Jirondenler - Vikipedi

Jironden, adını Bordeaux kentinide içine alan "Gironde" bölgesinden almış, Fransız İhtilali sırasında mecliste burjuvazinin sesi olarak algılanmış, Kral'a yakın bir gruptu. Her ne kadar kurulduğu zamanda parti diye bir kavram olmasa da en az bir parti kadar örgütlü bir kümeydi. En önemli ismi Brissot'dur. Bu şahsın grup üzerinde etkisi o kadar büyüktür ki daha sonraları "Brissotisten" diye anılır bu grup. Jakobenlerle kıyasıya bir güç savaşı vermişlerdir mecliste ancak genelde onların gerisinde kalmışlardır. Kral'ın idamına karşı çıkmış ama önleyememişlerdir.

Jirondenler (Fransızca Girondins ve bazen Brissotins veya "Baguettes") Fransız Devrimi sırasında Yasama Meclisi ve Ulusal Kongre içinde yer alan siyasi fraksiyondu. Jirondenler, bir siyasi parti değil, belli görüş ve ortak ilkelere sahip kişilerin oluşturduğu bir gruptu ve adını bu grubun en önemli üyelerinin Fransa'nın Gironde bölgesinden gelmesi nedeniyle, Gironde bölgesinden alıyordu.

Bu milletvekilleri on iki kişiden oluşuyordu. Bu milletvekillerinin altısı - avukatlar Pierre Victurnien Vergniaud, Marguerite-Élie Guadet, Armand Gensonné, Jean Antoine Laffargue DE Grangeneuve ve Jean Jay ve tacir Jean François Ducos hem Yasama Meclisi hem de Ulusal Kongre'de yer aldılar. Bu kişiler Yasama Meclisinde fikirsel anlamda birleşik bir bütünlük oluşturdular. Fikirleri her ne kadar tam anlamıyla Cumhuriyetçi olmasa da, Parisli üyelerin ılımlı kralcılıklarına göre çok daha ileri bir görüşe sahiptiler.

Bu grubun fikirleri ile yakından ilişkili olan ve başka bölgelerden gelen vekiller de mevcuttu. Bu milletvekillerinin belli başlıları; Thomas Paine, Marquis de Condorcet, Claude Fauchet, M. D. A. Lasource, Maximin Isnard, Comte de Kersaint ve hepsinden önemlisi Jacques Pierre Brissot, Jean Marie Roland ve Paris'in 16 Kasım 1791'de seçilmiş olan belediye başkanı Jérôme Pétion'dan oluşuyordu.

Madame Rolan'ın evi Jirondenlerin toplandıkları önemli yerlerden biri hâline geldiği için Jirondenlerin politikaları ve birliktelikleri üzerinde önemli bir yer işgal etmiştir. Fakat, Jirondenler, sahip oldukları birlikteliği Mecliste ve Jakoben Kulübünde Jirondenlerin sözcüsü olarak nitelenen Brissot'un enerjisine borçluydular. Zira, Jirondenler zaman zaman "Brissotins" olarak da anılmaktaydılar. Bu isim grup adı olarak ilk olarak, Ulusal Kongre'nin toplanması sonrasında kullanılmaya başlandı. Daha önce Yasama Meclisinde yer alan Jirondenlerin önemli kısmı Ulusal Kongre'de de yer alıyordu.

Yasama Meclisinde Jirondenler ülke içinde demokratik devrimi ülke dışında ise diğer Avrupa güçlerine karşı vatansever bir karşı koymayı temsil ediyorlardı. Jakoben Kulübü'nde en güçlü grubu oluşturuyorlardı, zira Brissot'un etkisi daha Robespierre tarafından ortadan kaldırılmamıştı. Sahip oldukları bu etkiyi halkı heyecanlandırmak ve devrimin önünü kesmek isteyenleri korkutmak ve sindirmek için kullanıyorlardı. 1792 yılında Kralı kendi üyelerinden oluşan bir bakanlar kurulu oluşturmaya zorladılar- bu üyeler arasında Roland, Charles François Dumouriez, Étienne Clavière ve Joseph Servan de Gerbey yer alıyordu. Ayrıca, kralı Habsburg Avusturyası'na savaş açmaya zorladılar. Bütün bu süre boyunca Jirondenler ile Monagnard yanlıları arasında kesin bir fark yoktu. Montagnardlar gibi Jirondenler de temelde krallığa karşıydılar, her iki grupta hem cumhuriyetçi hem de demokrattılar, her iki grupta amaçlarına ulaşmak için şiddete başvurma eğiliminde idiler, son olarak kendilerine karşı getirilen federalist suçlamalarına karşın hem Nontagnardlar hem de Jirondenler, Fransa'nın milli bütünlüğünün bozulmasına karşıydılar. Fakat, hem Jacoben Kulübü'nde hem de Kurucu Mecliste bu iki grubun liderleri birbirlerine karşı açık bir muhalefet içindeydiler.

Jirondenler, Kral'ın görevinden uzaklaştırılmasını ve Ulusal Kongre'nin toplanmasını teklif ettiler. Fakat, krallığın tamamıyla ortadan kaldırılmasına ancak XVI Louis'in danışmanlarının dediklerine kulak asmaması üzerine razı oldular. Cumhuriyet kurulduktan sonra ise, kendilerinin önayak olduğu devrim hareketinin kontrol altına alınması ve durulmasını sağlamaya çalıştılar. Dounaou'nun anılarında belirttiği gibi, Jirondenler uzun süre devam eden kargaşada populeritelerini sürdürebilmek için fazla eğitimli ve kibardılar. Bu nedenle de düzenin kurulmasını sağlamaya çalıştılar. Bu bakımdan, Yasama Meclisinin radikalleri olan Jirondenler, Ulusal Kongre'nin muhafazakârları oldular.

Fakat kısa bir süre içerisinde kendilerinin de başlamasına önayak oldukları bir devrimi dizginlemeye çalışmanın sonuçlarına katlanmak zorunda kaldılar. Hem devrimin ana kitlesini oluşturan köylü ve fakir halk hem de Robespierre, Danton, Marat gibi devrim önderleri devrimin canlı tutulmasından yanaydı. Jirondenlerin sahip oldukları etki nedeniyle onlardan nefret eden Robespierre, Eylül 1792'de ilan edilecek olan "Halk Düşmanları" listesine Jirondenlerin de eklenmesini istedi.