French
DeutschTunçoluk, Ardahan - Vikipedi
| Tunçoluk | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Tunçoluk Tunçoluk'un Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2316 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 807 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tunçoluk, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tunçoluk köyünün bilinen eski adı Panik'tir. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de Panik (پانیك) olarak geçer.[3] Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli ise Birinci Dünya Savaşı sırasında köyün adını Paniki (ფანიკი) olarak yazmıştır.[4]
Paniki, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artaani'de yer alır. Nitekim osmanlı Devleti bu bölgeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Ancak erken dönem Osmanlı kayıtlarında bu yerleşimin adı geçmemektedir. Bununla birlikte Tunçoluk köyünün sınırları içindeki megalit yapı kalıntısı buranın ilk çağlardan itibaren bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[5]
Panik köyünün bulunduğu Ardahan bölgesi, 93 Harbi'nin ardından 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Panik (Паник) olarak kaydettiği köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Kürtlerin yaşadığı köyün nüfusu 193 kişiden oluşuyordu.[6] Köyün nüfusu 1896 yılında 257 kişi, 1906 yılında 372 kişi olarak tespit edilmiştir.[7]
Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli Panik'in bir dağın eteğinde kurulu olduğunu ve köyde Kürtlerin yaşadığını, dağın yamacında bulunan kilisenin yıkılıp taşlarının alındığını, geriye küçük taşların kaldığını yazar.[4]
Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kalan Panik, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Türkiye'ye bırakıldı.[8]
Panik köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Hoçuvan nahiyesine bağlıydı.[3] 1940 genel nüfus sayımında da Hoçuvan nahiyesinin bir köyüydü ve nüfusu 942 kişiden oluşuyordu. Ancak bu tarihte Hoçuvan (Hoçvan) nahiyesi Ardahan kazasına bağlanmıştı.[9] Panik Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Tunçoluk olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 genel nüfus sayımında Tunçoluk köyünün nüfusu 1.738 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 313 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 42 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 807[2] |
| 2021 | 904[2] |
| 2020 | 957[2] |
| 2019 | 997[2] |
| 2018 | 1.036[2] |
| 2017 | 1.036[2] |
| 2016 | 1.057[2] |
| 2015 | 1.066[2] |
| 2014 | 1.122[2] |
| 2013 | 1.170[2] |
| 2012 | 1.252[2] |
| 2011 | 1.287[2] |
| 2010 | 1.343[2] |
| 2009 | 1.366[2] |
| 2008 | 1.402[2] |
| 2007 | 1.360[2] |
| 2000 | 1.803[12] |
| 1990 | 1.695[12] |
| 1985 | 2.016[12] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Tuncoluk, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 14 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Tunçoluk Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi, 8 (21) Ekim 1917, sayı 221". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 132 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ ""Göle kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 738". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b c d "Tunçoluk Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.