuz 2007. 18 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2007. 
  17. ^ "Iranian hero with eye for goal", The Irish Times, 7 Kasım 2001, 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Haziran 2018 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya" برای دایی دعا کنید/ ماشن او چپ کرد وبه بیمارستان رفت. Goal.com (Farsça). 17 Mart 2012. 2 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012. 
  19. ^ "Iran great Daei hurt in car crash". Supersport.com. 19 Mart 2012. 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2012. 
  20. ^ Blatter, Sepp [@SeppBlatter] (19 Mart 2012). "Shocked to hear Iran great Ali Daei was injured in a car crash. I would like to send my best wishes for his recovery" (X gönderisi). Erişim tarihi: 8 Haziran 2022 – X vasıtasıyla. 
  21. ^ "واکنش رئیس فیفا به تصادف دایی:شوکه شدم سب بلاتر رئیس فیفا در صفحه تویترش نسبت به تصادف علی دایی واکنش نشان داد" [FIFA President's reaction to Uncle's accident: I was shockedi]. Goal.com (Farsça). 19 Mart 2012. 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2012. 
  22. ^ "سرقت خشن از علی دایی در زعفرانیه". همشهری آنلاین. 29 Ekim 2020. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2022. 
  23. ^ "Daei attacked by thieves - PersianLeague.Com (Iran Football League)". www.persianleague.com. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  24. ^ "سارقان گردنبند علی دایی، اتفاقی بازداشت شدند". November 2020. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "سارقان گردنبند علی دایی دستگیر شدند". November 2020. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2022. 
  27. ^ "Iran protests: Family of football legend Ali Daei stopped from leaving". BBC News. 26 Aralık 2022. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2022. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ali_Dayi&oldid=33895496" sayfasından alınmıştır