نقض حقوق آموزگاران و استادان دانشگاه در جمهوری اسلامی ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

حقوق شماری از آموزگاران (معلمان) و استادان دانشگاه توسط نظام جمهوری اسلامی ایران، نقض شده‌است که از سوی برخی از رسانه‌های خبری و سازمان‌های پشتیبان حقوق بشر، گزارش شده‌است و در این مقاله، بخش‌هایی از آن گزارش‌ها آمده‌است.

پیشینهٔ نقض حقوق آموزگاران و استادان دانشگاه

[ویرایش]

در نظام جمهوری اسلامی ایران، حقوق انسانی معلمان و استادان دانشگاه مانند حقوق انسانی کنشگران سیاسی و مدنی، کارگران و اقلیت‌های عقیدتی نقض و[۱] اعتراضاتشان نیز سرکوب می‌شود.[۲]

بر پایهٔ گزارش دیده‌بان حقوق بشر، رویارویی حکومت جمهوری اسلامی با آموزگاران و کارگران معترض، در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۸ و نیز پس از آن)، به دلیل سازمان‌دهی شدن اعتراضاتِ (هر چند) مسالمت‌آمیز، بیشتر شده‌است.[۲]

انقلاب فرهنگی

[ویرایش]

حکومت جمهوری اسلامی در راستای اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها، از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲، به اخراج و سرکوب گاهی خونین دانشگاهیان ایران پرداخت که در پی آن، دانشگاه‌های سراسر کشور تا چند سال، تعطیل شدند و دانشجویان و استادان (دگراندیش، چپ (کمونیستبهائی و هوادار حکومت پهلوی)، از دانشگاه‌ها اخراج شدند. در این رخداد، سه تن از دانشجویان، کشته شده و صدها تن نیز زخمی گشتند.[۳]

نقض حقوق دین‌ناباوران، نوکیشان و غیر کتابی‌ها

[ویرایش]

انسانهای دین‌ناباور (فرادینی)، مانند پیروان دین‌های غیر کتابی، از جهت قانونی، حق تحصیل در دانشگاه را ندارند.[۴]

اعدام و ترور

[ویرایش]
  1. فرزاد کمانگر؛ آموزگار کُرد ایرانی و نیز زندانی سیاسی[۵] که به اتهام همکاری با پژاک به اعدام محکوم شد؛ ولی او هیچ‌گاه این اتهام را نپذیرفت و در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹، به همراه علی حیدریان، فرهاد وکیلی، شیرین علم‌هولی و مهدی اسلامیان در زندان اوین به دار آویخته شد.[۶] او گزارشگر ویژه افتخاری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران نیز بود. یونسکو در گزارش خود در مورد فشارها بر ضد فضای آموزشی، به موضوع اعدام فرزاد کمانگر، اشاره کرد.[۷] وی پیش از اعدام، شکنجه شد[۸][۹] و شکنجه‌گرانش برای بیشتر شدن شدت شکنجهٔ روانی، در هنگام شکنجهٔ جسمی، با صدای بلند، صدای قرائت قرآن را پخش می‌کردند.[۱۰] و پیکر او و چند زندانی اعدام شدهٔ دیگر، در جایی دور از گورستان مسلمانان، به خاک سپرده شد.[۱۱][۱۲]

احضار، بازداشت، شکنجه و زندان

[ویرایش]
اسماعیل عبدی، جعفر عظیم‌زاده و رسول بداقی پس از آزادی از زندان اوین
  1. رسول بداقی؛ آموزگار، فعال حقوق بشر، عضویت هیئت مدیرهٔ کانون صنفی معلمان ایران و نیز زندانیان سیاسی‌ای که در دورهٔ محکومیتش اجازهٔ مرخصی نیافت.[۱۳] وی چند بار اعتصاب غذا کرد و به دلیل انتشار نامه‌ای از درون زندان دربارهٔ اعتصاب غذایش در زندان رجایی‌شهر به سلول انفرادی، منتقل شد.[۱۴]
  2. محمود بهشتی لنگرودی؛ آموزگار، یکی از اعضای هیئت مدیره و دبیرکل پیشین کانون صنفی معلمان ایران و نیز کنشگر و زندانی سیاسیای که به ۹ سال حبس، محکوم شد.[۱۵] وی در اعتراض به وضعیت خود، در زندان، اعتصاب غذا کرد.[۱۶]
  3. محمد حبیبی خوزانی؛ دارای گواهی‌نامهٔ کارشناسی ارشد در رشته علوم سیاسی، آموزگار، سخنگو[۱۷] و عضو هیئت مدیرهٔ کانون صنفی معلمان ایران و کنشگر سیاسی‌ای که به حکم دادگاه انقلاب، به ۷ سال و نیم حبس و ۷۴ ضربه شلاق و نیز انفصال از خدمت، محکوم شد.[۱۸][۱۹][۲۰][۲۱] وی با وجود شدت بیماری، از خدمات پزشکی، محروم شد.[۲۲]
  4. هاشم خواستار؛ آموزگار، مهندس کشاورزی، عضو هیئت مدیرهٔ کانون صنفی معلمان مشهد و نیز زندانی سیاسی[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶] و یکی از منتقدان سید علی خامنه‌ای است و در نامه‌ای سرگشاده، در خطاب به وی نوشت که شما «دنیای مردم ایران و خاورمیانه را جهنم کرده‌اید».[۲۷][۲۸][۲۹] وی پس از کسر حقوقش در سال ۸۸، در دادگاه انقلاب اسلامی مشهد، به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، به ۶ سال حبس و در دادگاه تجدید نظر، با ۲ سال حبس تعزیری، محکوم شد که بدون حتی یک روز مرخصی، دورهٔ دو سالهٔ زندان را در وکیل‌آباد گذراند و به دلیل افشاگری دربارهٔ وضعیت زندان، ۴۵ روز به حبسش افزوده شد.[۳۰] او در ۳۱ تیر ۱۳۹۷ نیز در پی تجمع سکوت معلمان، به همراه برخی از معلمان، بازداشت شده و به بازداشتگاه پلیس امنیت، منتقل شد. سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در راستای سرکوب مخالفانش، تلاش کرده که وی را مانند برخی از کنشگران عقیدتی و سیاسی و مدنی، بیمار روانی نشان دهد؛ در حالی که هیچ گونه پیشینهٔ بیماری روانی نداشته‌است.[۳۱][۳۲][۳۳][۳۴] هاشم خواستار در اعتراض به این رفتارهای خشونت‌آمیز در بیمارستان، دست به اعتصاب غذا زد. پزشکان مربوط از تجویز دارو برای وی خودداری کردند.[۳۵] او در ۱۳ بهمن ۱۳۹۸ به دلیل امضای بیانیه ۱۴ فعال سیاسی دربارهٔ استعفای خامنه‌ای، به ۱۶ سال زندان، سه سال تبعید به شهرستان نیک‌شهر و سه سال ممنوعیت خروج از کشور، محکوم شد.[۳۶][۳۷]
  5. محمدحسین سپهری؛ آموزگار، فعال سیاسی، دموکراسیخواه، یکی از امضا کنندگان بیانیه ۱۴ فعال سیاسی[۳۸][۳۹] و نیز زندانی سیاسی که در روز ۲۰ مرداد ۱۳۹۸، به دلیل امضای بیانیه ۱۴ فعال سیاسی بر ضد علی خامنه‌ای و حکومت جمهوری اسلامی، به دست مأموران امنیتی در مشهد بازداشت شد.[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲][۵۳][۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸][۵۹][۶۰][۶۱][۶۲] وی در سال ۱۳۹۸ خورشیدی، به انفصال از خدمت (ممنوعیت شغلی) نیز دچار شد.ref>>«جلسه اول بازپرسی محمدحسین سپهری معلم ساکن مشهد برگزار شد». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.</ref>[۶۳] محمدحسین سپهری، مانند شمار قابل توجهی از زندانیان عقیدتی و سیاسی دیگر، به دلیل مرخصی نیافتن در دورهٔ دنیاگیری کروناویروس به کرونا دچار شد. وی در این مدت، در سلول انفرادی، حبس شده و از خدمات پزشکی و ارتباط تلفنی و نیز به دلیل افشاگری دربارهٔ انجام اعدام‌ها در زندان مرکزی مشهد (وکیل‌آباد)،[۶۴] از دیدار با اعضای خانواده، محروم شد.[۶۵][۶۶][۶۷][۶۸][۶۹] وی در هنگام بازجویی، شکنجه شده و برخی از دندان‌هایش زیر ضربات مشت بازجو شکست. او در اعتراض به آزار خود در زندان، بیش از یک ماه، اعتصاب غذا کرد که همین مسئله، باعث انسداد روده‌اش شد.[۷۰][۷۱][۷۲] و در زندان مرکزی (وکیل‌آباد) مشهد، زندانی شد. خواهر وی یعنی فاطمه سپهری نیز در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۹۸، یکی از امضا کنندگان بیانیهٔ ۱۴ زن کنشگر درون ایران[۷۳][۷۴][۷۵][۷۶][۷۷][۷۸][۷۹][۸۰][۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵][۸۶][۸۷][۸۸]
  6. اسماعیل عبدی؛ دبیر ریاضی، مربی و داور درجهٔ دو فدراسیون شطرنج، عضو هیئت مدیرهٔ کانون صنفی معلمان ایران و نیز کنشگر و زندانی سیاسی[۸۹][۹۰][۹۱] در ده سال گذشته، بارها بازداشت شده‌است که بار آخر، به ۱۰ سال زندان، محکوم شد.[۹۲] او در زندان، به کرونا مبتلا شد. همچنین در اعتراض به وضعیت بدش در زندان، اعتصاب غذا کرد.[۹۳]
  7. عبدالرضا قنبری؛ استاد دانشگاه، آموزگار، نویسنده، شاعر، منتقد ادبی و زندانی سیاسیای که در ابتدا به اعدام محکوم شد؛[۹۴][۹۵] ولی بعدها حکمش به ۱۵ سال حبس و تبعید، کاهش یافت.[۹۶]
  8. عباس واحدیان شاهرودی؛ نویسنده، آموزگار، دموکراسیخواه، امضا کنندهٔ بیانیه ۱۴ فعال سیاسی. وی یکی از امضا کنندگان بیانیه ۱۴ فعال سیاسی و مدنی برای کناره‌گیری خامنه‌ای از حکومت و نیز گذار از حکومت جمهوری اسلامی است.[۹۷][۹۸][۹۹][۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲] این کنشگر و زندانی سیاسی در ۲۷ مرداد ۱۳۹۸ در مشهد و در پی یورش ۸ مأمور امنیتی، با خشونت و با به‌کارگیری الفاظ رکیک و بدون ارائه حکم قضائی برای ورود به منزل بازداشت شد و پس از تفتیش منزل، با ضرب و شتم در حضور همسر و فرزندانش به مکان نامعلومی منتقل گردید. وی ۴۵ روز از زندانش در سلول انفرادی، سپری شد.[۱۰۳][۱۰۴][۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷][۱۰۸][۱۰۹][۱۱۰][۱۱۱] وی به حکم دادگاه انقلاب مشهد، به اتهام توهین به خمینی و خامنه‌ای، براندازی حکومت جمهوری اسلامی، تبلیغ علیه نظام، مصاحبه با رسانه‌های معاند نظام، تشویش اذهان عمومی، تشکیل گروه تلگرامی به قصد نشر اکاذیب و برهم زدن امنیت ملی، اجتماع و ارتباط با گروه‌های معاند نظام، به حبس طولانی، محکوم شد.[۱۱۲] در زندان، افزون بر سوء قصد به جان عباس واحدیان شاهرودی، به جان چند تن دیگر از امضا کنندگان بیانیه ۱۴ فعال سیاسی یعنی محمدحسین سپهری، رضا مهرگان و جواد لعل‌محمدی نیز از سوی حکومت جمهوری اسلامی سوء قصد شد.[۱۱۳] همچنین به دلیل مرخصی نیافتن در دورهٔ دنیاگیری کروناویروس (مانند زندانی سیاسی دیگر یعنی محمدحسین سپهری[۱۱۴][۱۱۵][۱۱۶][۱۱۷][۱۱۸])، به کرونا دچار شد.[۱۱۹][۱۲۰][۱۲۱] همسرش یعنی شهلا جهان‌بین نیز در همان روز (یکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۸) بازداشت شد.[۱۲۲] واحدیان شاهرودی، در محکومیتی دیگر از سوی دادگاه انقلاب اسلامی مشهد به ۱۰ سال حبس محکوم شد.[۱۲۳]
  9. محمد شریف؛ عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه، وکیل و زندانی سیاسی است[۱۲۴] که به دلیل پذیرفتن وکالت متهمان سیاسی از دانشگاه طباطبائی اخراج شد.[۱۲۵][۱۲۶]
  10. علیرضا اصغری درمیان معلم آموزش و پرورش در بیرجند به دلیل حمایت از اعتراضات مردمی پس از ۳۴ سال خدمت از آموزش و پرورش اخراج شد.[۱۲۷] این معلم فرهنگی در آبان ۱۴۰۱ به مدت ۷ روز در بازداشت اداره اطلاعات شهرستان بیرجند بود.[۱۲۸]

مزاحمت و ممنوعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی

[ویرایش]
  1. آموزگاران یهودی توسط حکومت جمهوری اسلامی، اخراج یا بازنشسته شدند و نیز سمَت مدیریت مدرسه‌های یهودیان به اسلام‌گرایان داده شد.[۱۲۹]

مشکلات اقتصادی آموزگاران

[ویرایش]

برخی از معلمان به دلیل (پایین بودن درآمد و) وضعیت ناگوار معیشتی خودکشی می‌کنند.[۱۳۰]

خیانت هزاران میلیاردی به صندوق فرهنگیان

[ویرایش]

به گزارش برخی منابع رسمی، مدیران بانک سرمایه به خیانت هزاران میلیارد تومانی در اموال صندوق ذخیره فرهنگیان متهم شدند.[۱۳۱]

اعتراضات و اعتصابات و نیز سرکوب اعتراضات

[ویرایش]

«معلمان مطالبه‌جو، مرعوب این برخوردها نخواهند شد». (بیانیه «شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران» در اعتراض به بازداشت معلمان توسط نظام جمهوری اسلامی ایران)[۱۳۲]

اعتراضات و اعتصاب «سراسری» معلمان ایران

[ویرایش]
  1. اعتصاب سراسری معلمان ایران[۱۳۳][۱۳۴][۱۳۵][۱۳۶] به مجموعه اعتراضات و اعتصابات پیاپی آموزگاران و دبیران از سال ۱۳۹۷ خورشیدی آغاز شده و در بیش از ۴۰ شهر انجام شد.
  2. در ۲۰ آبان ۱۴۰۰، اعتراضات سراسری آموزگاران در ۲۲ استان کشور انجام شد که در پی آن، برخی از معلمان، کتک خورده و بازداشت شدند.[۱۳۷]
  3. در پنج‌شنبه ۲ دی ۱۴۰۰ به رغم احضار برخی از فعالان معلمان در روزهای قبل از آن و تهدید آن‌ها، تجمع معلمان در شهرهای مختلف ایران برای دستیابی به خواسته‌های صنفی و مدنی برگزار شد که در برخی از شهرها با برخورد نیروهای انتظامی و امنیتی نیز مواجه شد و معلمان نیز با سر دادن شعار «بی‌شرف! بی‌شرف!» خطاب به عوامل سرکوب‌کننده اعتراضات، واکنش نشان دادند.[۱۳۸][۱۳۹]
  4. در ۲۳ دی ۱۴۰۰، اعتراضات سراسری معلمان در ده‌ها شهر انجام شد که در پی آن، برخی از معلمان بازداشت شدند.[۱۴۰]
  5. از ۲۰ تا ۲۲ (سه روز) آذر ۱۴۰۰، اعتراضات سراسری معلمان در ایران برگزار شد؛ نیروهای امنیتی به معلمان معترض در برابر مجلس، حمله کردند. معلمان به انجام نشدن: طرح رتبه‌بندی معلمان، قانون همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، اجرای تحصیل رایگان و نیز آزادی معلمان زندانی، اعتراض کردند. یکی از معلمان معترض در برابر مجلس شورای اسلامی، کاغذی به دست گرفته بود که به سرکوب اعتراضات بی‌آبی اصفهان اشاره داشت و رویَش نوشته بود: «دانش‌آموزم نابینا شد! جواب آب، ساچمه نیست».[۱۴۱]
  6. در ۱۱ آذر ۱۴۰۰، تجمع‌های اعتراضی گسترده معلمان سراسر ایران در (دست‌کم) ۶۰ شهر و ۲۷ استان ایران برگزار شد.[۱۴۲][۱۴۳]
  7. در ۲۳ دی ۱۴۰۰، اعتراضات سراسری معلمان و فرهنگیان شاغل و بازنشسته، در ده‌ها شهر برگزار شد که در پی آن، برخی از فعالان صنفی معلمان بازداشت شدند. اعتراضات این روز، در پی فراخوان «شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران» برگزار شد. یکی از شعارهای آنان این بود: «قلم بر تفنگ غالب است».[۱۴۴][۱۴۵]
  8. در ۳۰ بهمن، آموزگاران و دبیران در سراسر ایران و بیش از صد شهر، اعتراض کردند که دست‌کم ۱۵ تن از آن‌ها بازداشت شدند. برخی از شعارهای آنان این بود: معلم زندانی آزاد باید گردد. با اهل قلم هر که درافتاد ورافتاد.[۱۴۶][۱۴۷][۱۴۸]

اعتراضات دیگر

[ویرایش]
  1. برخی از آموزگاران به همراه برخی از آزادیخواهان (زن و مرد) دیگر، در بیانیهٔ شناخته شده به بیانیه ۱۴ فعال سیاسی، خواستار کناره‌گیری خامنه‌ای از حکومت و نیز گذار از حکومت جمهوری اسلامی شدند.[۱۴۹][۱۵۰][۱۵۱][۱۵۲][۱۵۳][۱۵۴]
  2. در اسفند ۱۳۸۵، آموزگاران و دبیران، اعتراضاتی را در شهرهای گوناگون ایران برای ایجاد برابری حقوق و مزایا با مشاغل دولتی دیگر در «نظام هماهنگ پرداخت»، سازمان‌دهی کردند. این اعتراضات، دو هفته ادامه یافت تا اینکه پلیس ضد شورش و نیروهای امنیتی در ۱۳ مارس، صدها تن از معلمان معترض را دستگیر کردند. این دستگیری‌ها تا نیمه آوریل ادامه یافت.[۱۵۵]
  3. در دی ۱۴۰۰ در ادامه اعتراضات بازنشستگان، بازنشستگان آموزش و پرورش تجمعاتی در برابر مجلس شورای اسلامی و همچنین در شهرهای مختلف ایران برگزار کردند؛ معترضان به وضعیت معیشتی خود و اجرا نشدن طرح همسان سازی حقوق و تصویب نشدن لایحه مرتبط با این موضوع در مجلس اعتراض داشتند.[۱۵۶]
  4. در ۱۸ آذر ۱۴۰۰، اعتراضات معلمان استان قم، انجام شد.[۱۵۷]

اعتراض به استخدام ده‌ها هزار طلبه به عنوان معلم

[ویرایش]

در ۱۲ اردیبهشت (روز معلم) ۱۴۰۰، کانون صنفی معلمان ایران در بیانیه‌ای به پایین بودن حقوق معلمان، نبود حق بیمه و امنیت شغلی برای آنان، عدم اجرای کامل همسان‌سازی برای بازنشستگان و همچنین «جذب ۲۵ هزار طلبه به عنوان معلم (برای اسلامی‌سازی) مدارس» اعتراض کرد.[۱۵۸]

شعارهای معترضان

[ویرایش]
  1. قلم بر تفنگ، غالب است.[۱۵۹]
  2. جای معلم، زندان نیست[۱۳۳]
  3. معلم زندانی آزاد باید گردد.[۱۶۰]
  4. تبعیض، حق معلم نیست[۱۳۳]
  5. نه به تبعیض، آری به عدالت[۱۳۳]
  6. ما به تبعیض، اعتراض داریم[۱۳۳]
  7. آموزش به زبان مادری، حق است[۱۳۳]
  8. نه به خصوصی‌سازی آموزش[۱۳۳]
  9. ما خواهان اجرای طرح رتبه‌بندی هستیم[۱۳۳]
  10. معلم بیدار است، از تبعیض بیزار است[۱۵۶]
  11. با اهل قلم هر که درافتاد ورافتاد.[۱۶۱]

واکنش‌ها به سرکوب اعتراضات آموزگاران، دبیران و استادان دانشگاه

[ویرایش]
  1. سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در گزارشی، از حملات بر ضد دانشجویان، معلمان و استادان دانشگاه در ۳۲ کشور، از جمله، ایران انتقاد کرد.[۱۶۲]
  2. مورگان اورتگاس، سخنگوی وقت وزارت خارجه آمریکا با نام بردن از هاشم خواستار و محمدحسین سپهری و چند تن دیگر، کیفر طولانی مدت آن‌ها را به دلیل «درخواست‌شان برای ایجاد تغییرات سیاسی»، محکوم کرد و خواستار آزادی فوری‌شان شد.[۱۶۳][۱۶۴][۱۶۵][۱۶۶]
  3. اتحادیه اروپا حکم اعدام فرزاد کمانگر را محکوم کرد.[۱۶۷] همچنین اعدام وی در درون و بیرون کشور، با مخالفت‌ها و واکنش‌های قابل توجهی، روبه‌رو شد.[۱۶۸][۱۶۹] در واشینگتن، معترضان در برابر دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی، تجمع کردند.[۱۷۰] فدراسیون جهانی اتحادیه‌های معلمان[۱۷۱] نیز در بیانیه‌ای، روز اعدام فرزاد کمانگر را یک روز فاجعه‌آمیز برای معلمان، فعالان اتحادیه‌های کارگری و حقوق بشر نامید.[۱۷۲] اتحادیه معلمان سوئد نیز با انتشار بیانیه‌ای اعدام فرزاد کمانگر را محکوم کرد.[۱۷۳] کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران در بیانیه‌ای اعدام وی و چند زندانی مربوط دیگر را محکوم و از آن به عنوان نشانهٔ گسترش ترور حکومتی یاد کرد.[۱۷۴]

آموزگاران، دبیران و استادان منتقد

[ویرایش]

فهرست نام‌های برخی از آموزگاران، دبیران و استادان (دانشگاه) مخالف با حکومت جمهوری اسلامی (به ترتیب حروف الفبا):

ارگان‌ها

[ویرایش]
  • شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. بهرنگ زندی (۲۹ آذر ۱۳۹۴). «نقض حق کار در ایران و حق و حقوق بشر». رادیو زمانه. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۵.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ «ایران: افزایش سرکوب فعالان کارگری و معلمان». دیده‌بان حقوق بشر. نوامبر ۲۲, ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۵.
  3. فواد کلهر (۲ اردیبهشت ۱۳۸۶). «انقلاب فرهنگی: رویارویی سیاسی یا اسلامی کردن دانشگاه». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۵.
  4. «آیا تحصیل، حق قانونی همه ایرانیان است؟». فکت‌نامه. ۱۳۹۷-۰۳-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۵.
  5. «۵ تن از زندانیان سیاسی سحرگاه امروز در زندان اوین اعدام شدند». رادیو فردا. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  6. «چهار مرد و یک زن به اتهام'عضویت در گروه‌های ضدانقلاب' اعدام شدند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۵.
  7. "گزارش یونسکو از حمله به دانشگاهیان و فرهنگیان در ایران". شنبه ۱۳ فوریه ۲۰۱۰–۲۴ بهمن ۱۳۸۸. Retrieved 2010-05-09.
  8. «پژوهشگر دیده‌بان حقوق بشر: پنج اعدامی کرد در ایران شکنجه شده بودند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۴ مه ۲۰۱۰.
  9. «کالبدشکافی یک جنایت/ انتشار اسناد در رابطه با اعدام ۵ زندانی سیاسی». هرانا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۰.
  10. «EDITORIAL: Iran hangs a little fish». washingtontimes.
  11. «اجساد اعدام شدگان باید در مکانی دور از قبرستان مسلمانان دفن شوند». هرانا، خبرگزاری حقوق بشر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۲ مه ۲۰۱۰.
  12. «خودداری مسولان زندان از تحویل اجساد زندانیان سیاسی اعدام شده به خانواده‌ها». یادمان فرزاد کمانگر. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۲ مه ۲۰۱۰.
  13. «جنبش راه سبز - رسول بداقی، فعال صنفی معلمان ۷۷۰ روز محروم از مرخصی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۲.
  14. «جنبش راه سبز - انتقال رسول بداقی به بند عمومی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۲.
  15. حکم آقای بهشتی
  16. محمود بهشتی لنگرودی اعتصاب غذا کرد
  17. «اخراج سخنگوی کانون صنفی معلمان تهران از آموزش و پرورش؛ محمد حبیبی: برای امرار معاش رانندگی می‌کنم (voanews.com)». voanews.
  18. «تأیید حکم زندان و شلاق محمد حبیبی، معلم زندانی از سوی دادگاه تجدید نظر». سایت صدای آمریکا. ٣ دی ۱۳۹۸.
  19. «دادگاه تجدیدنظر حکم حبس محمد حبیبی، معلم زندانی را کاهش نداد». سایت رادیو زمانه. ٣ دی ۱۳٩٧.
  20. «تأیید هفت سال‌ونیم حبس یک فعال صنفی آموزگاران در دادگاه تجدید نظر». سایت بی‌بی‌سی فارسی. ۴ دی ۱۳٩٧.
  21. «امیدوارم این رویه به اخراج محمد حبیبی منتهی نشود». انصاف نیوز. ۹ خرداد ۱۳۹۸.
  22. تداوم محرومیت از دریافت خدمات درمانی؛ گزارشی از آخرین وضعیت محمد حبیبی در زندان اوین
  23. «همسر هاشم خواستار، معلم زندانی: اگر توصیف جهنم را شنیده باشید می‌توانید آن را برای زندان وکیل‌آباد مشهد هم به کار ببرید». کمپین حقوق بشر در ایران. ۱۸ خرداد ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۳ آبان ۱۳۹۷.
  24. "خبرگزاری هرانا | انتقال هاشم خواستار از زندان وکیل آباد مشهد به پزشکی قانونی - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2020-07-08.
  25. «انتقال هاشم خواستار نماینده معلمان ایران با دستبند و پابند به پزشکی قا». جوانه ها. ۲۰۲۰-۰۷-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۰۸.
  26. «انتقال هاشم خواستار از زندان وکیل آباد مشهد به پزشکی قانونی». Kodoom.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۰۸.
  27. «ناپدید شدن هاشم خواستار فعال مدنی در مشهد». ایران اینترنشنال. ۲ آبان ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۳ آبان ۱۳۹۷.
  28. «نامه هاشم خواستار به رهبری/ ناله و فغان مردم از ظلم حکومت شما به عرش رسیده‌است». خبر نامه شب تاب. دریافت‌شده در ۳ آبان ۱۳۹۷.
  29. «نامه سرگشاده هاشم خواستار فعال مدنی و مسئول کانون صنفی معلمان مشهد به رهبر جمهوری اسلامی ایران». farsi.alarabiya.net. ۱۶ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳ آبان ۱۳۹۷.
  30. «مهندس هاشم خواستار بازداشت و به زندان وکیل آباد مشهد منتقل شد». کمپین فعالان در تبعید. فعالان در تبعید. ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳ آبان ۱۳۹۷.
  31. علی افشاری (۵ آبان ۱۳۹۷). «روانی جلوه دادن فعالان منتقد، حربه جدید دستگاه سرکوب». رادیو فردا.
  32. «همسر هاشم خواستار: اطلاعات سپاه همسرم را بازداشت و در بیمارستان روانی بستری کرده‌است|ایستگاه خبر؛ پنجشنبه ۳ آبان». بی‌بی‌سی فارسی. ۳ آبان ۱۳۹۷.
  33. «اطلاعات سپاه هاشم خواستار را در بیمارستان روانی بستری کرد | DW | 25.10.2018». DW.COM. دریافت‌شده در ۳ آبان ۱۳۹۷.
  34. «اطلاعات سپاه هاشم خواستار را بازداشت و در بیمارستان روانی بستری کرد | رادیو زمانه». رادیو زمانه. ۳ آبان ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۳ آبان ۱۳۹۷.
  35. میلاد پورعیسی (۱۳ نوامبر ۲۰۱۸). «با هاشم خواستار در بیمارستان روانی چه کردند؟». گویا نیوز به نقل از ایران وایر. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸.
  36. «محکومیت تعدادی از درخواست‌کنندگان استعفای رهبر ایران و حامیانشان به مجموعاً ۷۲ سال زندان». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۴.
  37. «محکومیت ۸ تن از نویسندگان نامه درخواست «استعفای خامنه‌ای» به ۷۲ سال زندان». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۴.
  38. «درخواست استعفای خامنه‌ای و تغییر قانون اساسی از سوی جمعی از فعالان مدنی ایران». صدای آمریکا.
  39. «یکی از امضاءکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای به‌طور مشروط آزاد شد اما می‌گوید سکوت نمی‌کند». صدای آمریکا.
  40. «محمد حسین سپهری». اطلس زندان‌های ایران.
  41. «موج جدید سرکوب و احکام بی‌سابقه؛ نشانه استیصال نظام». ایران امروز.
  42. ««خواست استعفای خامنه‌ای علی‌رغم بازداشت‌ها ادامه پیدا می‌کند»». دویچه وله.
  43. «بستگان شماری از زندانیان سیاسی خواستار آزادی موقت آنها شدند». دویچه وله.
  44. «آزادی فاطمه :سپهری، یکی از امضاکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای». بی‌بی‌سی.
  45. «بیانیه جمعی از معلمان در اعتراض به بازداشت چهار فعال صنفی معلمان». خبرگزاری هرانا.
  46. «تداوم بازداشت و اعتصاب غذای فعالین مدنی و صنفی بازداشت شده در مشهد». خبرگزاری هرانا.
  47. «بازداشت شماری از فعالان مدنی و صنفی در مشهد». خبرگزاری هرانا.
  48. «خانوده زندانیان بیانیه استعفای خامنه‌ای: «استقرار گارد ضد شورش و بستن خیابانهای منتهی به زندان وکیل‌آباد نگران کننده است»». اطلس زندان‌های ایران.
  49. «آقاسی وکیل دادگستری: تداوم بازداشت نوری‌زاد، خواستار و سپهری تخلف قضائی‌است». اطلس زندان‌های ایران.
  50. «بازداشت چند فعال سیاسی در مقابل دادگاه انقلاب مشهد». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  51. «۷۲ سال زندان و تبعید، مجازات درخواست استعفای ولی فقیه». iran-tc. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ مه ۲۰۲۱.
  52. «محکومیت قطعی چهار نفر از امضاکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای به بیش از ۴۰ سال زندان». صدای آمریکا.
  53. «از سه تا ۱۶ سال زندان؛ احکام قطعی چهار درخواست‌کننده استعفای خامنه‌ای». بی‌بی‌سی.
  54. «محمدحسین سپهری و فاطمه سپهری محاکمه شدند». human rights in iran.
  55. «تعیین شعبه رسیدگی به اتهامات ۵ تن از فعالان مدنی بازداشت شده در مشهد». human rights in iran.
  56. «از بازداشت فعالان مدنی خواستار برکناری علی خامنه ای تا استیضاح دونالد ترامپ». human rights in iran.
  57. «برگزاری جلسه دادگاه فاطمه و محمدحسین سپهری در مشهد». خبرگزاری هرانا (ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشری در ایران).
  58. «نامه به خامنه ای؛ دادگاه تجدیدنظر چهار فعال مدنی را به ۴۰ سال حبس محکوم کرد». خبرگزاری هرانا.
  59. «برگزاری جلسه دادگاه فاطمه و محمدحسین سپهری در مشهد». خبرگزاری هرانا.
  60. «گزارشی از وضعیت پرونده فعالان مدنی و صنفی بازداشت شده در مشهد». خبرگزاری هرانا.
  61. «از سه تا ۱۶ سال زندان؛ احکام قطعی چهار درخواست‌کننده استعفای خامنه‌ای». بی‌بی‌سی.
  62. «حبس‌های طولانی برای هشت فعال مدنی خواهان استعفای خامنه‌ای و گذار کامل از جمهوری اسلامی». کیهان لندن.
  63. «حکم ۶ ماه انفصال از خدمت محمدحسین سپهری تأیید شد / سند». خبرگزاری هرانا.
  64. «بخشی از برنامه شطرنج –فاطمه سپهری: برادرم از ۱۴ مرداد بخاطر افشاگری اعدام‌ها در زندان وکیل آباد، ممنوع‌الملاقات شده‌است». صدای آمریکا.
  65. «یکی از امضاءکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای، در زندان به کرونا مبتلا شده‌است». صدای آمریکا.
  66. «محمدحسین سپهری، از امضاکنندگان بیانیه استعفای خامنه‌ای، در زندان به کرونا مبتلا شده‌است». رادیو فردا.
  67. «یکی از امضاءکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای، در زندان به کرونا مبتلا شده‌است». شهروند.
  68. «بحران کرونا؛ مرگ، بیماری و وضعیت مخاطره آمیز زندانیان در سایه بی‌توجهی مسئولان». خبرگزاری هرانا.
  69. «قرنطینه محمدحسین سپهری در سلول انفرادی به دلیل ابتلا به کرونا و انتقال امضاکنندگان بیانیه استعفای رهبر به بازداشتگاه اطلاعات». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  70. «مأموران امنیتی «مانع از ارائه خدمات پزشکی» به محمدحسین سپهری شده‌اند». رادیو فردا.
  71. «محمدحسین سپهری؛ محرومیت از درمان و نگهداری در سلول انفرادی». human rights in iran.
  72. «ضرب و شتم سه تن از زندانیان سیاسی مرتبط با بیانیه ۱۴ تن؛ محمدحسین سپهری دست به اعتصاب غذا زد». اطلس زندان‌های ایران.
  73. «محکومیت قطعی چهار نفر از امضاکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای به بیش از ۴۰ سال زندان». صدای آمریکا.
  74. «چهارده کنشگر زن طی بیانیه‌ای خواهان استعفای خامنه‌ای و گذار از جمهوری اسلامی شدند». ایران اینترنشنال. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ نوامبر ۲۰۲۰.
  75. «شش تن از چهارده زن امضاکننده «بیانیه استعفای خامنه‌ای» طی دو هفته بازداشت شدند». ایران اینترنشنال. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۰.
  76. «تداوم بازداشت هشت زن امضاکننده «بیانیه برای استعفای خامنه‌ای» بدون دسترسی به وکیل». ایران اینترنشنال. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اكتبر ۲۰۲۰. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  77. «دادگاه پرونده درخواست کنندگان استعفای خامنه‌ای برگزار می‌شود». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  78. «بازداشت کمال جعفری یزدی؛ امضاکننده بیانیه نه به جمهوری اسلامی». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  79. «فاطمه سپهری». اطلس زندان‌های ایران.
  80. «فاطمه سپهری کیست که یک تنه در برابر خامنه ای ایستاده‌است؟!». ایران گلوبال.
  81. «یک زن دیگر از امضا کنندگان بیانیه درخواست استعفای خامنه‌ای بازداشت شد». بی‌بی‌سی.
  82. «جمعی از امضا کنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای بازداشت شدند». بی‌بی‌سی.
  83. «محمدحسین سپهری و فاطمه سپهری محاکمه شدند». human rights in iran.
  84. ««خواست استعفای خامنه‌ای علی‌رغم بازداشت‌ها ادامه پیدا می‌کند»». دویچه وله.
  85. «وزارت اطلاعات دستگیری ۱۴ فعال مدنی در مشهد را تأیید کرد». دویچه وله.
  86. «بازداشت شماری از فعالان مدنی و صنفی در مشهد». خبرگزاری هرانا (ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشری در ایران).
  87. «تداوم بازداشت و اعتصاب غذای فعالین مدنی و صنفی بازداشت شده در مشهد». خبرگزاری هرانا.
  88. «بازداشت چند فعال سیاسی در مقابل دادگاه انقلاب مشهد». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  89. «اسماعیل عبدی از زندان اوین به زندان رجایی شهر کرج منتقل شد». هرانا. دریافت‌شده در ۸ آذر ۱۳۹۵.
  90. «دادگاه تجدیدنظر اسماعیل عبدی چهارشنبه برگزار خواهد شد». حقوق بشر در ایران. ۱۱ خرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۹ آذر ۱۳۹۵.
  91. «اسماعیل عبدی کیست؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۶.
  92. 0">کانون صنفی معلمان ایران با انتشار بیانیه‌ای به صدور حکم زندان بلندمدت برای یک معلم اعتراض کرد
  93. «اعتصاب غذای اسماعیل عبدی در زندان اوین». هرانا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ مارس ۲۰۲۱.
  94. «حکم اعدام برای عبدالرضا قنبری، معلم دبیرستان». آفتاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۰.
  95. «تأیید حکم اعدام عبدالرضا قنبری و احتمال اجرای قریب‌الوقوع حکم وی». تحول سبز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۰.
  96. «نقض حکم اعدام عبدالرضا قنبری، معلم در بند». جرس. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ اوت ۲۰۱۳.
  97. «بیانیه ۱۴ تن از فعالان مدنی و سیاسی در جهت استعفای رهبر جمهوری اسلامی». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  98. «بیانیه دوم ۱۴ تن از فعالان مدنی و سیاسی در جهت استعفای رهبر جمهوری اسلامی». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  99. «عبور از جمهوری اسلامی خواسته همگانی است؛ گفتگو با عباس واحدیان». iranwire. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۹.
  100. «عباس واحدیان شاهرودی با تأمین وثیقه آزاد شد». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  101. «محکومیت هشت تن از نویسندگان نامه درخواست «استعفای خامنه‌ای» به ۷۲ سال حبس». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  102. «بیانیه جمعی از فعالان سیاسی، مدنی و حقوق بشر در حمایت از امضاءکنندگان بیانیه موسوم به ۱۴ تن». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  103. «یکی دیگر از امضاکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای، بازداشت شد». بی‌بی‌سی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۲۰.
  104. «بازداشت توأم با ضرب و شتم عباس واحدیان شاهرودی، فعال مدنی ساکن مشهد / تصاویر». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  105. «احضار عباس واحدیان شاهرودی، فعال مدنی به دادگاه انقلاب». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  106. «احضار عباس واحدیان شاهرودی، فعال مدنی به دادگاه انقلاب». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  107. «عباس واحدیان شاهرودی از امضاکنندگان بیانیه ۱۴ نفر بازداشت شد». کیهان لندن. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  108. «عباس واحدیان، یکی دیگر از امضاکنندگان بیانیه «استعفای خامنه‌ای» بازداشت شد». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  109. «عباس واحدیان شاهرودی همراه با ضرب و جرح بازداشت شد». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اوت ۲۰۲۰.
  110. «عباس واحدیان شاهرودی بازداشت شد». خبرگزاری هرانا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۹.
  111. «عباس واحدیان شاهرودی به دادگاه احضار شد». خبرگزاری هرانا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  112. «عباس واحدیان شاهرودی، فعال مدنی توسط شعبه ۵ دادگاه انقلاب مشهد تفهیم اتهام شد». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  113. «یکی دیگر از امضاکنندگان بیانیه استعفای خامنه‌ای از «ضرب و شتم» خود خبر داد». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ دسامبر ۲۰۱۹.
  114. «یکی از امضاءکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای، در زندان به کرونا مبتلا شده‌است». صدای آمریکا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  115. «محمدحسین سپهری، از امضاکنندگان بیانیه استعفای خامنه‌ای، در زندان به کرونا مبتلا شده‌است». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ آوریل ۲۰۲۰.
  116. «یکی از امضاءکنندگان نامه درخواست استعفای خامنه‌ای، در زندان به کرونا مبتلا شده‌است». شهروند. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۲۰.
  117. «بحران کرونا؛ مرگ، بیماری و وضعیت مخاطره آمیز زندانیان در سایه بی‌توجهی مسئولان». خبرگزاری هرانا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اوت ۲۰۲۰.
  118. «قرنطینه محمدحسین سپهری در سلول انفرادی به دلیل ابتلا به کرونا و انتقال امضاکنندگان بیانیه استعفای رهبر به بازداشتگاه اطلاعات». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  119. «عباس واحدیان شاهرودی، به علت مشکوک بودن به کرونا بستری شد». ایران گلوبال. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  120. «عباس واحدیان شاهرودی یکی دیگر از امضاء کنندگان بیانیه استعفای خامنه‌ای بازداشت شد». صدای آمریکا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  121. «عباس واحدیان شاهرودی به ظن ابتلاء به کرونا در بهداری زندان بستری شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  122. «شهلا جهانبین، بازداشت شد». خبرگزاری هرانا (ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشری در ایران). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  123. «عباس واحدیان شاهرودی به «۱۰ سال حبس قطعی» محکوم شد». voanews.
  124. «تقدیر از محمد شریف، حقوقدان و وکیل دادگستری». دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۸.
  125. https://web.archive.org/web/20180619072231/http://sahamnews.org/2011/04/20893/. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۸. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  126. . بی‌بی‌سی http://www.bbc.com/persian/iran/2011/04/110405_l23_shahrif_uni_dismissal. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۸. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  127. «تداوم فشارها بر روحانیون اهل سنت حامی معترضان ضدحکومتی در ایران». العربیه فارسی. ۲۰۲۳-۰۴-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۳.
  128. MJ. "خبرگزاری هرانا | به دلیل حمایت از اعتراضات سراسری؛ یک معلم در بیرجند اخراج شد - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-04-13.
  129. «نظام آموزشی یهودیان ایران پس از انقلاب ۵۷ (بخش پایانی)». radiofarda.
  130. «رئیسی چند روز پس از خودکشی دو معلم به دلیل فقر: مسئله معیشت معلمان «تنها یکی از مسائل مورد توجه» است (voanews.com)». voanews.
  131. «مدیران بانک سرمایه به هزاران میلیارد تومان خیانت در اموال صندوق ذخیره فرهنگیان متهم شدند». bbc.
  132. یادکرد خالی (کمک)
  133. ۱۳۳٫۰ ۱۳۳٫۱ ۱۳۳٫۲ ۱۳۳٫۳ ۱۳۳٫۴ ۱۳۳٫۵ ۱۳۳٫۶ ۱۳۳٫۷ «اعتصاب سراسری معلمان ایران وارد دومین روز خود شد». radiozamaneh.
  134. «تحصن معلمان در چند شهر ایران». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۸.
  135. «آغاز تحصن معلمان در چندین شهر ایران». رادیوفردا. ۱۴ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۸.
  136. «تحصن گسترده معلمان در شهرهای مختلف ایران». ایران اینترنشنال. ۱۵ اکتبر ۲۰۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۸.
  137. «اعتراض سراسری معلمان ایران در ۲۲ استان برگزار شد». voanews.
  138. اعتراض معلمان در ده‌ها شهر ایران؛ «جو امنیتی» در تهران، برخورد خشونت‌آمیز در شیراز
  139. اعتراض سراسری معلمان در ایران؛ نیروهای امنیتی با معترضان برخورد کردند
  140. «تجمع اعتراضی معلمان در ده‌ها شهر و بازداشت برخی فعالان؛ معترضان: «قلم بر تفنگ غالب است»». voanews.
  141. «ادامه اعتراضات سراسری معلمان ایران؛ نیروهای امنیتی به تجمع معترضان در مقابل مجلس حمله کردند». voanews.
  142. «اعتراض سراسری معلمان ایران برای «رفع تبعیض» و رسیدگی به مطالبات صنفی «در ۲۷ استان» برگزار شد». voanews.
  143. «تجمع معلمان در استان قم در اعتراض به نادیده گرفتن مطالبات فرهنگیان». voanews.
  144. «تجمع اعتراضی معلمان در ده‌ها شهر و بازداشت برخی فعالان؛ معترضان: «قلم بر تفنگ غالب است»». voanews.
  145. «اعتراض سراسری فرهنگیان در ایران؛ بازداشت فعالان صنفی معلمان». bbc.
  146. «برگزاری تجمع سراسری معلمان در بیش از ۱۰۰ شهر ایران؛ بازداشت چند معلم در کرج». voanews.
  147. «تجمع معلمان در بیش از صد شهر؛ ضرب و شتم معترضان و بازداشت دست‌کم ۱۵ معلم». radiofarda.
  148. «تجمع سراسری معلمان در ده‌ها شهر؛ بازداشت دست‌کم ۱۵ معلم». دویچه وله.
  149. «بیانیه ۱۴ تن از فعالان مدنی و سیاسی در جهت استعفای رهبر جمهوری اسلامی». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  150. «بیانیه دوم ۱۴ تن از فعالان مدنی و سیاسی در جهت استعفای رهبر جمهوری اسلامی». human rights in iran. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  151. «عبور از جمهوری اسلامی خواسته همگانی است؛ گفتگو با عباس واحدیان». iranwire. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۹.
  152. «عباس واحدیان شاهرودی با تأمین وثیقه آزاد شد». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  153. «محکومیت هشت تن از نویسندگان نامه درخواست «استعفای خامنه‌ای» به ۷۲ سال حبس». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
  154. «بیانیه جمعی از فعالان سیاسی، مدنی و حقوق بشر در حمایت از امضاءکنندگان بیانیه موسوم به ۱۴ تن». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  155. ایران سرکوب فعالان مستقل را وسیعتر می‌کند وبگاه دیده‌بان حقوق بشر
  156. ۱۵۶٫۰ ۱۵۶٫۱ «ادامه اعتراض‌های بازنشستگان؛ تجمع مقابل مجلس و در چند شهر ایران». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۲۹.
  157. «تجمع معلمان در استان قم در اعتراض به نادیده گرفتن مطالبات فرهنگیان». voanews.
  158. «وزارت آموزش و پرورش: استخدام ۲۵ هزار طلبه به عنوان معلم و برای اسلامی کردن مدارس قانونی است». ایران اینترنشنال. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مه ۲۰۲۱.
  159. «تجمع اعتراضی معلمان در ده‌ها شهر و بازداشت برخی فعالان؛ معترضان: «قلم بر تفنگ غالب است»». voanews.
  160. «برگزاری تجمع سراسری معلمان در بیش از ۱۰۰ شهر ایران؛ بازداشت چند معلم در کرج». voanews.
  161. «برگزاری تجمع سراسری معلمان در بیش از ۱۰۰ شهر ایران؛ بازداشت چند معلم در کرج». voanews.
  162. «سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) با انتشار گزارشی، از حملات صورت گرفته علیه دانشجویان، معلمان و استادان دانشگاه در ۳۲ کشور از جمله ایران انتقاد کرد». بی‌بی‌سی فارسی.
  163. «حمایت آمریکا از نویسندگان نامه برای درخواست استعفای خامنه‌ای از رهبری؛ خواستار آزادی آن‌ها هستیم». صدای آمریکا.
  164. «حمایت آمریکا از درخواست کنندگان استعفای رهبر ایران». fa.al-ain.
  165. «حمایت آمریکا از نویسندگان نامه برای درخواست استعفای خامنه‌ای از رهبری». خبرنامهٔ ملی ایرانیان.
  166. «حمایت آمریکا از نویسندگان نامه برای درخواست استعفای خامنه‌ای از رهبری؛ خواستار آزادی آن‌ها هستیم». melliun.
  167. Iran hangs woman, four other 'enemies of God' خبرگزاری فرانسه
  168. «واکنش‌ها به اعدام مخفیانه 5 تن از زندانیان سیاسی در زندان اوین». خبرگزاری حقوق بشر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۲.
  169. «ماهی کوچکی بر بالای دار؛ مقاله واشینگتن تایمز دربارهٔ اعدام فرزاد کمانگر». خبرگزاری حقوق بشر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۲.
  170. «تجمع معترضان ایرانی به قتل‌عام زندانیان سیاسی، مقابل دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی در واشینگتن؛ ویدئو و تصاویر». هرانا. ۱۳ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۲.
  171. «انتقاد دبیرکل فدراسیون جهانی آموزش به بازداشت معلمان». جرس. ۱۴ خرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۵ خرداد ۱۳۸۹.
  172. «بیانیه فدراسیون جهانی اتحادیه‌های معلمان دربارهٔ اعدام فرزاد کمانگر/فدراسیون جهانی اتحادیه‌های معلمان از اعدام معلم ایرانی در شوک است». هرانا. ۱۰ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۲.
  173. «محکومیت اعدام فرزاد کمانگر از سوی اتحادیه معلمان سوئد». هرانا. ۱۱ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۰.
  174. «کمپین بین‌المللی حقوق بشر: اعدام‌های اخیر، نشانه گسترش ترور حکومتی در ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۰.