T-55 - Vikipedi

T-55
Çeşidi	Ana Muharebe Tankı
Uyruğu	Sovyetler Birliği
Hizmet geçmişi
Hizmet	1948 - Günümüz
Kullanıldığı savaşlar	1956 Macar Devrimi Altı Gün Savaşı Vietnam Savaşı Kamboçya iç Savaşı Yom Kippur Savaşı Uganda-Tanzanya Savaşı Sri Lanka İç Savaşı Sovyet-Afgan Savaşı İran-Irak Savaşı Körfez Savaşı Yugoslavya savaşları 2001 Makedonya çatışması Libya İç Savaşı Suriye İç Savaşı
Üretim tarihi
Tasarımcı	Kharkiv Morozov Makine Yapım ve Tasarım Bürosu (T-54), OKB-520 (T-54A ve sonraki modeller)
Üretici	KhPZ, Uralvagonzavod (SSCB), Bumar-Łabędy (Polonya) ZTS Martin (Çekoslovakya)
Üretildiği tarih	1946–81 (SSCB) 1956–79 (Polonya) 1957–83 (Çekoslovakya.)
Üretim adedi	86,000–110,000
Çeşitleri	T-55AGM, MT-55, VT-55, IMR-55, BTR-T
Özellikler
Ağırlık	36 t
Uzunluk	6.04 m
Genişlik	3.37 m
Yükseklik	2.3 m
Namlu Çapı	100mm
Mürettebat	4 (şoför,silahçı,doldurucu,tank komutanı)
Yolcu	yok
Zırhı	200mm çelik Kule 99mm gövde
Ana silahı	D-10T 100mm yivli tank topu
Diğer silahları	7.62mm'lik eşeksenli SGMT veya PKT , 12.7mm DShK
Motor	V-55 12 silindirli dizel
Süspansiyon donanımı	Burulma çubuğu
Boş ağırlık	36t
Depo kapasitesi	961 l
Harekat menzili	501km
Azami hızı	55km/s

T-55, 1. nesil Sovyet tasarımı ana muharebe tankıdır. İlk prototip modeli II.Dünya Savaşı'nın bitiminden az zaman sonra 1945'te ortaya çıkmıştır ve kısa sürede SSCB ve Varşova Paktı ordularının kullandığı temel tank sınıfı olmuştur. Üretimi ise 1947 başlayıp 1980'lere kadar sürmüştür. T-54/55 tankları dünyadaki 20. ve 21. yüzyıldaki sırasındaki çatışmaların çoğunda kullanılmıştır. T-34 tankının yerine geçmiştir.

T-34 ve T-44

II. Dünya Savaşı'nın bitimi itibarıyla, T-34 tankı Sovyetler Birliği'nin genel olarak kullandığı ana muharebe tankı haline gelmişti; Ayrıca M1944 kodlu 85mm'lik topla donatılmış (T-34/85) alt modeli zırh/ateş gücü dengesini en iyi biçimde bünyesinde bulunduran tanklardan biri olarak kabul ediliyordu. Buna rağmen, savaş sonrası dünyadaki kutuplaşmayı da takiben Sovyetler T-34 tankının yerine geçecek bir ana muharebe tankı arayışı içine girdi. Bu yeni tanka geçiş sürecinde bir ara-süreç tankı için T-34 tankını geliştirme yoluna da gittiler. 1943 yılında Mozorov tasarım bürosu T-34M prototip modelinin üzerinde çalışarak T-44 tankını ortaya çıkardı. Bu tank önceki modelinden üstün zırh korumasına ve daha etkili ana silaha sahip olsa da küçük taretinin bu silahı taşıyamayacağından daha farklı fikirler denenmiştir. 1944 yılından itibaren pek çok fikir denense de, tasarım aşamasının çok kısa bir zaman sıkıştırılması, çözülemeyen bir sürü sorun olarak yansıdı ve T-44 kara tankı olma hedefine bile ulaşamadı.

SSCB, T-44 projesindeki aksaklıklarla birlikte tamamen yeni bir tank üzerinde çalışmaya başladı. 1949 yılında proje meyvesini T-54 II prototip modeli olarak verdi. Bu tank tasarım olarak tamamen yeniydi. Sabot ve HEAT gibi değişik mühimmat türlerini kullanma kapasiteli D-10T kodlu 100mm'lik bir topla eskiye oranla daha etkin silah gücüne sahipti hem de taret zırhı döneminin en son anti tank tehditlerine Bazooka RPG-2 PIAT dayanabiliyordu. Tareti genişletilmişti ve küresel bir yapıya sahipti ve bu çok iyi bir balistik koruma sağlıyordu. Bununla beraber taretin hareket açıları +17 ve -4 dereceydi; bu da tankın namlusunu batı tankları kadar aşağı indirememesi demekti. Bu özelliği tasarımında savunmadan çok saldırının ön planda olduğunu düşündürüyordu.

T-54 tankı, üretilmeye başlandığı andan itibaren çok seri bir deneme ve yenileme süreci içine girdi. 1968 yılı itibarıyla tankın üzerinde o kadar çok değişiklik yapılmıştı ki, tankın T-55 olarak yeni bir kodla çağrılmasına karar verildi. Batı bu tankı 1956 yılında Macar Devrimi sırasında tanıdı; bu tarih itibarıyla T-55, önceki modeli olan T-54'e göre büyük bir değişim geçirmişti ve motor gücü, menzil ve mühimmat kapasitesi olarak daha üstündü. Yine de Batılı otoritelere göre bu tankın önemli zayıf noktaları vardı. Batı standartlarına göre zırhı inceydi, üstünde taşıdığı ek yakıt tankları yangın tehlikesini arttırıyordu, namlusu batılı muadilleri kadar indirilemediğinden saklanarak ateş açması veya mevzilenmesi daha zordu, tarette tank komutanı gözlem sepeti yoktu ve tankın geneli NBC (Nükleer-Biyolojik-Kimyasal silahlara karşı koruma) sistemlerine sahip değildi. Ayrıca taretin yuvarlak yapısı taretin içinin darlaşmasına sebep olmuştu ve mürettebat çok daha sıkışık bir ortamda savaşmak zorundaydı. Tüm bu zayıflıklarına karşın, Batı'nın T-55 tankıyla ilgili çözemediği büyük bir sıkıntı vardı: Sayısal üstünlük. T-55 tankı Batı tanklarına göre çok daha ucuzdu, çok daha hızlı ve kolay üretilebiliyordu. Bunun sayesinde, Sovyetlerin Ezip geç ve kalanları toparla taktik anlayışına uygun olarak, çarpışma yaşanabilecek her cepheye dehşet verici sayılarda dağıtılmıştı. 1960'lı yıllar ortalarında, işaret verildiğinde Doğu Almanya ve çevresinden Batı Almanya ve diğer NATO ülkelerine doğru hücuma geçecek T-55 tanklarının sayısal mevcut olarak savunucuların on katı olması, Batılıların yaşadığı sıkıntıyı rakamsal olarak daha iyi özetleyebilir.

Ancak Sovyet tankları Avrupada Nato muadilleriyle hiçbir zaman karşı karşıya gelmemişlerdir.

T-55 tankı, dünyanın en çok üretilmiş ve en çok ülke tarafından kullanılan tankıdır; bu özelliklere sahip ikinci tankın da T-34 olduğu düşünüldüğünde rekorunun kırılması mümkün gibi görünmemektedir. Sovyetler Birliği içerisinde Rusya SFSC tarafından üretimine başlanmış, sonra lisansla Polonya, Çekoslovakya gibi diğer Varşova Paktı ülkelerine de üretimi yapılmıştır ve Varşova Paktı ülkelerinin hepsine dağıtılmıştır. Bununla birlikte T-55 en çok ihraç edilen tanklardan biridir; ucuzluğu ve basit yapısı sayesinde üçüncü dünya ülkelerinin ve Arap ülkelerinin tercih ettiği ana muharebe tanklarından biri haline gelmiştir.

Sovyet zırhlı birliklerindeki T-55 tankları daha ileri birliklerde T-62, T-64, T-72,T-80 tanklarıyla değiştirilmiştir. Buna karşılık halen çok sayıda T-55 dünya çapında servistedir.

T-55(Ob'yekt 155) Polonya'da 1958-1964 Çekoslovakya'da ise 1958-1963 yılları arasında üretilen orijinal modeldir.

T-55A (Ob'yekt 155A) - SSCB'de 1963–1981, Polonya'da ise 1964–1979 yılları arasında üretildi. Bu tank esasında gelişmiş PAZ/FVU NBC(Silah) donanımlarıyla tamamlanmak için tasarlanmıştır. Bir de eşeksenli silahı 7.62mm'lik SGMT 7.62mm'lik PKT ile değiştirilmiştir.

IMR Savaş mühendislik aracıdır. Tareti 2 tonluk hidrolik kepçe ile değiştirilmiştir. Operatörü ise zırhlı kabinindedir.

MTU Köprücü tank varyantıdır.

İlk modellerinde TSh-2B-32P nişangahı kullanılmıştır.1970 başlarında T-55'lere 12.7 mm DShK^[1] 1938/46 ya da KPVT^[2] ağır makinalılarını anti hava olarak yükleyicinin kullanabileceği şekilde monte ettiler. Bu tanklar 1970 model ya da bazen T-55AM diye anıldı.1974 te KTD-1 ya da KTD-2 lazer mesafe bulucu ve R-123 ya da R-123M telsiz seti ile modernize edildi(Model 1974).Bu sırada da aktarma organları modernize edilmeye ve ömrü uzatılmaya çalışıldı.

T-55 ZET-1 araç koruma sistemi ile donatılmıştır. Araçların ana silahlanma ve palet tipi yan plakalarda merkezlenmiş net yapısı vardır.

• T-55M (Ob'yekt 155M)/T-55AM (Ob'yekt 155AM) M Modernizasyon Volna ateş sistemi ve yeni nişangah eklenmiştir.
• T-55M-1 (Ob'yekt 155M-1)/T-55AM-1 (Ob'yekt 155AM-1) [96] – "-1" modernizasyonunda 691 hp (515 kW) V-46-5M model motoru T-72'nin 780 hp (582 kW) V-46-6 model motoruna türetildi.
• T-55AD "Drozd" (Ob'yekt 155AD)[96][102] -T-55A modelinin Drozd aktif koruma sitemiyle donatılmış versiyonudur. SSCB deniz piyadeleri tarafından kullanılmıştır.

  

• T-55AD-1 (Ob'yekt 155AD-1) - AD modelinden tek farkı 691 hp (515 kW) V-46-5M model motoru T-72'nin 780 hp (582 kW) V-46-6 model motoruna türetildi.
• T-55MV (Ob'yekt 155MV)/T-55AMV (Ob'yekt 155AMV) - "V" vzryvnoj ('patlayıcı') T-55M modelinin ek zırh plakaları yerine Kontakt-1 ERA ile donatılmış versiyonudur.
• T-55MV-1(Ob'yekt 155MV-1)/T-55AMV-1 (Ob'yekt 155AMV-1) T-55MV Modelinin yeni 691BG'lik motorla donatılmış halidir.
• T-55M5 (Ob'yekt 155M5) -Bu modernizasyon paketi daha uzun şasi ön ve taret kısmında Kontakt-5 ERA ve TVK -3 ve TKN-15 gibi daha sofistike ateş kontrol sistemlerini içerir Ağırlığı 40 ton'dan azdır.
• T-55M6 (Ob'yekt 155M6) - Daha uzun şasili her iki yanında altı teker ve otomatik doldurucuyla tamamlanan 125mm'lik topu genişletilmiş kulesi ile daha radikal bir geliştirmedir, ayrıca T-80U seviyesinde zırh koruması sağlar. Ağırlığı 43 tondur.

Vietnam Savaşı boyunca Kuzey Vietnam Ordusu T-54 Güney Vietnam ve ABD güçlerine karşı kullanmıştır.

•  Abhazya - 50 ya da 60 T–55
•  Afganistan - 600
•  Arnavutluk - 50
•  Angola - 400
•  Azerbaycan - 98
•  Bangladeş
•  Batı Sahra - 50
•  Belarus - 29
•  Bosna-Hersek - 75
•  Bulgaristan - 430
•  Yeşil Burun Adaları - Bilinmiyor
•  Cezayir - 270
•  Çad - 60
•  Kongo DC - 20
•  Ekvador - 30
•  Ekvator Ginesi
•  Eritre
•  Ermenistan - 8
•  Etiyopya
•  Fas - 120 T-54
•  Fildişi Sahili - 10
•  Gine - 8
•  Gine-Bissau - Bilinmiyor
•  Güney Osetya - 15 T-55
•  Almanya
•  Hırvatistan - 140
•  Hindistan - 715
•  İran - 200
•  Irak - 76
•  İsrail - 270
•  Kamboçya
•  Kongo Cumhuriyeti - 25
•  Kuzey Kore - 1.600
•  Küba - 1100
•  Laos - 15
•  Letonya - 3 T-55AM2
•  Lübnan - 204
•  Libya - 210
•  Macaristan - 90
•  Kuzey Makedonya - 30
•  Malavi - 1 T-55
•  Mali - 12 T-55
•  Mısır - 840 T-54/55
•  Moğolistan - 350 T-54/55
•  Moritanya - 35 T-55
•  Mozambik - 50 T-55
•  Namibya - 1 T-55
•  Nikaragua -31
•  Nijerya - 100
•  Orta Afrika Cumhuriyeti - 3
•  Özbekistan - 80
•  Pakistan - 50
•  Peru - 300
•  Romanya - 854
•  Rusya - 100 T-55
•  Ruanda - 24 T-55
•  Slovakya - 3 T-55
•  Singapur - 30
•  Somali - 32
•  Somaliland - 85
•  Sri Lanka - 62
•  Sudan - 200
•  Suriye - 2.000
•  Tanzanya - 30
•  Togo - 1 T-55 ve 1 T-54
•  Uganda - 152 T-55
•  Ukrayna - 112
•  Umman - 3
•  Uruguay - 15 Tiran-4Sh
•  Vietnam - 850
•  Yemen - 450
•  Zambiya - 10
•  Zimbabve - 20

•  Çek Cumhuriyeti - 2000'lerde servis dışına çıkarıldı
•  Çekoslovakya - Ardılı devletlere geçti
•  Doğu Almanya - Hepsi parçalandı veya müzede sergide
• Dürzi Sosyalist Paritsi - 50 T-54/55
•  Finlandiya
• Güney Lübnan Ordusu
• Hizbullah - Ti-67
•  Karadağ - 61 T-55 servisten çıkarıldı
• Krayina Sırp Cumhuriyeti
•  Polonya
•  Rodezya - 8 T-55LD
•  Sırbistan - 510 T-55 servisten çıkarıldı
•  Sırbistan-Karadağ
•  Sırp Cumhuriyeti - 72 T-55
•  Sovyetler Birliği - Ardılı devletlere geçti
•  Yugoslavya - Ardılı devletlere geçti

• Wikimedia Commons'ta T-55 tanks ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur