Mirzə Əbutalib Zəncani — Vikipediya

Mirzə Əbutalib Zəncani
Seyid Fəxrəddin Məhəmməd Əbutalib Musəvi Zəncani
Doğum tarixi	10 dekabr 1843
Doğum yeri	Zəncan
Vəfat tarixi	16 mart 1911 (67 yaşında)
Vəfat yeri	Tehran
Dəfn yeri	Məşhəd
Atası	Mirzə Əbülqasim Zəncani
Milliyyəti	Azərbaycanlı
Fəaliyyəti	Hüquqşünas və şiə alimi

Mirzə Əbutalib Zəncani (fars. میرزا ابوطالب زنجانی‎) — hüquqşünas və şiə alimi.

Mirzə Əbutalib Zəncani 10 dekabr 1843-cü ildə Zəncanda dünyaya gəlmişdir. Səfəvilər dövründən onun ata tərəfindən olan əcdadları Zəncan şəhərinin münsif və mərcə alimlərindən idilər. O, Zəncanda təhsilə başlamış, sonra Qəzvin və Nəcəfdə təhsilini Şeyx Mürtəza Ənsari, Şeyx Razi və Seyid Hüseyn Kuhkəməri Təbrizinin yanında davam etdirimişdir. 40 yaşında İrana qayıtmış və Tehranda məskunlaşmışdır. Seyid Hüseyn Kuhkəməri Təbrizinin tanınmış şagirdi olaraq, kargüzarlıq dairələrinin mərkəzində olmuşdur.^[1] Vaxtının çoxunu dərs deməyə və dini kitablar yazmağa həsr etmişdir. Əvvəlcə Məşrutə hərəkatının tərəfdarı olsa da, sonra kralpərəstlərə qoşulmuşdur.^[1]16 mart 1911-ci ildə Tehranda vəfat etmiş, Məşhəddə dəfn olunmuşdur.

Azərbaycan və fars dilləri ilə yanaşı, fransız, ərəb və osmanlı dillərini də bilmişdir. Həmçinin Tomas Maltus və Çarlz Darvin kimi müasiri olan Avropalı mütəfəkkirlərinin ideyaları ilə tanış olmuş və onların baxışlarından məqalələrində istifadə etmişdir.^[2]

Onun Cəmaləddin Əfqani ilə yaxın əlaqələri vardı.^[3] O, İslam dünyasının birliyin tələb edirdi və Osmanlı imperatoru II Əbdülhəmidin başçılığın İslam dünyasının birliyi üçün qəbul etmişdir.Artur Henri Hardinq, Britaniyanın İrandaki səfiri, onun haqqında yazıb: "Keçmişdə qeyd etdiyim kimi, ən ziyalı və aydınlanmış şiə alimi ki mən Tehranda görüşdüm Mirzə Əbutalib Zəncani idi ki onla biz adətən din və siyasət haqqında mübahisələrimiz varıdı.Mən şəxsən düşünürəm ki Mirzə Əbutalib İslam birliyi üçün II Əbdülhəmidin eyni arzusu ilə çalışmışdır...".

O, Bəhram mirzə Qovanlı-Qacar qızı (Abbas mirzə Qovanlı-Qacar nəvəsi) ilə evləndi və 4 qızı varıdı.Seyid Rza Zəncani və Seyid Əbülfəzl Zəncani onun qız törəmələridirlər.

• Mirzə Əbutalib bin Seyid Əbülqasim bin Seyid Məhəmmədkazim bin Seyid Əmir Həsən bin Seyid Əmir Möhsün bin Seyid Əmir Səlim Musəvi.