French
DeutschYediciler - Vikipedi
| Makale serilerinden |
 |
el-İsmâʿîliyyetû'l-hâlise / el-İsmâʿîliyyetû'l-vâkıfa;[1]:90 ya da Yediciler (Arapça: سبعية) İsmâilîyye Şiîliğinin bir koludur. İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek'in Yedinci ve sonuncu imâm olduğuna inanmalarından ötürü "Yediciler" olarak ün salmışlardır. En meşhur ve fa'al olan kollarını Karmatîler'in oluşturduğu "Yediciler", İsmâ'il bin Câ'fer'in oğlu olan Muhammed bin İsmâ'il el-Maktum'un bir gün adalet dağıtmak üzere dünyaya Mehdi olarak geri döneceğine de inanmaktadırlar. Bazen, İsmailîliğin Mustâlîlik ve Nizarîlik kolları da yediden fazla imâma sahip olmalarına rağmen "Yediciler" olarak adlandırılmaktadırlar.
“Mûbârek’îyye” fırkası ve Yediciler
[değiştir | kaynağı değiştir]Abbâsîler devrinde (M. 750 – M. 1258) çeşitli Şîʿa fırkaları tarafından yönetime karşı gizli bir muhalefet hareketi tertip edilmekteydi. Bu muhalefet gruplarının arasında Ön-İsmâ‘îlî topluluklarının destekçilerinin en tanınmışlarından olan “Mûbârek’îyye” adı verilen topluluk ta yer almaktaydı. İsmâ‘îlî düşünce sistemine göre, İmâm Câʿfer es-Sadık (M. 702 – 765) ikinci oğlu olan İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek’i (M. 721 – 755) İmâmet’e veliaht olarak tayin etmişti. Bununla beraber, İsmâ‘îl babasından evvel öldü. Bazıları onun gizlendiğini iddia ettiyseler de, Ön-İsmâ‘îlî fırkaları onun ölümünü kabul ettiler ve İsmâ‘îl’in en büyük oğlu olan Muhammad bin İsmâ‘îl’i (M. 746 – 809) imâmları olarak tanıdılar. Muhammad bin İsmâ‘îl, mensuplarının çoğu Küfe’de oturan “Mûbârek’îyye Fırkası” ile olan alâkasını tüm yaşamı boyunca sürdürdü. Daha sonraları İsmâ‘îl bin Câ’fer el-Mûbarek’in Yedinci ve sonuncu imâm olduğuna inananlar “Yediciler” veya “Yedici İsmâ‘îlîler” olarak tanımlandılar.
“Mûbârek’îyye” fırkasının ikiye bölünmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]M. 809 yılında Muhammad bin İsmâ‘îl’in vefatı üzerine “Mûbârek’îyye Fırkası” da ikiye ayrıldı. En önemli ve fa’al kolunu Karmatîler’in oluşturduğu “Yediciler,” İsmâ‘îl bin Câfer el-Mûbarek’in oğlu olan Muhammad bin İsmâ‘îl’in gizlenen Mehdi olduğuna ve bir gün adâlet dağıtmak üzere tekrar ortaya çıkacağına inandılar. Muhammad bin İsmâ‘îl’in öldüğünü kabûl eden ve daha sonraki yıllarda “Fâtımî İsmâ‘îlîleri” olarak ortaya çıkan küçük fırka ise günümüzde mevcut olan çağdaş İsmâ‘îlî mezheplerinin oluşumuna öncülük ettiler. Böylece, gizlendikleri yerleri ve isimleri bilinmeyen imâmların yönetimi altına giren İsmâilîyye mezhebi, kendi i'tikatlarını “Dâ’îler – Dâvetçiler” aracılığıyla ana karargâhları olan Suriye’den etrafa yaymağa başladılar. Bu hâdise, daha sonraları Mustâlîlik kolunun yayılmasında etkin bir araç hâline dönüşecek olan “Dâvah” hareketinin ruhânî başlangıcına işaret etmekteydi.
Yediciler'in imâm silsilesi
[değiştir | kaynağı değiştir]İmâmların numaralandırılması (İsnâaşerîyye) ile aynıdır, fakat İmâmet son imâm olarak kabul edilen 7. İmâm İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek (Yedinci Ali) ile nihâyete erdirilmektedir.
İsmâilî soy ağacı
[değiştir | kaynağı değiştir]| 2. İmâm Hüseyin | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. İmâm Muhammed el-Bakır | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| İmamet | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5. İmâm Câ'fer-i Sâdık | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Defteri, Ferhad (2007). Cambridge Üniversitesi (Ed.). The Isma'ilis: Their History and Doctrines. Cambridge Üniversitesi Yayınları. s. 90. ISBN 978-0-521-42974-0. 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2017.