French
Deutschاعدامهای ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
اعدام افراد در ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ به موج گستردهٔ اعدام‌ها به اتهام‌ها و بهانه‌های مختلف، عمدتاً با رأی دادگاه انقلاب اسلامی ایران صورت پذیرفت. این دادگاه‌ها به دستور سید روح‌الله خمینی تشکیل شد.
در ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ دو سازمان حقوق بشری ایرانی و فرانسوی از افزایش صد درصدی اجرای حکم اعدام در ایران پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی خبر دادند که حاکی از اعدام ۳۳۳ تن در سال ۲۰۲۱ و افزایش ۲۵ درصدی نسبت به سال قبل می‌باشد.[۱][۲]
سه‌شنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ معاون حقوق بشر دبیرکل سازمان ملل در پنجاهمین جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل، موارد بسیاری از نقض حقوق بشر توسط سوی جمهوری اسلامی را گزارش کرد و اعلام کرد که حکومت ایران در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۲ میلادی دستکم ۱۰۵ نفر را اعدام کرده‌است.[۳][۴]
اعدام سران حکومت پهلوی
[ویرایش]
با رأی دادگاه انقلاب اسلامی در ایران و به دستور سید روح‌الله خمینی و به ریاست صادق خلخالی، پس از انقلاب ۵۷، موجی از اعدام سران و وابستگان حکومت پیشین به‌راه افتاد که هدف اولیهٔ آن، رسیدگی به جرایم سران حکومت پهلوی خوانده می‌شد. این اعدام‌ها عموماً واکنش شدید جوامع جهانی و به‌ویژه سازمان عفو بین‌الملل را برانگیخت.[نیازمند منبع] صادق خلخالی در صدور حکم اعدام‌ها نقش پررنگی داشت که در سال ۱۳۵۹ به دست بهشتی برکنار شد.[نیازمند منبع]
در ۲۷ بهمن ۱۳۵۷ نخستین گروه از سران حکومت شاهنشاهی که شامل ۴ امیر نیروهای مسلح شاهنشاهی ایران بود با حکم دادگاه انقلاب به ریاست صادق خلخالی به اعدام محکوم شدند. بنا به گزارش سازمان عفو بین‌الملل از پیروزی انقلاب تا اسفند ۱۳۵۸ تعداد ۴۳۸ نفر توسط دادگاه انقلاب اعدام گردیده‌اند.[۶]
محل خدمت برخی از امرای اعدام شده پس از انقلاب تا سال ۶۱ به این شرح بود:[۷]
- رؤسای ساواک و اداره دوم ۱۰ نفر
- فرماندهان حکومت نظامی ۱۵ نفر
- فرماندهن نیروهای سه‌گانه ۱ نفر
- دادرسی ارتش ۳ نفر، شهربانی ۱۱ نفر
- ژاندارمری ۳ نفر
- معاونین ستادها ۶ نفر
- فرماندهان یگان‌های عمده نیز ۷ نفر
اعدام بهائیان
[ویرایش]از ابتدای انقلاب ۵۷ ایران تا به حال، ۲۰۲ نفر از بهائیان به خاطر اعتقاد به دین بهائی، یا ترویج و تبلیغ آن، توسط حکومت اسلامی اعدام شده‌اند.[۸][۹]
بهائیان در جمهوری اسلامی، از حقوق شهروندی و انسانی، محروم بوده و سرکوب می‌شوند.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳] آنها معمولاً به دو شیوه، کشته می‌شوند، یا به حکم دادگاه انقلاب یا به دست مأموران حکومتی (بدون صدور حکم دادگاه).[۱۴]
آمار کشتار بهائیان
[ویرایش]تنها از سال ۱۳۵۷ تا مرداد ۱۳۸۴ بیش از ۲۲۰ بهائی توسط نظام جمهوری اسلامی ایران کشته شده‌اند.[۱۵]
- سال ۱۳۵۷: ۱۰ تن؛
- سال ۱۳۵۸: ۸ تن؛
- از بهمن ۱۳۵۸ تا خرداد ۱۳۶۰: ۳۵ تن؛
- از خرداد ۱۳۶۰ تا مهر ۱۳۶۰: ۳۹ تن؛
- از مهر ۱۳۶۰ تا مرداد ۱۳۶۷: ۱۲۰ تن؛
- از مرداد ۱۳۶۷ تا مرداد ۱۳۶۸: ۳ تن؛
- از مرداد ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴: ۵ تن…[۱۶]
اعدامهای زندانیان سیاسی-عقیدتی در سال ۱۳۶۰
[ویرایش]اعدامهای سال ۱۳۶۰ که پس از فتوای خمینی و تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ شدت گرفت؛ به گفته جاوید رحمان، گزارشگر ویژهٔ حقوق‌بشر سازمان ملل در امور ایران، گسترده‌ترین قتل‌عام انجام‌شده توسط جمهوری اسلامی است.[۱۷][۱۸][۱۹]
اعدامهای زندانیان عقیدتی-سیاسی در سال ۶۷
[ویرایش]«بروید خدا را شکر کنید که زنده هستید. ما اگر می‌خواستیم فتوای امام [خمینی] را به‌طور کامل اجرا کنیم باید نصف مردم ایران را دستگیر و اعدام می‌کردیم». (گفتهٔ حمید نوری، یکی از عوامل قتل‌عام سال ۱۳۶۷ در خطاب به برخی از زندانیان)[۲۰]
اعدام زندانیان عقیدتی-سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ واقعه‌ای بود که طی آن، به‌فرمان سید روح‌الله خمینی، چندین هزار زندانیان سیاسی در زندان‌های نظام جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های مرداد و شهریور ۱۳۶۷ خورشیدی به‌شکلی مخفیانه، اعدام و در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند.[۲۱] به‌طور کلی، جُرم زندانیان را همکاری با سازمان‌های مخالف نظام جمهوری اسلامی به‌ویژه سازمان مجاهدین خلق ایران و همچنین، طیف‌های مختلفی از گروه‌های چپ، یعنی کمونیست دانستند. این امر، در پی حمله گروه مجاهدین خلق در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۶۷ از خاک عراق به استان کرمانشاه و اشغال چندین شهر این استان، روی داد. این عملیات در ۸ مرداد با کشته شدن تعداد زیادی از اعضای این سازمان به پایان رسید (عملیات مرصاد). پس از آن حکومت تصمیم به اعدام تعدادی از اعضای زندانی مجاهدین خلق گرفت.[۲۲][۲۳] تعداد اعدامیان این واقعه نزد مراجع مختلف متفاوت و بین ۳۰۰۰[۲۴] تا ۴۴۸۲[۲۵] نفر تخمین زده می‌شوند. گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد تعداد زندانیان اعدام‌شده را دستکم ۱۸۷۹ نفر اعلام کرده‌است.[۲۶]
کشتار زندانیان عقیدتی و سیاسی (چه آنانی که حکمشان پایان یافته بود یا نیافته بود)، از مدتها پیش (از عملیات مرصاد/فروغ جاویدان)، برنامه‌ریزی شده بود؛[۲۷] افزون بر اینکه زندانیانِ قتل‌عام شده، فقط جزو سازمان مجاهدین خلق ایران نبودند؛ بلکه از گروه‌های چپ و غیر مسلمان (کمونیست...) هم بودند.[۲۸]
دادگاه‌های صحرایی و آویزان کردن اجساد
[ویرایش]پس از عملیات مرصاد (فروغ جاویدان)، محمد سلیمی در دادگاه‌هایی صحرایی، حکم اعدام اعضای اسیر شدهٔ سازمان مجاهدین خلق ایران را صادر می‌کرد و سپس آنها را از درختان، تیرهای چراغ برق و اسکلت‌های فلزی ساختمان‌های نیمه‌تمام آویزان می‌کردند.[۲۹]
اعدامهای گروهی
[ویرایش]در نظام جمهوری اسلامی ایران، اعدامهای گروهی، از جمله، بر ضد زندانیان عقیدتی و سیاسی…، انجام می‌شود.[۳۰]
اعدامهای پنهانی
[ویرایش]در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، از اعدامهای پنهانی در حکومت جمهوری اسلامی، به شدت، ابراز نگرانی شد.[۳۱]
اعدامهای سال ۱۳۹۴
[ویرایش]بنا بر گزارش عفو بین‌الملل، ۶۹۴ تن در نیمهٔ اول سال ۱۳۹۴ خورشیدی در جمهوری اسلامی ایران، اعدام شدند[۳۲] و در کل سال ۱۳۹۴، ۱۴۷۱ تن، اعدام گشتند.[۳۳]
اعدام برخی معترضان خیزش دی ۱۳۹۶
[ویرایش]در پی اعتراضات دی ۱۳۹۶، دستکم، چندین تن، توسط نظام جمهوری اسلامی ایران، اعدام شدند.[۳۴]
اعدام برخی معترضان خیزش آبان ۱۳۹۸
[ویرایش]در پی اعتراضات آبان ۱۳۹۸ نیز (دستکم)، چندین تن، توسط نظام جمهوری اسلامی ایران در زندان، اعدام شدند.[۳۵]
- چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲ غلام‌رسول حیدری زندانی بلوچ، اهل جاسک از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ پس از ۴ سال زندان در زندان عادل‌آباد شیراز اعدام شد. وی به اتهام سردادن شعارهای اعتراضی و همراه داشتن کتب سیاسی در هنگام برگشت از ترکیه بازداشت شده بود.[۳۶]
- سه‌شنبه ۷ آذر ۱۴۰۲ هانی آلبوشهبازی اهل فلاحیه (شادگان) در زندان سپیدار اهواز به اتهام محاربه و قتل یک نیروی انتظامی و یک بسیجی اعدام شد. حکم این زندانی سیاسی پس از ۴ سال که در زمان خیزش آبان ۱۳۹۸ در حین درگیری با نیروهای حکومتی در شهر فلاحیه (شادگان) دستگیر شده بود، اجرا شد.[۳۷][۳۸]
- روز پنجشنبه ۹ آذر ۱۴۰۲ کامران رضایی، یک زندانی سیاسی و معترض آبان ۹۸ به اتهام «قتل عمد» یک بسیجی در زندان مرکزی شیراز (عادل آباد) اعدام شد. وی که از آبان ۹۸ در زندان به‌سر می‌برد همواره بر بی‌گناهی خود تأکید داشته و امیدوار بوده است که آزاد شود.[۳۹]
احکام اعدام در خیزش ۱۴۰۱ ایران
[ویرایش]اعدام زندانیان سیاسی
[ویرایش]- در سالهای ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ علی صارمی،[۴۰][۴۱][۴۲] محمدعلی حاج آقایی و جعفر کاظمی به دلیل هواداری و همکاری با سازمان مجاهدین خلق توسط حکومت ایران اعدام شدند.[۴۳][۴۴]
- بنابر اخبار رسیده به رادیو فردا دو زندانی سیاسی کرد به نامهای دیاکو رسول‌زاده و صابر شیخ عبدالله در بامداد روز سه‌شنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۹ در زندان ارومیه اعدام شدند. رها بحرینی، پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل گفت که این دو زندانی تحت شکنجه و اعتراف اجباری قرار گرفتند ولی بارها گفته‌اند که در هیچ اقدام بمب‌گذاری شرکت نداشتند.[۴۵]
- در ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ مصطفی صالحی، ۳۰ ساله، یکی از معترضان اعتراضات دی ماه ۱۳۹۶ که تا کنون در بازداشت بوده، در زندان دستگرد اصفهان اعدام شد. وی به اتهام کشتن یک پاسدار به اعدام محکوم شده، اما در جریان محاکمه این اتهام را رد کرده بود.[۴۶][۴۷]
- در ۶ دی ۱۳۹۹ عبدالحمید میربلوچ‌زهی، زندانی بلوچ، به اتهام شرکت در یک تیراندازی که منجر به کشته شدن دو پاسدار انجامید، اعدام شد. در حالی که دو روز قبل از اعاده دادرسی او خبر داده شده بود.[۴۸]
- صبح روز پنجشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۹ سه زندانی اهل سنت به نامهای «حمید راست‌بالا، کبیر سعادت جهانی و محمدعلی آرایش» به اتهام «بَغی از طریق عضویت در گروه سَلَفی حزب الفرقان و عضویت در جبهه همبستگی ملی اهل سنت ایران» در زندان وکیل‌آباد مشهد اعدام شدند. این اعدام‌ها به‌صورت ناگهانی بود و خانواده آنها از ملاقات آخر محروم شدند.[۴۹][۵۰]
- جاوید دهقان‌خلد، زندانی سیاسی ۳۱ ساله بلوچ که در کیفرخواست «به محاربه و همکاری مؤثر با گروه‌های ضدنظام» متهم بود، بامداد شنبه ۱۱ بهمن ماه در زندان مرکزی زاهدان اعدام شد.[۵۱]
- روز یکشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۹ علی خسرجی، حسین سیلاوی، جاسم حیدری و ناصر خفاجیان زاده از سلول‌های انفرادی زندان شیبان به زندان سپیدار اهواز منتقل شده و به‌طور ناگهانی اعدام شدند. بنا بر گفته خانواده این اعدام‌شدگان آثار کبودی ناشی از شکنجه در نواحی مختلف بدن آنها وجود داشته‌است.[۵۲]
- یکشنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۲ زندانی عقیدتی کرد، قاسم آبسته را در زندان قزلحصار کرج بعد از ۱۴ سال زندان به اتهام «افساد فی‌الارض» اعدام کردند.[۵۳]
- صبح ۲ آذر ۱۴۰۲ میلاد زهره‌وند از بازداشت‌شدگان مراسم چهلم مهسا امینی در ملایر بدون اطلاع خانواده‌اش و مخفیانه به اتهام کشتن یک نیروی سپاه پاسداران در زندان مرکزی همدان اعدام شد.[۵۴]
- شنبه ۴ آذر ۱۴۰۲ زندانی سیاسی گداعلی (هرمز) صابرمطلق در زندان مرکزی رشت به اتهام قتل یکی از مسئولان جمهوری اسلامی، به رغم فقدان مدارک اعدام شد. این زندانی سیاسی دهه ۶۰ خورشیدی در ۶ شهریور ۱۳۶۰ به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران و قتل یکی از مسئولان جمهوری اسلامی بازداشت و پس از مدتی به‌دلیل فقدان مدارک آزاد شده بود. وی پس از آزادی به خارج رفت و مدتها در آنجا بود ولی پس از بازگشت به ایران در ۱۳۹۹ مجددا به همان اتهام بازداشت و این بار حکم اعدام برای او صادر شد.[۵۵][۵۶]
- چهارشنبه ۸ آذر ۱۴۰۲ زندانی کرد اهل سنت، ایوب کریمی به همراه شش زندانی دیگر که هویت آنها مشخص نیست در زندان قزلحصار اعدام شدند. ایوب کریمی از ۱۴ سال پیش در زندان بود و از ۳۰ آبان به انفرادی برده شده بود. او را بدون دادرسی عادلانه و گرفتن اعتراف اجباری زیر شکنجه به اعدام محکوم کردند.[۵۷][۵۸]
- چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۲ محمدرضا حبیبیان در زندان بابل به اتهام کشتن عباسعلی سلیمانی نماینده مجلس خبرگان از مازندران و نماینده پیشین خامنه ای در کاشان اعدام شد. محمدرضا حبیبیان نگهبان بانکی در بابلسر بود، در ۶ اردیبهشت ۱۴۰۲، در حالی که عباسعلی سلیمانی با رییس بانک بر سر دریافت سه میلیارد و چهارصد میلیون تومان مشاجره می‌کرد، به وی شلیک کرد.[۵۹][۶۰]
- سه‌شنبه ۱۲ دی ۱۴۰۲ داوود عبداللهی بعد از تحمل ۱۴ سال زندان و حبس به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی»، «تبلیغ علیه نظام»، «عضویت در گروه‌های سلفی» و «محاربه و افساد فی‌الارض» اعدام شد. در آذر ۱۳۸۸ او به همراه قاسم آبسته، ایوب کریمی، انور خضری، فرهاد سلیمی، کامران شیخه و خسرو بشارت به اتهام قتل ماموستا عبدالرحیم تینا دستگیر و تحت بازجویی قرار گرفتند.[۶۱][۶۲]
- سه‌شنبه ۳ بهمن ۱۴۰۲ فرهاد سلیمی، روحانی کرد اهل تسنن بعد از ۱۴ سال زندان و حبس به اتهام قتل عبدالرحیم تینا امام جمعه خامنه‌ای، «اقدام علیه امنیت ملی»، «تبلیغ علیه نظام»، «عضویت در گروه‌های سلفی» و «افساد فی‌الأرض» در زندان قزلحصار کرج اعدام شد.[۶۳][۶۴]
- سحرگاه چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ خسرو بشارت زندانی کرد اهل سنت پس از ۱۵ سال زندان و شکنجه به اتهام ساخته و پرداخته شده وزارت اطلاعات، «محاربه» و «افساد فی الارض»، «اقدام علیه امنیت ملی»، «تبلیغ علیه نظام»، «عضویت در گروه‌های سلفی» در زندان قزلحصار اعدام شد.[۶۵]
- بامداد سه‌شنبه ۱۶ مرداد ۱۴۰۳ رضا رسایی در زندان مرکزی کرمانشاه (دیزل‌آباد) بدون اطلاع به خانواده اعدام شد. وی در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ در شهرستان صحنه کرمانشاه دستگیر و با اعتراف اجباری در زیر شکنجه به قتل رئیس اداره اطلاعات شهرستان «صحنه» متهم شد. نهادهای امنیتی اجازه دفن او را در صحنه به خانواده‌اش ندادند.[۶۶][۶۷][۶۸]
- ۳۰ شهریور ۱۴۰۳ دو زندانی سیاسی، بهروز احسانی و مهدی حسنی، از هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران در زندان اوین به اتهام عضویت در این سازمان با اتهام بغی و محاربه به اعدام محکوم شدند. مهدی حسنی ۵۲ ساله هنگام خروج از کشور در زنجان و بهروز احسانی ۶۴ ساله در آذر همان سار در خانه‌اش در تهران بازداشت شدند.
اعدام دین‌ناباوران و نوکیشان
[ویرایش]به گواهی یکی از جان‌به‌دربردگان قتل‌عام ۱۳۶۷، یکی از زندانیان (عقیدتی-سیاسی) به نام حسین طالقانی به دلیل اینکه به پرسش «آیا مسلمان هستی؟» پاسخ منفی داد اعدام شد.[۶۹]
اعدام ورزشکاران
[ویرایش]
- فروزان عبدی کاپیتان تیم ملی والیبال زنان ایران نیز در مرداد ۱۳۶۷، به جرم هواداری از مجاهدین خلق ایران به همراه هزاران زندانی عقیدتی و سیاسی، اعدام شد.
- هوشنگ منتظرالظهور، قهرمان کشتی و عضو تیم ملی ایران در المپیک هم، یکی دیگر از اعدام شدگان دههٔ ۶۰ است.[۷۰]
- حبیب خبیری بازیکن و کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران بود. وی سابقه بازی در باشگاه فوتبال هما و ۱۸ بازی در تیم ملی و ۲ گل ملی نیز در کارنامه‌اش داشت.
خبیری در سال ۱۳۶۰ دستگیر و پس از مدت کوتاهی آزاد شد و در سال ۱۳۶۲ به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران بار دیگر دستگیر و یک سال بعد اعدام شد.[۷۱][۷۲][۷۳]
- نوید افکاری سنگری کشتی‌گیر ایرانی و از معترضان اعتراضات مرداد ۱۳۹۷ ایران بود که در صبح روز شنبه ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ به‌طور ناگهانی و بدون اینکه آخرین دیدار را با خانواده خود داشته باشد، بر اساس گفتهٔ قوهٔ قضائیه، در زندان عادل‌آباد شیراز اعدام شد.[۷۴][۷۵] وی در هنگام اعدام ۲۷ سال داشت و در گذشته دارای چند عنوان قهرمانی کشتی کشوری بوده‌است.[۷۶] نوید افکاری در نامهای که منتشر کرد، نوشته بود که همهٔ اعترافات وی تحت شکنجهٔ روحی و جسمی بوده، از جمله اینکه «روی صورتش پلاستیک کشیده بودند»، او «تا مرز خفگی و مرگ پیش رفته» و در این شرایط «مجبور به اقرار به مطالب ساختگی» شده‌است.[۷۷][۷۸]
- نازنین عظیم‌زاده، قهرمان تیم ملی ژیمناستیک زنان ایران و نیز از هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران، در سال ۱۳۶۰ در یکی از زندان‌های تهران، اعدام شد. وی زاده ۱۳۴۱ در گرگان و جوان‌ترین ژیمناست عضو تیم ملی بود که در بازی‌های آسیایی تهران ۱۹۷۴ شرکت کرد.[۷۹]
- علاءالدین عترتی کوشالی زاده ۱۳۳۱ بازیکن فوتبال سابق تیم‌های ملوان بندر انزلی، سپیدرود رشت، دارایی و پرسپولیس تهران، با سابقه عضویت در تیم منتخب ایران در ۷ دی ۱۳۶۰ به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران در لاهیجان پس از تحمل شکنجه‌های بسیار اعدام شد.[۸۰][۸۱]
- روز پنجشنبه ۹ بهمن ۱۳۹۹ علی مطیری، بوکسور ایرانی ۳۰ ساله در زندان شیبان اهواز، به اتهام‌های «محاربه، افساد فی‌الارض و قتل دو تن از اعضای بسیج این شهرستان» اعدام شد.[۸۲][۸۳]
اعدام زنان
[ویرایش]- در ۲۹ آذر ۱۴۰۲ سمیرا سبزیان یکی از قربانیان کودک همسری در جمهوری اسلامی به اتهام قتل همسرش در ۱۳۹۳ به دارآویخته شد. وی در زمان بازداشت ۱۹ سال داشت و در سن ۳۰ سالگی اعدام شد.[۸۴][۸۵]
اعدام کودکان و نوجوانان
[ویرایش]- در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، اعدام کودکان، از جمله، دختران ۹ ساله، تکان دهنده، دانسته شد.[۸۶]
- روز پنجشنبه ۲۳ دی ۱۴۰۰ شماری از گزارشگران سازمان ملل از جمله جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران در ژنو اعلام کردند که حکم اعدام علیه حسین شهبازی باید بر اساس موازین حقوق بشر بین‌المللی لغو شود، زیرا او در زمان ارتکاب جرم ۱۷ ساله و زیر سن قانونی بوده‌است. آنان از مقامات قضایی جمهوری اسلامی خواسته‌اند احکام اعدام علیه کودک-مجرمان را متوقف کنند.[۸۷][۸۸]
- جمعه ۳ آذر ۱۴۰۲ حمیدرضا آذری نوجوان در سن ۱۷ سالگی، به اتهام قتل یک بسیجی به نام حمیدرضا الداغی در زندان مرکزی سبزوار اعدام شد.[۸۹]
اعدام همجنسگرایان
[ویرایش]اعدامهای کیفری
[ویرایش]سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی اعلام کرد که در سال ۲۰۰۷ (۸۶–۱۳۸۵ خورشیدی) حداقل ۲۴ نفر در هر هفته اعدام و بیش از ۶۴ نفر محکوم به مرگ شده‌اند، و ایران با ۳۱۷ اعدام در این سال، رتبه دوم را در این زمینه دارد.[۹۰]
در سال ۱۳۸۷ در جمهوری اسلامی ایران، ۷۰ تا ۸۰ مجرم در انتظار اعدام به سر می‌بردند. در سال ۲۰۰۵ (۸۴–۱۳۸۳) یک دختر شانزده ساله به جرم آنچه «روابط جنسی نامشروع» خوانده شد، در ملأ عام در شهرستان نکا اعدام شد.
بر اساس قوانین اسلام که در ایران اجرا می‌شود، همجنسگرایان در صورت اثبات همجنس‌گرایی با مجازات اعدام مواجه می‌شوند و قاضی می‌تواند از میان پنج روش ازجمله پرتاب مجرم از بلندی یا خراب کردن دیوار بر سر وی، نحوه اعدام مجرم را انتخاب کند. استفاده از این‌گونه روش‌ها پس از انقلاب ۱۳۵۷ گزارش نشده‌است، اما یک مرد در استان قزوین به جرم زنا سنگسار شد.[۹۱]
چهارشنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ در اعدام جمعی ۲۲ نفر را در زندان قزلحصار کرج اعدام کرد. در میان این ۲۲ نفر ۷ زندانی سنی مذهب اعدام شدند.[۹۲][۹۳][۹۴]
چهارشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۳ جمهوری اسلامی دستکم ۱۰ مرد و یک زن را در زندان قزلحصار کرج اعدام کرد.[۹۵]
طی روزهای ۲۵ و ۲۶ مهر ۱۴۰۳ شش زندانی به نامهای محمدعلی نجفی، عباس کریمی، محسن مختاری، نور مراد گراوند، سنجری و محمود بامری در در زندان‌های دستگرد اصفهان، عادل‌آباد شیراز، قزوین، کهنوج اعدام شدند.[۹۶]
اعدام به دلیل نوشیدن مشروبات الکلی
[ویرایش]در ۱۸ تیر ۱۳۹۹ فردی به نام مرتضی جمالی به جرم نوشیدن الکل در زندان وکیل‌آباد مشهد اعدام شد، وی دارای دو فرزند و ۵۵ ساله بوده‌است. اداره کل دادگستری استان خراسان رضوی روز جمعه ۲۰ تیر از این اعدام تحت عنوان اینکه این فرد حدفاصل سالهای ۸۶ تا ۹۷، بارها به اتهام نوشیدن و نگهداری مشروب بازداشت شده، دفاع کرد.
از طرفی دیگر روز جمعه ۲۰ تیر ۱۳۹۹ سازمان عفو بین‌الملل اعدام این فرد را به اتهام نوشیدن الکل نمونه‌ای از «بی رحمی و غیرانسانی بودن» نظام قضایی جمهوری اسلامی دانسته‌است. در بیانیه‌ای دایانا الطحاوی، مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای شمالی در سازمان عفو بین‌المل گفت: «مقام‌های ایران بار دیگر با اعدام مردی به سادگی به خاطر نوشیدن الکل، بیرحمی مطلق و عریان و غیرانسانی بودن نظام قضایی خود را به نمایش گذاشتند.» همچنین عفو بین‌الملل از استمرار اعدام در ایران ابراز تاسف کرده و تأکید کرد که هیچ توجیهی برای این مجازات بی‌رحمانه و غیرانسانی وجود ندارد و خواهان لغو تمامی اعدام‌ها در ایران شد.[۹۷][۹۸]
اعدام به شیوهٔ سوزاندن
[ویرایش]«یک بهائی، پر از اضطراب، دارد زندگی می‌کند. هیچ بهائی نمی‌تواند فکر کند که حتی برای متوفیانش سنگ قبرِ درست و حسابی بگذارد؛ تمام اماکن مقدسی که برای بهائیان وجود داشته، با خاک، یکسان شده. اموال بهائیان، غصب می‌شود به‌عنوان بیت‌المال؛ در سالهای اولیهٔ انقلاب، ۲۰۰ نفر بهائی، تنها به خاطر بهائی بودن، کشته شدند. در سال[های] اخیر، دوباره، بهائی‌ها را زندانی می‌کنند».
شبنم طلوعی[۹۹]
در راستای بهائی‌ستیزی، برخی از بهائیان شهمیرزاد سمنان، در اوایل انقلاب ۱۳۵۷، سوزانده شدند.[۱۰۰]
واکنش‌ها
[ویرایش]- روز سه‌شنبه ۲۱ آوریل ۲۰۲۰ عفو بین‌الملل گزارشی دربارهٔ اعدام‌ها در جهان انتشار داد. در این گزارش در سال ۲۰۱۹ ایران بعد از چین بالاترین آمار اعدام‌ها را با ۲۵۱ اعدام داشته و مسئول بیش از یک‌سوم اعدامهای ثبت‌شده در جهان است.[۱۰۱]
- میشل باچله، کمیسر عالی حقوق بشر در سازمان ملل متحد در چهارشنبه ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹، اعدام دو نوجوان به نامهای شایان سعیدپور و مجید اسماعیل‌زاده که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته‌اند را به شدت محکوم کرد.[۱۰۲][۱۰۳]
- روز پنجشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل اعدام مخفیانه هدایت عبدالله‌پور، زندانی کرد را محکوم کرد. وی ماه گذشته از زندان مرکزی ارومیه به مکانی نامعلوم منتقل شد. روز چهارشنبه ۲۱ خرداد رئیس مرکز اجرای احکام در زندان ارومیه به خانواده عبدالله‌پور اطلاع داد که وی سه هفته قبل در اشنویه اعدام شده‌است؛ بنابراین عفو بین‌الملل از مقامات جمهوری اسلامی خواسته‌است در این باره به سرعت شفاف‌سازی کنند.[۱۰۴]
- روز جمعه ۲۰ تیر ۱۳۹۹ سازمان عفو بین‌الملل اعدام فردی به‌نام مرتضی جمالی، دارای دو فرزند و ۵۵ ساله، به اتهام نوشیدن الکل را محکوم کرد و آن را نمونه‌ای از «بی رحمی و غیرانسانی بودن» نظام قضایی جمهوری اسلامی دانسته‌است. همچنین عفو بین‌الملل از استمرار اعدام در ایران ابراز تاسف کرده و تأکید کرد که هیچ توجیهی برای این مجازات بی‌رحمانه و غیرانسانی وجود ندارد و خواهان لغو تمامی اعدام‌ها در ایران شد.[۱۰۵][۱۰۶]
- در ۲۳ تیر ۱۳۹۹ سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای اجرای حکم اعدام دیاکو رسول‌زاده و صابر شیخ عبدالله را محکوم کرد، در بیانیه آمده‌است که این دو زندانی کرد در یک روند قضایی «به‌شدت ناعادلانه» و «تنها بر اساس اعترافاتی که زیر شکنجه گرفته شده بود» به اعدام محکوم شدند. در این بیانیه اشاره کرد که جمهوری اسلامی موج اعدام‌ها را به‌خاطر ایجاد ترس و جلوگیری از اعتراضات مردمی راه‌انداخته‌است.[۱۰۷]
- روز دوشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل در صفحهٔ توئیتر خود نوشت: ارسلان خودکام با استناد به «اعترافاتی» که تحت شکنجه کرده، به مرگ محکوم شده‌است. وی در یک محاکمه ۳۰ دقیقه‌ای و به شدت ناعادلانه و در حالی که هیچ‌گاه اجازه دسترسی به وکیل موردنظر خود را نداشته به اعدام محکوم شده‌است.[۱۰۸][۱۰۹]
- در پنجشنبه ۱۶ مرداد ۱۳۹۹ سازمان عفو بین‌الملل اجرای حکم اعدام مصطفی صالحی، یکی از بازداشت‌شدگان اعتراضات دی ۹۶ در زندان اصفهان را محکوم کرد و تأکید کرد که اجرای این حکم بار دیگر نشان می‌دهد که مقامات جمهوری اسلامی بیشتر به دنبال انتقام جویی هستند، نه عدالت. در ادامه در این بیانیه نگرانی خود را نسبت به سرنوشت پنج معترض دیگر اعتراضات دی ماه ۱۳۹۶ به نامهای، محمد بسطامی، هادی کیانی، عباس محمدی، مجید نظری و مهدی صالحی ابراز داشت و از مقامات جمهوری اسلامی خواست که احکام اعدام آنها را سریعاً لغو کند.[۱۱۰]
- ۵ شهریور ۱۳۹۹ دفتر عفو بین‌الملل در انگلیس خواستار اقدام فوری طرفداران حقوق بشر برای جلوگیری از اجرای قریب‌الوقوع حکم اعدام هوشمند علیپور، زندانی کرد ایرانی شد. وی از شرایط محاکمه عادلانه برخوردار نبوده و در بازداشتگاه سپاه پاسداران زیر شکنجه اعتراف کرده و به اتهام «شورش مسلحانه علیه دولت» به اعدام محکوم شده‌است.[۱۱۱]
- بنا بر گفته صدای آمریکا، روز چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۳۹۹ سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای، پنهانکاری رژیم جمهوری اسلامی در مورد محل دفن زندانیان سیاسی اعدام شده، از جمله رامین حسین پناهی، زانیار مرادی و لقمان مرادی را مصداق نقض میثاق‌های بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دانست و از مقامات جمهوری اسلامی خواست «به پنهانکاری و تحمیل رنج و درد به خانواده‌های اعدام‌شدگان پایان دهند.»[۱۱۲]
- روز سه‌شنبه ۱ مهر ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل ابراز نگرانی خود را نسبت به حکم اعدام حیدر قربانی، زندانی سیاسی کُرد که به «بغی» متهم شده‌است ابراز داشت و گفت: «حیدر قربانی، ۴۷ ساله، که در زندان سنندج است، تقاضای اعاده دادرسی پرونده‌اش از سوی دیوان عالی کشور در ۱۶ شهریور سال جاری رد شده و هم‌اکنون هر لحظه در معرض خطر اجرای حکم اعدام قرار دارد.»[۱۱۳]
- روز دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل ضمن اظهار نگرانی از اجرای قریب‌الوقوع حکم اعدام علی خسرجی، زندانی عرب ایرانی، پس از یک محاکمه به شدت ناعادلانه و بر اساس «اعترافات» اجباری که تحت شکنجه بوده، خواستار لغو حکم اعدام وی شد.[۱۱۴]
- ۱۸ مهر ۱۳۹۹ در آستانهٔ روز جهانی مبارزه با حکم اعدام، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر در گزارشی اجرای احکام اعدام در ایران را «لکه غیرقابل انکاری در سابقه حقوق بشر در این کشور» توصیف کرد و تأکید کرد که جمهوری اسلامی در سال گذشته میلادی دستکم ۲۵۱ نفر را اعدام کرده و در ۹ ماه اول سال جاری میلادی نیز ۱۹۰ نفر اعدام شده‌اند. در این گزارش به اعدام افرادی که در زیر سن قانونی مرتکب جرم شده‌اند اشاره کرده و آن را مغایر قوانین و تعهدات بین‌المللی ایران خوانده‌است.[۱۱۵]
- ۱۹ مه ۱۳۹۹ کانون مدافعان حقوق بشر در ایران و گزارشگران بدون مرز در بیانیهٔ مشترکی به مناسبت روز جهانی مبارزه برای لغو مجازات اعدام، از مقامات حکومت جمهوری اسلامی خواستار پایان دادن به اعدام زندانیان عقیدتی و از جمله روزنامه‌نگاران در این کشور شدند. این دو سازمان برای نجات جان زندانیان عقیدتی و روزنامه‌نگاران در ایران، از همه شهروندان می‌خواهند در ۱۰ اکتبر در همه شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «# نه_به_اعدام ـ notoexecution#»، نسبت به اجرای «مجازات غیرانسانی اعدام» اعتراض کنند.[۱۱۶][۱۱۷]
- روز سه‌شنبه ۶ آبان ۱۳۹۹ بنا بر گزارش جروزالم پست، جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران، در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «الگوی آشکاری از تلاش برای خاموش کردن مخالفت همگانی نسبت به شرایط اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی در ایران وجود دارد.» وی ادامه داد: «در ماه‌های اخیر مواردی از صدور احکام اعدام و اجرای آن علیه افرادی که متهم به شرکت در اعتراضات بودند، روی داده‌است.»[۱۱۸]
- ۲۹ آذر ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل اعلام کرد، مقام‌های جمهوری اسلامی قصد دارند جوان ۳۰ سالهای به نام محمدحسن رضایی را اعدام کنند. این جوان در زیر شکنجه مجبور به اعتراف شده و به استناد همین اعتراف به اعدام محکوم شده‌است. وی در زمان وقوع جرم انتسابی ۱۶ سال سن داشته‌است. دیانا الطحاوی، معاون دفتر خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل گفت: «پس از گذراندن بیش از یک دهه در صف اعدام، محمد حسن رضایی روز پنجشنبه به سلول انفرادی در زندان لاکان رشت منتقل شد و به خانواده وی اعلام شد که او «یک هفته دیگر» اعدام خواهد شد. مقام‌های ایران دیگر باره حمله‌ای منزجرکننده به حقوق کودک به راه انداخته‌اند و عدالت کیفری نوجوان را به سخرهٔ کامل گرفته‌اند.»[۱۱۹]
- سحرگاه روز پنجشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۹ محمدحسن رضایی پس از سپری کردن دستکم ۱۴ سال در زندان مرکزی رشت (لاکان) اعدام شد. پژوهشگر امور ایران در عفو بین‌الملل، رها بحرینی: «دو هفته پیش با فشارهای بین‌المللی و دیپلماتیک اعدام محمد حسن رضایی متوقف شد. اما فریب دادند و امروز، او را به صورت ناگهانی و در آخرین روز سال میلادی اعدام کردند.»[۱۲۰]
- روز پنجشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۹ اتحادیه اروپا ضمن مخالفت با مجازات اعدام تحت هر شرایطی، اجرای حکم اعدام محمدحسن رضایی را شدیداً محکوم کرد.[۱۲۱]
- روز پنجشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۹ سازمان ملل حکومت ایران را به خاطر اعدام محمدحسن رضایی پس از سپری کردن دستکم ۱۴ سال در زندان مرکزی رشت که در کودکی متهم شده بود شدیداً محکوم کرد. میشل باچله، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل ضمن محکوم کردن اعدام حسن رضایی گفت: «قوانین بین‌المللی قویاً اعدام کودکان مجرم را منع کرده و حکومت ایران وظیفه دارد که این ممنوعیت را به رسمیت شناخته و اجرا کند.» میشل باچله ابراز تأسف کرده که برغم همهٔ تلاش‌های آن برای جلوگیری از اعدام حسن رضایی، حکومت اسلامی ایران عاقبت حکم او را به اجرا گذاشت.[۱۲۲]
- روز جمعه ۲۴ بهمن ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل در نامهای به مقامات جمهوری اسلامی، حکم اعدام سه شهروند از اقلیت عرب جنوب ایران به نامهای علی خسرجی، حسین سیلاوی، جاسم حیدری و ناصر خفاجیان را محکوم کرد و خواستار اطلاع‌رسانی دربارهٔ محل نگهداری ناصر خفاجیان شد.[۱۲۳]
- روز چهارشنبه ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ عفو بین‌الملل در گزارش سالانه خود اعلام کرد، آمار مجازات اعدام در ایران تغییر چندانی نداشته و جمهوری اسلامی به تنهایی مسئول نیمی از کل اعدامهای ثبت‌شده در جهان در سال گذشته میلادی است.[۱۲۴][۱۲۵]
- در سه‌شنبه ۱ تیر ۱۴۰۰ سازمان عفو بین‌الملل نسبت به اعدام قریب‌الوقوع حسین شهبازی ۲۰ ساله در ۷ تیر هشدار داد. این سازمان اعلام کرد که بخشی از اعترافات این جوان که در زمان وقوع جرم ۱۷ ساله بوده‌است در زیر شکنجه گرفته شده‌است و اعدام او ناقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر می‌باشد.[۱۲۶][۱۲۷]
- عفو بین‌الملل خواستار توقف فوری اجرای اعدام بهاالدین قاسم‌زاده که در زمان ارتکاب جرم ۱۵ ساله بوده‌است، شده‌است. وی به همراه برادرش و یک زندانی دیگر برای اجرای حکم اعدام به سلول انفرادی برده شده‌اند.[۱۲۸] با وجود هشدار عفو بین‌الملل حکم اعدام این سه زندانی صبح روز یکشنبه ۱۳ تیر، به اجرا درآمد. سومین زندانی انور عبداللهی، شهروند اهل مهاباد، بوده‌است که در پی ضرب و شتم در زمان بازداشت دچار آسیب‌دیدگی در ستون فقرت و نخاع شده بود.[۱۲۹]
- روز دوشنبه ۲۵ اکتبر ۲۰۲۱ جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران وضعیت اعدام‌ها در ایران را وخیم نامید و ادامه داد: «جمهوری اسلامی ایران همچنان به اعدام افراد ادامه می‌دهد و در یکسال گذشته بیش از دویست نفر اعدام شدند.» وی افزود: «برخی از این احکام اعدام براساس اعترافات اجباری و اعتراف تحت شکنجه صورت گرفته‌است. این احکام بر اساس عدالت صادر نشده‌اند.» وی در ادامه صحبت‌هایش گفت: «جمهوری اسلامی ایران همچنان به اعدام کسانی که در زیر ۱۸ سال مرتکب جرم شده‌اند، ادامه می‌دهد. ایران عضو کنوانسیون حقوق کودک است و نباید کودک مجرمان با اعدام مجازات شوند.»[۱۳۰][۱۳۱]
- روز چهارشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ سازمان حقوق بشر ایران، مستقر در نروژ، از اعدام هشت زندانی در زندان رجایی‌شهر در این روز خبر داد و اعدام حدود ۵۰ نفر در ایران در طی دو هفته گذشته خبر داد.[۱۳۲]
- روز سه‌شنبه ۳۱ خرداد نادا النشیف، معاون حقوق بشر دبیرکل سازمان ملل، در گزارشی در پنجاهمین جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت: «در حالی که در سال ۲۰۲۰ تعداد ۲۶۰ نفر در ایران اعدام شدند، این رقم در سال ۲۰۲۱ به دستکم ۳۱۰ نفر رسید که حداقل ۱۴ نفر از آنها زن بودند.» و ادامه داد: «این روند افزایشی همچنان ادامه یافته و تنها در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۲ یعنی بین ۱ ژانویه تا ۲۰ مارس ۲۰۲۲، دستکم ۱۰۵ نفر در جمهوری اسلامی اعدام شده‌اند که بسیاری از آنها متعلق به گروه‌های اقلیت بودند.»[۳][۴]
- ۲ شهریور ۱۴۰۱ گزارش جاوید رحمان به مجمع عمومی سازمان ملل فرستاده شد که در آن به موج جدید اعدام‌ها از اول ژانویه تا ۳۰ ژوئن سال ۲۰۲۲ که دستکم ۲۵۱ نفر بوده‌است، اشاره کرده‌است.[۱۳۳]
- ۱۳ آذر ۱۴۰۲ پنج سندیکای فرانسوی در واکنش به تشدید سرکوب‌ها و افزایش اعدام‌ها در ایران بیانیه‌ای را امضا کردند که در آن آمده است: «اخباری که از ایران به ما می‌رسد بسیار نگران‌کننده است. رژیم دیکتاتوری در مواجهه با افزایش خشم اجتماعی و مردمی مرتبط با بحران اقتصادی، با سوءاستفاده از توجه افکار عمومی جهان به جنگ فعلی غزه، سرکوب را تشدید کرده است.»[۱۳۴][۱۳۵]
- در اسفند ۱۴۰۲ جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران، در جدیدترین گزارشی که برای پنجاه‌وپنجمین نشست شورای حقوق بشر تنظیم کرده است به افزایش صدور و اجرای احکام اعدام در ایران، دستکم ۸۳۴ تن در سال ۲۰۲۳ با ۴۳ درصد افزایش نسبت به سال پیش، توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی اشاره و ابراز نگرانی کرده است.[۱۳۶]
آمار اعدام‌ها و کشتارها در جمهوری اسلامی
[ویرایش]«آیا می‌دانید که جنایاتی در زندان‌های جمهوری اسلامی به نام اسلام در حال وقوعند که شبیه آن در رژیم منحوس شاه، هرگز دیده نشد؟! آیا می‌دانید که تعداد زیادی از زندانی‌ها تحت شکنجه توسط بازجویانشان کشته شده‌اند؟! آیا می‌دانید که در زندان [شهر] مشهد، حدود ۲۵ دختر به خاطر آنچه بر آنها رفته بود، مجبور به درآوردن تخمدان یا رحم شدند؟! آیا می‌دانید که در برخی زندان‌های جمهوری اسلامی، دختران جوان به زور، مورد تجاوز قرار می‌گیرند!»
نامه منتظری به خمینی پس از اطلاع از اعدام دسته‌جمعی زندانیان عقیدتی-سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷.[۱۳۷]
«بزرگ‌ترین جنایتی که در جمهوری اسلامی شده و در تاریخ، ما را محکوم می‌کند، به دست شما انجام شده و [نام] شما را در آینده، جزو جنایت‌کاران در تاریخ می‌نویسند!»
حسینعلی منتظری، در آغاز جلسهٔ خصوصی با مسئولان «هیئت مرگ»[۱۳۸] یعنی حسینعلی نیری، مصطفی پورمحمدی، سید ابراهیم رئیسی و مرتضی اشراقی در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۶۷.[۱۳۹]
«خمینی را در آینده، خون‌ریز، سفاک و فتاک، لقب خواهند داد».
حسینعلی منتظری، در جلسهٔ خصوصی با حسینعلی نیری، مصطفی پورمحمدی، سید ابراهیم رئیسی و مرتضی اشراقی در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۶۷.[۱۴۰]
از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۹ خورشیدی بیش از ۴۴۶۰۰ (چهل و چهار هزار و ششصد) انسان در نظام جمهوری اسلامی ایران، با شیوه‌های همچون: حلق‌آویز شدن، ترور شدن، کشته شدن در اعتراضات خیابانی و شکنجه در زندان…، کشته شده‌اند:
- از بهمن ۱۳۵۷ تا اسفند ۱۳۵۸: ۴۳۸ اعدام؛[۳۳]
- در سال ۱۳۵۹: ۶۲۴ تن؛[۳۳]
- از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴: ۱۴۷۹۴ اعدام؛[۳۳]
- در سالهای ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶: از ۱۴۵۶ تا ۱۶۷۱ اعدام؛[۳۳]
- کودکان و زنان اعدام شده از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷: ۳۲۰۰ تن؛[۳۳]
- در سال ۱۳۶۷: ۴۴۸۴ اعدام (اعم از: دین‌باور و دین‌ناباور)؛[۳۳]
- در جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران: بیش از ۸۰ نویسنده، مترجم، شاعر، فعال سیاسی و شهروند عادی…؛[۳۳]
- از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۷: ۶۷۸۳ اعدام؛[۳۳]
- در حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸–۲۳ تیر ۱۳۷۸): ۷ کشته؛[۳۳]
- از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷: ۵۲۲۰ اعدام؛[۳۳]
- از خرداد ۱۳۸۸ تا تیر ۱۳۸۹: ۱۵۲ اعدام؛[۳۳]
- در سالهای ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲: ۸۱۴ اعدام (۱۶ تن کودک، ۱۹ تن زن، ۶۹۷ تن نیز اعدام به گونهٔ گروهی)؛[۳۳]
- در سال ۱۳۹۳: ۹۶۶ اعدام؛[۳۳]
- در سال ۱۳۹۴: ۱۴۷۱ اعدام؛[۳۳]
- در سال ۱۳۹۵: ۹۶۹ اعدام؛[۳۳]
- اعدام بهائیان: ۲۰۲ تن؛[۳۳]
- کشتگان فقط اعتراضات دی ۱۳۹۶: ۵۰ تن[۱۴۱] (در خیابان و زندان)؛
- در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۸–۲۰۱۷): ۴۴۶ اعدام؛[۱۴۲]
- در سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۹–۲۰۱۸): ۲۳۶ اعدام؛[۱۴۳]
- در سال ۱۳۹۸ (۲۰۲۰–۲۰۱۹): ۲۴۸ اعدام؛[۱۴۴]
- کشتگان فقط اعتراضات آبان ۱۳۹۸: ۱۵۰۰ تن[۱۴۵][۱۴۶][۱۴۷] (در خیابان و زندان) و بر پایه برخی بررسی‌ها (ی تخمینی): بیش از ۵۰۰۰ تا ۷۵۰۰؛[۱۴۸][۱۴۹][۱۵۰][۱۵۱][۱۵۲][۱۵۳][۱۵۴]
- در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۱–۲۰۲۰): ۲۷۶ اعدام؛[۱۵۵][۱۵۶]
- در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۲–۲۰۲۱): ۲۵۴ اعدام (از جمله، کودکان)؛[۱۵۷]
آمار دگراندیشان ترورشده
[ویرایش]برخی از منابع رسمی، آمار کشته‌شدگان دگراندیشان عقیدتی و سیاسی در پروژه قتل‌های زنجیره‌ای ایران را از ۳۰۰ (سیصد) تا بیش از ۱۰۰۰ (هزار) تن دانسته‌اند که ۱۸۰ تن از آنها فقط از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۷ ترور و کشته شده‌اند.[۱۵۸]
آمار سنگسار
[ویرایش]بر پایه گزارش روزنامه فرانسوی فیگارو، در تاریخ جمهوری اسلامی، ۱۵۰ (صد و پنجاه) حکم سنگسار، اجرا شده‌است.[۱۵۹]
اعدام به جای سنگسار
[ویرایش]- یک مرد به نام میثم و یک زن به نام ساره به اتهام رابطه پنهانی غیر دینی (زنای محصنه) به اعدام محکوم شدند.[۱۶۰]
آمار کشتار دگرباشان جنسی
[ویرایش]آمار دقیقی از شمار اعدام‌شدگان انسان‌های همجنس‌گرا در دورهٔ نظام جمهوری اسلامی ایران، در دست نیست؛ ولی کنشگران حقوق بشر باورمندند که بیش از ۴٫۰۰۰ (چهار هزار) مرد و زن همجنس‌گرا، در این دوره، در ایران، اعدام شده‌اند.[۱۶۱]
آمار کشتگان، ناپدیدشدگان و زخمیان جنگی
[ویرایش]آمار کشتگان و ناپدیدشدگان در جنگ ۸ سالهٔ ایران و عراق (از شهریور ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ و بر پایهٔ آمار جمهوری اسلامی): ۱۹۰۰۰۰ (صد و نود هزار) کشته و ۶۷۲۰۰۰ (ششصد و هفتاد و دو هزار) زخمی.[۱۶۲]
آمار کشته‌شدگان در زندان
[ویرایش]شمار قابل توجهی از زندانیان در زندان‌های حکومت جمهوری اسلامی ایران، زیر شکنجه، کشته شده‌اند. نامهای برخی از آنان عبارت است از: کاووس سیدامامی (۱۳۹۶)، وحید حیدری (۱۳۹۶)، سینا قنبری (۱۳۹۶)، سارو قهرمانی (۱۳۹۶)، زهرا بنی‌یعقوب (۱۳۸۶)، ابراهیم لطف‌اللهی (۱۳۸۶) و زهرا کاظمی (۱۳۸۲)...[۱۶۳]
جستارهای وابسته
[ویرایش]
- نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران
- متهمان نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران
- حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران
- دستگیری، زندان و شکنجه در جمهوری اسلامی ایران
- ناپدید شدن قهری
- انقلاب ۱۳۵۷
پانویس
[ویرایش]
- ↑ «گزارش سالانه: افزایش صد درصدی اعدام در ایران پس از پیروزی رئیسی در انتخابات». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۸.
- ↑ «گزارش سالانه سازمان حقوق بشر ایران؛ ۳۳۳ اعدام در ایران در سال ۲۰۲۱». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۸.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ گزارش سازمان ملل: حکومت ایران در سه‌ماهه اول ۲۰۲۲ بیش از ۱۰۰ نفر را اعدام کرده‌است
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «سازمان ملل: تشدید سرکوب و اعدام در ایران نگران‌کننده است | DW | 22.06.2022». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۶-۲۲.
- ↑ Ahmad, Shaheed (13 مارس 2014). "Report of the Special Rapporteur on the situation of human rights in the Islamic Republic of Iran" (PDF). p. 18. Archived from the original (PDF) on 20 March 2014. Retrieved 20 March 2014.
- ↑ حقوق بشر ایران
- ↑ https://www.mehrnews.com/news/5997283/نامه-ای-که-هیچ-گاه-به-دست-ارتشی-ها-نرسید
- ↑ «Iran: Dhabihullah Mahrami: prisoner of conscience | Amnesty International». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئیه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱ ژوئیه ۲۰۰۷.
- ↑ Friedrich W. Affolter، «The Specter of Ideological Genocide: The Bahá'ís of Iran» (PDF)، War Crimes, Genocide and Crimes Against Humanity، ج. ۱ ش. ۱، ص. ۵۹– ۸۹، بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۷ نوامبر ۲۰۰۷، دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۰۷
- ↑ «بهائیان و تشدید سرکوب‌ها پس از انقلاب». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «کالبد شکافی مرده آزاری در ایران معاصر، از باب تا خاوران». bbc.
- ↑ «بهائیان و اعدامهای پس از انقلاب». bbc.
- ↑ «بهاییان ایران و انقلاب اسلامی». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «اعدام و ترور بهاییان؛ پرونده ۳۵ ساله». radiozamaneh.
- ↑ فریدون وهمن، یکصد و شصت سال مبارزه با دیانت بهائی (گوشه‌ای از تاریخ اجتماعی-دینی ایران در دوران معاصر)، ۴۷۸–۴۴۸.
- ↑ فریدون وهمن، یکصد و شصت سال مبارزه با دیانت بهائی (گوشه‌ای از تاریخ اجتماعی-دینی ایران در دوران معاصر)، ۴۷۸–۴۴۸.
- ↑ غفوری آذر، بابک (۲۰۲۳-۰۲-۱۶). «اعدامهای سال ۱۳۶۰؛ غبارروبی از یک پرونده فراموش‌شده». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۹.
- ↑ Uncovering the 1981 Massacre in Iran -Javaid Rehman (The UN Special Rapporteur), retrieved 2024-05-09
- ↑ "The 1981 Massacre in Iran: Uncovering a Forgotten Mass Atrocity". SPUI25 (به هلندی). Retrieved 2024-05-09.
- ↑ «چهل و دومین جلسه دادگاه حمید نوری؛ شاهد: پاسداری را دیدم که روی جنازه اعدام شده‌ها راه می‌رفت». voanews.
- ↑ دفاع مجلس خبرگان رهبری از اعدامهای سال ۶۷، رادیو فردا
- ↑ فهرست ۱۴۳۲ نفر از اعدامیان سال ١٣۶٧ در زندان‌های جمهوری اسلامی (جنایت مقدس)
- ↑ گورستان خاوران؛ مدفن بی‌نام و نشان اعدامیان، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ پس‌لرزه‌های انتشار فایل صوتی آیت‌الله منتظری، رادیو فردا
- ↑ صد فعال و دانشگاهی خواستار شناسایی اعدامهای ۶۷ به عنوان جنایت علیه بشریت شدند، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ انتشار فایل اظهارات آیت‌الله منتظری درباره اعدامهای تابستان ۶۷ در دیدار با مسئولان قضایی، رادیو فردا
- ↑ «تابستان ۶۷ و کشتار از پیش سازماندهی‌شده». radiofarda.
- ↑ «اعدام زندانیان چپ‌گرا در سال ۶۷ چگونه آغاز و انجام شد؟». radiofarda.
- ↑ «نامه سرگشاده». mesdaghi.
- ↑ «بازگشت به تاریخ، رواج اعدامهای سیاسی و گروهی». voanews.
- ↑ «گزارشگر ویژه سازمان ملل؛ نقض حقوق بشر در ایران با اعدامهای گسترده و سرکوب اعتراضات ادامه دارد». iranintl.
- ↑ «عفو بین‌الملل: ظرف شش ماه گذشته ۶۹۴ تن در ایران اعدام شدند». رادیو زمانه.
- ↑ ۳۳٫۰۰ ۳۳٫۰۱ ۳۳٫۰۲ ۳۳٫۰۳ ۳۳٫۰۴ ۳۳٫۰۵ ۳۳٫۰۶ ۳۳٫۰۷ ۳۳٫۰۸ ۳۳٫۰۹ ۳۳٫۱۰ ۳۳٫۱۱ ۳۳٫۱۲ ۳۳٫۱۳ ۳۳٫۱۴ ۳۳٫۱۵ ۳۳٫۱۶ «آمار وارقام اعدام‌ها از سال ٥٧تا ٩٥ (٦١هزار اعدام)». alarabiya.
- ↑ «عفو بین‌الملل: جامعه جهانی «چرخه خونریزی توسط مقام‌های ایرانی» را متوقف کند». voanews.
- ↑ «سالروز آبان ۹۸ و برجستگی گذار انقلابی». radiofarda.
- ↑ «اجرای مخفیانه حکم اعدام سه نفر از بازداشت شدگان آبان ۹۸ در زندان‌های شیراز و اهواز». Hengaw (به کردی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۲.
- ↑ «هانی شهبازی، معترض اعتراضات آبان ۹۸ در زندان سپیدار اهواز اعدام شد - مانيتورینگ حقوق بشر ايران». ۲۰۲۳-۱۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۹.
- ↑ «اهواز؛ اجرای حکم اعدام یک زندانی سیاسی عرب». Hengaw (به کردی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۹.
- ↑ فردا، رادیو (۲۰۲۳-۱۲-۰۱). «یک زندانی سیاسی دهه ۶۰ و یکی از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ اعدام شدند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۲.
- ↑ «Iran hangs man accused of passing military secrets to Israel».
- ↑ Daragahi، Borzou؛ Times، Los Angeles (۲۰۱۰-۱۲-۲۹). «Iran hangs alleged spy, militant». Los Angeles Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۵.
- ↑ "Grand Ayatollah Challenges Regime; Report: 7 al-Qaeda Arrested". FRONTLINE - Tehran Bureau (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-15.
- ↑ Amir (۲۰۱۱-۰۱-۲۴). «Two Political Prisoners Arrested After Elections Executed». Center for Human Rights in Iran. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۵.
- ↑ "Iran hangs two activists". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-15.
- ↑ صابر شیخ عبدالله و دیاکو رسول‌زاده در زندان ارومیه «اعدام شدند»
- ↑ مصطفی صالحی از معترضان دی ۹۶ اعدام شد
- ↑ مصطفی صالحی، از بازداشت‌شدگان اعتراضات دی ۹۶، اعدام شد
- ↑ عبدالحمید میربلوچ زهی در زندان زاهدان اعدام شد
- ↑ اعدام سه زندانی سنی‌مذهب در مشهد؛ پنج زندانی دیگر در خطر اعدام
- ↑ سه زندانی سنی‌مذهب در ایران اعدام شدند
- ↑ «جاوید دهقان، زندانی بلوچ اعدام شد».
- ↑ فعال حقوق بشر در مصاحبه با صدای آمریکا: چند زندانی سیاسی عرب اهل اهواز پیش از اعدام «شکنجه شده بودند»
- ↑ «قاسم آبسته، زندانی عقیدتی، پس از ۱۴ سال حبس «اعدام» شد». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۱۱-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۷.
- ↑ «واکنش اتحادیه اروپا به اعدام زهره‌وند و آذری: سرعت فعلی اعدام‌ها در ایران «وحشتناک» است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۲.
- ↑ فردا، رادیو (۲۰۲۳-۱۲-۰۱). «یک زندانی سیاسی دهه ۶۰ و یکی از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ اعدام شدند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۳.
- ↑ «اعدام مخفیانه زندانی سیاسی علی صابر مطلق در زندان لاکان رشت - مانيتورینگ حقوق بشر ايران». ۲۰۲۳-۱۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۳.
- ↑ «ایوب کریمی و ۶ زندانی دیگر در قزلحصار و هانی آلبوشهبازی در زندان سپیدار اهواز اعدام شدند». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۱۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۵.
- ↑ «اعدام یک زندانی کُرد اهل سنت؛ خطر اجرای حکم پنج نفر دیگر – DW – ۱۴۰۲/۹/۸». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۵.
- ↑ اعدام، Aghvam in (۲۰۲۳-۱۲-۱۴). «اعدام نگهبانی که به سر آخوند عباسعلی سلیمانی شلیک کرد». کمیته دفاع از حقوق اقوام و ملل ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۵.
- ↑ «قتل آخوند میلیاردر و اعدام ضارب – کیوان جاوید». ژورنال. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۵.
- ↑ فردا، رادیو (۲۰۲۴-۰۱-۰۲). «داوود عبداللهی، زندانی عقیدتی کرد، پس از ۱۴ سال حبس اعدام شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۰۳.
- ↑ NCRI (۲۰۲۴-۰۱-۰۲). «اعدام فجیع زندانی سیاسی اهل سنت، داوود عبداللهی پس از ۱۴ سال حبس و پس از ۶ روز اعتصاب غذا دو زندانی سیاسی دیگر اهل سنت در دوماه گذشته اعدام شده اند». شورای ملی مقاومت ایران. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۰۳.
- ↑ فردا، رادیو (۲۰۲۴-۰۱-۲۳). «فرهاد سلیمی، زندانی عقیدتی کُرد، پس از سال‌ها حبس اعدام شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۷.
- ↑ NCRI (۲۰۲۴-۰۱-۲۳). «خونریزیهای بی‌حساب خامنه ای در وحشت از قیام مردم اعدام زنداني قیام محمد قبادلو و زندانی سیاسی اهل سنت فرهاد سلیمی پس از ۱۴ سال زندان». شورای ملی مقاومت ایران. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۷.
- ↑ «خسرو بشارت پس از ۱۵ سال زندان اعدام شد - کانون حقوق بشر ایران». ۱۴۰۳-۰۲-۲۶\GMT+۰۱۰۰۰۸:۳۳:۴۳+۰۱:۰۰. دریافت‌شده در 2024-05-15. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «رضا رسایی، از بازداشتی‌های اعتراضات ۱۴۰۱ اعدام شد؛ دفن پیکر رسایی تحت تدابیر امنیتی در مکانی دور از شهر». صدای آمریکا. ۲۰۲۴-۰۸-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۸.
- ↑ NCRI (۲۰۲۴-۰۸-۰۶). «اعدام زندانی قیام رضا رسایی به انتقام هلاکت نادر بیرامی، رئیس جنایتکار اطلاعات سپاه شهرستان صحنه مذاکره و امتیاز دادن به رژیم آخوندها به ماشین نقض حقوق بشر سوخت می‌رساند و صلح بین المللی را بیشتر به خطر می اندازد». شورای ملی مقاومت ایران. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۸.
- ↑ «خشم و انزجار گسترده جهانی از اجرای حکم اعدام رضا رسایی – DW – ۱۴۰۳/۵/۱۷». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۸.
- ↑ «پنجاه و هشتمین جلسه دادگاه حمید نوری؛ شاهد: نگاه نوری را روزی که گفتم مسلمان هستم فراموش نمی‌کنم». voanews.
- ↑ «از فروزان عبدی تا نوید افکاری؛ ورزشکارانی که اعدام شدند». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۲.
- ↑ «حبیب خبیری: یک سرگذشت». بنیاد عبدالرحمن برومند. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۵.
- ↑ آهنگر، کاوه (۲۰۱۷-۰۶-۲۱). «حبیب خبیری کاپیتن تیم ملی فوتبال ایران هم جزو سربداران است». خبرگر. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۵.
- ↑ «حبیب خبیری کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران پس از تحمل یک سال شکنجه، داغ ابرازندامت را بر دل لاجوردی گذاشت و تیرباران شد!». بالاترین. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۵.
- ↑ نوید افکاری، کشتی‌گیر ایرانی اعدام شد
- ↑ نوید افکاری اعدام شد
- ↑ «نوید افکاری، از معترضان مرداد ۹۷ دو بار به اعدام محکوم شد - 29.08.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۳۰.
- ↑ «فعالان حقوق بشر: نوید افکاری، کشتی‌گیر ایرانی به دو بار اعدام محکوم شده». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۸-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۳۰.
- ↑ «نامه نوید افکاری دربارهٔ شکنجه‌هایش؛ مرا تا مرز خفگی و مرگ پیش می‌بردند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۸-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۳۰.
- ↑ زندانیان سیاسی اعدام شده به دست جمهوری اسلامی
- ↑ علاءالدین کوشالی عترتی
- ↑ «علاءالدین عترتی کوشالی-بازیکن فوتبال». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ سازمان ملل اعدام علی مُطیری، بوکسور ایرانی، را محکوم کرد
- ↑ سازمان ملل اعدام یک ورزشکار عرب ایرانی را محکوم کرد
- ↑ «سازمان حقوق بشر ایران: سمیرا سبزیان، کودک‌همسر متهم به قتل شوهر، اعدام شد». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۳-۱۲-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۲۷.
- ↑ SIA، HRANA. «خبرگزاری هرانا | سمیرا سبزیان اعدام شد - خبرگزاری هرانا». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۲۷.
- ↑ «گزارشگر ویژه سازمان ملل؛ نقض حقوق بشر در ایران با اعدامهای گسترده و سرکوب اعتراضات ادامه دارد». iranintl.
- ↑ کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل خواستار توقف اعدام حسین شهبازی شدند
- ↑ کارشناسان سازمان ملل از ایران خواستند اعدام حسین شهبازی را متوقف کند
- ↑ فردا، رادیو. «اعدام حمیدرضا آذری، کودک-مجرم متهم در قتل حمیدرضا الداغی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۳.
- ↑ عفو بین‌الملل: ایران رتبه دوم جهان را در زمینه اعدام دارد، وبگاه رادیو فردا
- ↑ ایران: کودکان مجرم در انتظار اعدام
- ↑ «اعدام گروهی ۲۲ زندانی جرایم غیرسیاسی از جمله ۷ زندانی سنی و ۳ تبعه افغانستان در زندان قزلحصار». صدای آمریکا. ۲۰۲۴-۰۸-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۸.
- ↑ NCRI (۲۰۲۴-۰۸-۰۷). «صبح امروز اعدام سبعانه و جمعی ۲۲ زندانی در قزلحصار، در آستانه معرفی کابینه پزشکیان، کابینه اعدام». شورای ملی مقاومت ایران. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۸.
- ↑ «گزارش‌ها از اعدام «۲۲ نفر» در یک روز در زندان قزلحصار ایران». euronews. ۲۰۲۴-۰۸-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۸.
- ↑ فردا، رادیو (۲۰۲۴-۱۰-۱۱). «منابع حقوق بشری از اعدام «۱۱ نفر» طی یک روز در قزلحصار خبر دادند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۳.
- ↑ «ادامه موج اعدام در ایران؛ ۶ زندانی دیگر به دار آویخته شدند».
- ↑ «عفو بین‌الملل: مجازات اعدام برای نوشیدن الکل نمایش بیرحمی مطلق نظام قضایی ایران است». رادیو فردا.
- ↑ «بازتاب اعدام یک نفر در مشهد به خاطر نوشیدن مشروب». صدای آمریکا.
- ↑ «محدودیت‌ها و شرایط سخت زندگی بهائیان در ایران؛ مصاحبه با یک بازیگر تئاتر و تلویزیون». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ «بهائی‌ها؛ از اقلیت بلاگردان تا وضعیت سرکوب دائم». radiozamaneh.
- ↑ عفو بین‌الملل: ایران مسئول یک‌سوم کل اعدام‌ها در جهان است
- ↑ کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل اعدام «کودک مجرمان» در ایران را محکوم کرد
- ↑ اعتراض میشل باچله و گزارشگران سازمان ملل به اعدام شایان سعیدپور
- ↑ عفو بین‌الملل خواستار توضیح مقامات ایران درباره «اعدام مخفیانه هدایت عبدالله‌پور» شد
- ↑ عفو بین‌الملل: مجازات اعدام برای نوشیدن الکل نمایش بیرحمی مطلق نظام قضایی ایران است
- ↑ بازتاب اعدام یک نفر در مشهد به خاطر نوشیدن مشروب | عفو بین‌الملل: نظام قضایی ایران «ظالمانه و غیرانسانی» است
- ↑ اعتراض عفو بین‌الملل به اعدام دو زندانی کرد و هشدار نسبت به اعدامهای تازه
- ↑ عفو بین‌الملل: ارسلان خودکام، زندانی کُرد ایرانی، در خطر اعدام است
- ↑ عفو بین‌الملل: ارسلان خودکام در معرض اعدام قرار دارد
- ↑ اعتراض سازمان عفو بین‌الملل به اعدام مصطفی صالحی: جمهوری اسلامی به دنبال انتقام جویی است
- ↑ عفو بین‌الملل خواستار اقدام فوری برای توقف حکم اعدام هوشمند علیپور زندانی کُرد شد
- ↑ عفو بین‌الملل با اشاره به سالگرد اعدام سه زندانی کُرد: مخفی‌کردن محل دفن زندانیان سیاسی اعدام شده، اقدام خلاف دیگری از سوی رژیم ایران است
- ↑ عفو بین‌الملل: حیدر قربانی، زندانی سیاسی کُرد در معرض خطر اعدام قرار دارد
- ↑ یک «محاکمه ناعادلانه» و حکم اعدام دیگر؛ عفو بین‌الملل خواستار توقف حکم اعدام علی خسرجی، زندانی عرب ایرانی شد
- ↑ فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر از اعدامهای بدون دادرسی عادلانه در ایران انتقاد کرد
- ↑ دو سازمان حقوق بشری: به اعدام زندانیان عقیدتی در ایران پایان دهید
- ↑ کانون مدافعان حقوق بشر در ایران و گزارشگران بدون مرز خواستار توقف اعدام‌ها در ایران شدند
- ↑ گزارشگر ویژه سازمان ملل اقدام ایران در اعدام نوید افکاری را «نقض فاحش حق زندگی» دانست؛ انتقاد از تلاش برای خاموش کردن صدای معترضان
- ↑ جمهوری اسلامی قصد دارد جوانی را که در ۱۶ سالگی دستگیر و شکنجه کرد، اعدام کند
- ↑ اعدام یک کودک-مجرم در زندان رشت؛ عفو بین‌الملل: فریب دادند و او را به صورت ناگهانی اعدام کردند
- ↑ اعدام یک کودک-مجرم در زندان رشت؛ عفو بین‌الملل: فریب دادند و او را به صورت ناگهانی اعدام کردند
- ↑ سازمان ملل بار دیگر از جمهوری اسلامی ایران خواست که به اعدام کودکان خاتمه دهد
- ↑ عفو بین‌الملل خواستار لغو حکم اعدام چهار شهروند عرب شد
- ↑ کاهش ۲۶ درصدی اعدام در جهان در سال ۲۰۲۰؛ ایران مسئول نیمی از کل اعدام‌ها
- ↑ گزارش سازمان عفو بین‌الملل از کاهش ۲۶ درصدی اعدام در جهان؛ ایران بعد از چین همچنان دوم است
- ↑ هشدار عفو بین‌الملل: حسین شهبازی، کودک-مجرم، در خطر اعدام قریب‌الوقوع است
- ↑ نگرانی عفو بین‌الملل از خطر قریب‌الوقوع اجرای حکم اعدام یک کودک‌مجرم در ایران
- ↑ عفو بین‌الملل: اجرای حکم اعدام بهاالدین قاسم‌زاده فوراً متوقف شود
- ↑ ایران: اجراء حکم اعدام یک کودک-مجرم در زندان ارومیه
- ↑ جاوید رحمان: جمهوری اسلامی مجازات اعدام را به ابزار سیاسی تبدیل کرده‌است
- ↑ جاوید رحمان: سال گذشته ۲۰۰ نفر در ایران اعدام شدند[پیوند مرده]
- ↑ روند فزاینده اعدام‌ها در ایران؛ اجرای ۲۸ حکم اعدام در چهار روز
- ↑ گزارش جاوید رحمان از ایران به مجمع عمومی سازمان ملل رفت؛ افزایش دوبرابری اعدام‌ها
- ↑ فردا، رادیو (۲۰۲۳-۱۲-۰۵). «پنج سندیکای فرانسوی افزایش بازداشت‌ها و اعدام‌ها در ایران را محکوم کردند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۹.
- ↑ «اعلام حمایت پنج سندیکای کارگری فرانسه از کارگران ایران». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۰۴-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۹.
- ↑ «جاوید رحمان در گزارشی به نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل از افزایش اعدام در ایران ابراز نگرانی کرد». صدای آمریکا. ۲۰۲۴-۰۳-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۰۴.
- ↑ «موضع‌گیری مقامات وقت دربارهٔ اعدامهای دهه ۶۰». بی‌بی‌سی. ۲۱ شهریور ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۵ فروردین ۱۳۹۹.
- ↑ «اعضای هیئت مرگ در سال ۶٠و۶٧ چه کسانی بودند؟». tribunezamaneh.
- ↑ «مخاطبان هشدارهای منتظری کجا هستند؟». bbc.
- ↑ در ضرورت تعیین تکلیف با خمینی، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «چرا شدت سرکوب و شمار کشته شدگان اعتراضات ایران به گونه‌ای کم‌سابقه بالا بود Access to the comments». euronews.
- ↑ «گزارش سالانه وضعیت حقوق بشر در ایران؛ ویژه سال ۲۰۱۷». هرانا (ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران).
- ↑ «گزارش سالانه وضعیت حقوق بشر در ایران؛ ویژه سال ۲۰۱۸». هرانا.
- ↑ «گزارش سالانه وضعیت حقوق بشر در ایران؛ ویژه سال ۲۰۱۹». هرانا.
- ↑ «آبان ۹۸: پنهانکاری حکومتی در مورد کشته‌شدگان اعتراض‌ها». رادیو زمانه.
- ↑ «رویترز: خامنه‌ای دستور داد «هر کار لازم است بکنید»، «۱۵۰۰» نفر کشته شدند». رادیو فردا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
- ↑ «مورگان اورتگاس: اوباش خامنه‌ای ۱۵۰۰ نفر را در خیابان‌ها کشتند». صدای آمریکا.
- ↑ «ثبت بیش از ۷۵۰۰ مرگ بدون دلیل در پاییز سال ۱۳۹۸؛ عامل رشد غیرعادی و تقریباً سراسری مرگ و میر در کل کشور در بازه زمانی پاییز ۹۸ چیست؟». کلمه. ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰ فوریه ۲۰۲۲.
- ↑ از چند صد تا چند هزار نفر؛ واقعاً چند نفر را در اعتراضات آبان۹۸ کشتند؟ گفتگو با عمار ملکی, retrieved 2021-12-06
- ↑ «مرگ و میر آبان ۹۸؛ معمای چند هزار نفری که اضافه‌اند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۶.
- ↑ «بررسی یک ادعا؛ چرا همزمان با اعتراضات آبان ۹۸، ناگهان میزان مرگ ۵ هزار مورد بیشتر شد؛ گفتگو با ماهان غفاری». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۶.
- ↑ «ابعاد جدیدی از کشتار آبان ۹۸». سایتِ خبری‌تحلیلی. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۶.
- ↑ «افزایش چند هزار نفری در آمار رسمی مرگ ثبت‌شده در آبان ۹۸». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۶.
- ↑ «امیر سلطان‌زاده | کرونا یا کشتار آبان، کدام یک علت افزایش فوتی‌های پاییز گذشته‌است؟». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۰۵-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۶.
- ↑ سازمان «حقوق بشر ایران» می‌گوید در سال گذشته میلادی بیش از ۲۶۰ زندانی در ایران اعدام شدند
- ↑ «گزارش یک ساله اعدام در ایران ۲۰۱۹–۲۰۲۰». هرانا.
- ↑ «دیده‌بان حقوق بشر: عاملان کشتار و سرکوب معترضان در ایران از «مصونیت» برخوردارند». voanews.
- ↑ «صفحه آخر: قتل‌های زنجیره‌ای». voanews.
- ↑ «بازگشت به تاریخ، رواج اعدامهای سیاسی و گروهی». voanews.
- ↑ «دیوان عالی ایران حکم اعدام را برای یک زن و مرد به جرم «رابطه پنهانی» تأیید کرد». voanews.
- ↑ همجنس‌گرای ایرانی موفق به گرفتن پناهندگی شد (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ «۱۹۰ هزار کشته و ۶۷۲ هزار مجروح؛ هزینه ایران در جنگ با عراق». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «در زندان‌های جمهوری اسلامی چه خبر است؟». دویچه وله آلمان.