اکسی‌توسین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

اکسی‌توسین
اکسی توسین
داده‌های بالینی
روش مصرف داروتزریقی
گروه داروییهورمون اگزوژن
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمیصفر
پیوند پروتئینی۳۰٪
متابولیسمبوسیله اکسی توسینازهای کبدی
نیمه‌عمر حذف۳ تا ۹ دقیقه (ویکی انگلیش:۱ تا ۶ دقیقه)
دفعصفراوی و کلیوی (مقادیر ناچیزی از دارو، بدون تغییر از راه ادرار دفع می‌شود)
شناسه‌ها
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.000.045 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC43H66N12O12S۲
جرم مولی۱۰۰۷٫۱۹

اکسی‌توسین یک هورمون‌های پپتیدی و نوروپپتید است که به‌طور طبیعی در هیپوتالاموس تولید و از هیپوفیز پسین ترشح می‌شود.[۱] این هورمون که از مراحل اولیه تکامل در جانوران وجود داشته است، در انسان نقشی کلیدی در رفتارهایی مانند پیوند انسانی، عشق، تولیدمثل، زایمان و دوران پس از زایمان ایفا می‌کند.[۲][۳][۴][۵] اکسی‌توسین به‌عنوان یک هورمون در جریان خون ترشح می‌شود و در پاسخ به آمیزش جنسی در انسان و در حین زایمان آزاد می‌شود.[۶][۷] این ماده همچنین به‌عنوان اکسی‌توسین در دسترس است. در هر دو حالت، اکسی‌توسین موجب تحریک انقباضات رحمی شده و فرایند زایمان را تسریع می‌کند.

در شکل طبیعی خود، این هورمون در پیوند مادرانه و تولید شیر نیز نقش دارد.[۷][۸] تولید و ترشح اکسی‌توسین توسط یک بازخورد مثبت کنترل می‌شود، به این صورت که ترشح اولیه آن باعث تحریک تولید و آزادسازی بیشتر اکسی‌توسین می‌شود. برای مثال، هنگام آغاز زایمان، انقباض‌های رحمی باعث ترشح اکسی‌توسین می‌شوند که این خود موجب افزایش شدت و تعداد انقباضات می‌گردد. این فرایند تا زمانی که فعالیت تحریک‌کننده متوقف شود، ادامه می‌یابد. یک روند مشابه نیز در شیردهی و در حین فعالیت جنسی رخ می‌دهد.

اکسی‌توسین از طریق تجزیه آنزیمی پیش‌ساز پروتئینی که توسط ژن انسانی OXT کدگذاری می‌شود، به دست می‌آید. ساختار پیشنهادی پپتید فعال آن به شرح زیر است:

سیستئین – تیروزین – ایزولوسین – گلوتامین – آسپاراژین – Cys – پرولین – لوسین – گلایسین – NH2, یا CYIQNCPLG-NH2.

ریشه‌شناسی

[ویرایش]

اصطلاح «اکسی‌توسین» از واژه یونانی ὠκυτόκος (ōkutókos) گرفته شده که از ترکیب ὀξύς (oxús) به معنی «تیز» یا «سریع» و τόκος (tókos) به معنی «زایمان» تشکیل شده است.[۹][۱۰] شکل صفت آن «اکسی‌توسیک» است که به داروهایی که موجب تحریک انقباضات رحمی شده و فرایند زایمان را تسریع می‌کنند، اشاره دارد. به‌طور غیررسمی، از اکسی‌توسین با عنوان «هورمون در آغوش گرفتن» یا «مولکول اخلاق» یاد شده است که این اصطلاحات نادرست در نظر گرفته شده‌اند.[۱۱]

تاریخچه

[ویرایش]

خواص انقباضی رحم توسط ماده‌ای که بعدها اکسی‌توسین نام گرفت، در سال ۱۹۰۶ توسط داروساز بریتانیایی هنری هلت دیل کشف شد.[۱۲][۱۳] خاصیت ترشح شیر این ماده در سال ۱۹۱۰ توسط ات و اسکات[۱۴] و در سال ۱۹۱۱ توسط شافر و مک‌کنزی شرح داده شد.[۱۵] در سال ۱۹۰۹، اولین استفاده بالینی از اکسی‌توسین توسط ویلیام بلر-بل برای القای زایمان در بیماران دارای عوارض انجام شد.[۱۶][۱۷]

در دهه ۱۹۲۰، اکسی‌توسین و وازوپرسین از بافت هیپوفیز استخراج و نام‌های کنونی‌شان برای آن‌ها تعیین شد. ساختار مولکولی اکسی‌توسین در سال ۱۹۵۲ مشخص شد.[۱۸] در اوایل دهه ۱۹۵۰، زیست‌شیمی‌دان آمریکایی وینسنت دو وینیو کشف کرد که اکسی‌توسین از نه آمینو اسید تشکیل شده است و توالی آمینواسیدی آن را شناسایی کرد که این نخستین پپتید هورمونی بود که توالی‌یابی می‌شد.[۱۹] در سال ۱۹۵۳، دو وینیو سنتز اکسی‌توسین را انجام داد که نخستین هورمون پلی‌پپتیدی بود که به‌طور مصنوعی ساخته شد.[۲۰][۲۱][۲۲] دو وینیو در سال ۱۹۵۵ برای این کار برنده جایزه نوبل شیمی شد.[۲۳] در دهه‌های بعد، پژوهش‌های بیشتری دربارهٔ روش‌های سنتز مختلف برای اکسی‌توسین و تهیه آنالوگ‌های این هورمون (مانند 4-deamido-oxytocin) توسط ایفیژنی فوتاکی انجام شد.[۲۴]

بیوشیمی

[ویرایش]
OXT
معین‌کننده‌ها
نام‌های دیگرOXT, OT, OT-NPI, OXT-NPI, oxytocin/neurophysin I prepropeptide
شناسه‌های بیرونیOMIM: 167050 MGI: 97453 HomoloGene: 55494 GeneCards: OXT
هم‌ساخت‌شناسی
گونه‌هاانسانموش
Entrez

5020

18429

آنسامبل

ENSG00000101405

ENSMUSG00000027301

یونی‌پروت

P01178

P35454

RefSeq (mRNA)

NM_000915

XM_006498910 NM_011025، XM_006498910

RefSeq (پروتئین)

XP_011527540 NP_000906، XP_011527540

XP_006498973 NP_035155، XP_006498973

موقعیت (UCSC)ن/مChr : 130.42 – 130.42 Mb
جستجوی PubMed[۲۶][۲۷]
ویکی‌داده
مشاهده/ویرایش انسانمشاهده/ویرایش موش

استروژن باعث افزایش ترشح اکسی‌توسین و افزایش بیان ژن گیرنده آن، یعنی گیرندهٔ اکسی‌توسین در مغز می‌شود.[۲۸] در زنان، یک دوز منفرد از استرادیول برای افزایش غلظت اکسی‌توسین در گردش خون کافی تشخیص داده شده است.[۲۹]

بیوسنتز

[ویرایش]

اکسی‌توسین و وازوپرسین تنها هورمون‌های شناخته‌شده‌ای هستند که توسط غدهٔ هیپوفیز پسین انسان ترشح شده و به‌صورت دوربرد عمل می‌کنند. بااین‌حال، نورون‌های تولیدکنندهٔ اکسی‌توسین، پپتیدهای دیگری ازجمله هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین و دی‌نورفین نیز تولید می‌کنند که به‌صورت موضعی عمل می‌کنند. نورون‌های نورون بزرگ‌سلولی که اکسی‌توسین تولید می‌کنند، در کنار نورون‌های بزرگ‌سلولی تولیدکنندهٔ وازوپرسین قرار دارند و از بسیاری جهات مشابه هستند.

زیست‌سنتز انواع مختلف اکسی‌توسین
زیست‌سنتز انواع مختلف اکسی‌توسین

پپتید اکسی‌توسین به‌عنوان یک پروتئین پیش‌ساز غیرفعال از ژن OXT ساخته می‌شود.[۳۰][۳۱][۳۲] این پروتئین پیش‌ساز شامل پروتئین حامل اکسی‌توسین، یعنی نوروفیزین I نیز هست.[۳۳]

پروتئین پیش‌ساز غیرفعال به‌تدریج در فرایند آبکافت به قطعات کوچک‌تر تجزیه می‌شود (که یکی از این قطعات نوروفیزین I است) و این فرایند توسط مجموعه‌ای از آنزیم‌ها انجام می‌گیرد. آخرین مرحلهٔ آبکافت که اکسی‌توسین فعال را آزاد می‌کند، توسط آنزیم مونوکسیژناز آلفا-آمیدکنندهٔ پپتیدیل‌گلیسین (PAM) کاتالیز می‌شود.[۳۴]

فعالیت سامانهٔ آنزیمی PAM وابسته به ویتامین ث (اسید اسکوربیک) است که به‌عنوان یک کوفاکتور ضروری عمل می‌کند. جالب اینجاست که اسکوربات سدیم به‌تنهایی قادر است تولید اکسی‌توسین را در بافت تخمدان به‌صورت وابسته به دوز تحریک کند.[۳۵] بسیاری از بافت‌های مشابه (مانند تخمدان‌ها، بیضه‌ها، چشم‌ها، غدد فوق کلیوی، جفت، تیموس، لوزالمعده) که PAM (و در نتیجه اکسی‌توسین) در آن‌ها یافت می‌شود، به‌طور هم‌زمان غلظت‌های بالاتری از ویتامین C را نیز ذخیره می‌کنند.[۳۶]

اکسی‌توسین توسط آنزیم اکسی‌توسیناز، یعنی leucyl/cystinyl aminopeptidase متابولیزه می‌شود.[۳۷][۳۸] آنزیم‌های دیگری نیز برای تجزیه اکسی‌توسین شناخته شده‌اند.[۳۷][۳۹]

منابع عصبی

[ویرایش]

در هیپوتالاموس، اکسی‌توسین در سلول‌های نورواشباع بزرگ‌هسته‌ای (magnocellular neurosecretory cells) واقع در هسته سوپرااپتیک (supraoptic nucleus) و هسته پاراونتریکولار هیپوتالاموس (paraventricular nucleus) ساخته می‌شود.[۴۰] این هورمون در اجسام هرینگ (Herring bodies) در انتهای آکسون ذخیره شده و از هیپوفیز پسین (neurohypophysis) به جریان خون ترشح می‌شود. این آکسون‌ها، که احتمالاً شامل دندریتها نیز می‌شوند (گرچه هنوز به‌طور کامل اثبات نشده است)، شاخه‌هایی دارند که به هسته آکومبنس متصل شده و گیرنده‌های اکسی‌توسین در این ناحیه بیان می‌شوند.[۴۱] اثرات دستگاه درون‌ریزی هورمونی اکسی‌توسین و تأثیرات نوروپپتیدی آن بر رفتار و شناخت احتمالاً از طریق ترشح مشترک در این شاخه‌ها هماهنگ می‌شود.[۴۱] علاوه بر این، برخی از نورون‌های هسته پاراونتریکولار، اکسی‌توسین را تولید کرده و به بخش‌های دیگر مغز و نخاع انتقال می‌دهند.[۴۲] بسته به گونه، سلول‌هایی که گیرنده‌های اکسی‌توسین را بیان می‌کنند، در نواحی دیگر از جمله آمیگدال و نوار انتهایی نیز وجود دارند.

در غده هیپوفیز، اکسی‌توسین درون وزیکول‌های بزرگ و متراکم بسته‌بندی شده و همراه با نوروفیزین I ذخیره می‌شود، همان‌طور که در تصویر نشان داده شده است. نوروفیزین، یک قطعه پپتیدی بزرگ از پروتئین پیش‌ساز اکسی‌توسین است که طی فرایند آنزیمی به اکسی‌توسین تجزیه می‌شود.

ترشح اکسی‌توسین از پایانه‌های عصبی نورواشباع، تحت کنترل فعالیت الکتریکی سلول‌های تولیدکننده اکسی‌توسین در هیپوتالاموس قرار دارد. این سلول‌ها پتانسیل عمل ایجاد می‌کنند که از طریق آکسون‌ها به پایانه‌های عصبی در هیپوفیز منتقل می‌شود. پایانه‌های عصبی دارای تعداد زیادی وزیکول‌های حاوی اکسی‌توسین هستند که در نتیجه اگزوسیتوز هنگام دپولاریزه شدن پایانه‌های عصبی آزاد می‌شوند.

منابع غیرعصبی

[ویرایش]

غلظت‌های درون‌زاد اکسی‌توسین در مغز می‌توانند تا هزار برابر بیشتر از سطوح محیطی آن باشند.[۴۳]

خارج از مغز، سلول‌های حاوی اکسی‌توسین در چندین بافت مختلف شناسایی شده‌اند. در زنان، این هورمون در جسم زرد[۴۴][۴۵] و جفت جنین[۴۶] یافت شده است. در مردان، اکسی‌توسین در سلول‌های لیدیگ (interstitial cells of Leydig) در بیضه‌ها تولید می‌شود.[۴۷]

همچنین، در هر دو جنس، اکسی‌توسین در شبکیه،[۴۸] مغز غده فوق کلیوی،[۴۹] تیموس[۵۰] و لوزالمعده[۵۱] نیز شناسایی شده است.

کشف مقادیر قابل توجهی از این هورمون که به‌طور سنتی به‌عنوان یک «هورمون نوروهیپوفیزیال» (neurohypophysial hormone) شناخته می‌شود، در خارج از سیستم عصبی مرکزی، سؤالات متعددی را دربارهٔ نقش احتمالی آن در این بافت‌های گوناگون مطرح کرده است.

سلول‌های لیدیگ در برخی گونه‌ها دارای دستگاه زیست‌سنتزی لازم برای تولید اکسی‌توسین بیضه‌ای به‌طور نو هستند، به‌ویژه در موش‌های صحرایی (که می‌توانند ویتامین C را درون‌زاد سنتز کنند) و در خوکچه‌های هندی که، مانند انسان‌ها، به یک منبع برون‌زاد ویتامین C در رژیم غذایی خود نیاز دارند.[۵۲] اکسی‌توسین توسط جسم زرد در چندین گونه، از جمله نشخوارکنندگان و نخستی‌ها، سنتز می‌شود. همراه با استروژن، در القای سنتز پروستاگلاندین F2α در آندومتر نقش دارد که باعث پسرفت جسم زرد می‌شود.[۵۳]

تکامل

[ویرایش]

تقریباً تمام مهره‌داران دارای یک هورمون پپتیدی مشابه اکسی‌توسین هستند که از عملکردهای تولیدمثلی حمایت می‌کند، و یک هورمون نوناپپتیدی مشابه وازوپرسین دارند که در تنظیم آب نقش دارد. این دو ژن معمولاً نزدیک به هم (کمتر از ۱۵٬۰۰۰ جفت باز فاصله) روی یک کروموزوم قرار دارند و در جهت‌های مخالف رونویسی می‌شوند (هرچند در فوگو,[۵۴] همولوگ‌های این ژن‌ها دورتر از هم قرار دارند و در یک جهت رونویسی می‌شوند). اعتقاد بر این است که این دو ژن در نتیجه یک رویداد مضاعف شدن ژن پدید آمده‌اند؛ ژن نیایی حدود ۵۰۰ میلیون سال قدمت دارد و در دهان‌گردان (اعضای امروزی بی‌آروارگان) یافت می‌شود.[۵۵]

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد که گورخرماهی در واکنش به ترس دیگر ماهیان از اکسی‌توسین استفاده می‌کند. در این مطالعه مشخص شد که گورخرماهی‌هایی که به‌واسطهٔ مهندسی ژنتیک تولید اکسی‌توسین در آن‌ها حذف شده است، نمی‌توانند به ترس دیگر ماهیان واکنش نشان دهند. هنگامی که اکسی‌توسین دوباره به این ماهیان تزریق شد، آن‌ها به گونه‌ای واکنش نشان دادند که نشانگر امکان وجود همدلی در این ماهیان نسبت به این احساس است. افزون بر این، به‌دلیل درگیر بودن همان نواحی مغزی که در پستانداران فعال هستند، این مطالعه نشان می‌دهد که همدلی مبتنی بر اکسی‌توسین ممکن است از یک نیای مشترک در میلیون‌ها سال پیش تکامل یافته باشد.[۵۶]

عملکرد زیستی

[ویرایش]

اکسی‌توسین دارای عملکردهای محیطی (هورمونی) و همچنین عملکردهایی در مغز است. این عملکردها از طریق گیرنده‌های ویژهٔ اکسی‌توسین انجام می‌شود. گیرندهٔ اکسی‌توسین یک گیرنده جفت‌شونده با پروتئین جی (OT-R) است که به منیزیم و کلسترول نیاز دارد و در میومتر بیان می‌شود.[۵۷] این گیرنده متعلق به گروه گیرنده‌های شبه‌رودوپسین (ردهٔ I) از گیرنده‌های جفت‌شونده با پروتئین جی است.[۵۵]

مطالعات، نقش اکسی‌توسین را در رفتارهای گوناگون از جمله ارگاسم، به‌رسمیت‌شناسی، پیوند جفت، اضطراب، سوگیری درون‌گروهی، عدم روراستی در شرایط خاص، اوتیسم، و رفتارهای مادرانه بررسی کرده‌اند.[۱۳] اکسی‌توسین احتمالاً در یادگیری اجتماعی نقش چشمگیری دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این هورمون می‌تواند نویز در سیستم شنوایی مغز را کاهش دهد، درک نشانه‌های اجتماعی را افزایش دهد و به رفتار اجتماعی هدفمندتر کمک کند. همچنین ممکن است پاسخ‌های پاداش را تقویت کند. بااین‌حال، اثرات آن می‌تواند تحت تأثیر زمینه‌های مختلف، مانند حضور افراد آشنا یا ناآشنا، قرار گیرد.[۵۸][۵۹]

علاوه بر عملکرد آن به‌عنوان آگونیست گیرندهٔ اکسی‌توسین، مشخص شده است که اکسی‌توسین به‌عنوان یک تعدیل‌کنندهٔ آلوستریک مثبت در گیرنده‌های μ- و κ-اپیوئیدی عمل می‌کند که ممکن است در اثرات ضد درد آن نقش داشته باشد.[۶۰][۶۱][۶۲][۶۳]

عملکردهای فیزیولوژیکی

[ویرایش]

عملکردهای محیطی اکسی‌توسین عمدتاً بازتابی از ترشح آن از غده هیپوفیز است. اثرات رفتاری اکسی‌توسین تصور می‌شود که ناشی از آزاد شدن آن از نورون‌های اکسی‌توسین مرکزی باشد که با نورون‌های مرتبط با هیپوفیز تفاوت دارند یا شاخه‌هایی از آن‌ها هستند.[۴۱] گیرنده‌های اکسی‌توسین توسط نورون‌هایی در بسیاری از بخش‌های مغز و نخاع از جمله آمیگدال، هیپوتالاموس شکمی-میانی، دیواره, هسته آکومبنس و ساقه مغز بیان می‌شوند، اگرچه توزیع آن‌ها میان گونه‌های مختلف تفاوت قابل‌توجهی دارد.[۵۵] علاوه بر این، توزیع این گیرنده‌ها در طول رشد تغییر می‌کند و مشاهده شده است که پس از زایش در ول کوهی نیز دستخوش تغییر می‌شود.[۵۵]

روان‌شناختی

[ویرایش]
  • اوتیسم: اکسی‌توسین در سبب‌شناسی اوتیسم نقش دارد و گزارشی حاکی از آن است که اوتیسم با جهشی در ژن گیرنده اکسی‌توسین (OXTR) مرتبط است. مطالعاتی که روی خانواده‌های قفقازی، فنلاندی و هان چینی انجام شده است، این ارتباط میان OXTR و اوتیسم را تأیید می‌کنند.[۶۴][۶۵] همچنین، اوتیسم ممکن است با متیلاسیون نامتعارف OXTR مرتبط باشد.[۶۴]

با این حال، شواهد نشان داده‌اند که تجویز داخل بینی اکسی‌توسین احتمالاً برای ایجاد اثرات رفتاری کافی نیست[۶۶] و این موضوع ممکن است ناشی از سوگیری در انتشار و گزارش انتخابی نتایج باشد که بر بازتولیدپذیری یافته‌ها تأثیر می‌گذارد.[۶۷]

علاوه بر این، بحث‌های اخیر این مداخله را به چالش کشیده‌اند و تأکید کرده‌اند که باید دیدگاه‌های نروسازگار (neurodivergent) نیز در نظر گرفته شوند.[۶۸][۶۹] در مطالعات مرتبط، تمرکز عمدتاً بر مدل‌های حیوانی بوده است، اما این مدل‌ها به دلیل پیچیدگی‌های اجتماعی و ارتباطی اوتیسم، از اعتبار ترجمه‌ای کافی برخوردار نیستند.[۷۰]

پیوند اجتماعی

[ویرایش]

در ول مرغزار، ترشح اکسی‌توسین در مغز ماده در حین فعالیت جنسی نقش مهمی در ایجاد پیوند جفتی با شریک جنسی‌اش دارد. به نظر می‌رسد که وازوپرسین نیز در نرها اثری مشابه داشته باشد.[۷۱]

اکسی‌توسین در بسیاری از گونه‌ها نقش مهمی در رفتارهای اجتماعی دارد و به احتمال زیاد در انسان نیز همین‌گونه است. در یک مطالعه در سال ۲۰۰۳، مشخص شد که سطح اکسی‌توسین در خون هم در انسان و هم در سگ، پس از ۵ تا ۲۴ دقیقه نوازش افزایش می‌یابد. این افزایش ممکن است در شکل‌گیری دوستی انسان و سگ نقش داشته باشد.[۷۲]

داروها

[ویرایش]

علاوه بر این، بوسپیرون که یک داروی ضداضطراب است، احتمالاً برخی از اثرات خود را از طریق تحریک اکسی‌توسین ناشی از فعال‌سازی گیرنده 5-HT1A اعمال می‌کند.[۷۵][۷۶]

  • آسیب‌پذیری در برابر اعتیاد: غلظت اکسی‌توسین درون‌زاد می‌تواند بر اثرگذاری مواد مخدر و میزان اختلال سوءمصرف مواد تأثیر بگذارد؛ به‌طوری که سطوح بالاتر اکسی‌توسین با کاهش حساسیت به اعتیاد همراه است. وضعیت سیستم اکسی‌توسین درون‌زاد می‌تواند احتمال اعتیاد را از طریق تعامل دوسویه با سیستم‌های مختلف، از جمله سیستم دوپامین، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-فوق‌کلیه و دستگاه ایمنی افزایش یا کاهش دهد. همچنین، تفاوت‌های فردی در سیستم اکسی‌توسین درون‌زاد، ناشی از عوامل ژنتیکی، جنسیت و تأثیرات محیطی، ممکن است بر میزان حساسیت به اعتیاد تأثیر بگذارد.[۷۷]

همچنین، اکسی‌توسین ممکن است با شرطی‌سازی ترجیح مکان که در افراد مبتلا به اعتیاد مشاهده می‌شود، مرتبط باشد.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (41 ed.). Elsevier Health Sciences. 2015. p. 358. ISBN 978-0-7020-6851-5.
  2. ↑ Audunsdottir K, Quintana DS (2022-01-25). "Oxytocin's dynamic role across the lifespan". Aging Brain (به انگلیسی). 2: 100028. doi:10.1016/j.nbas.2021.100028. ISSN 2589-9589. PMC 9997153. PMID 36908876. S2CID 246314607.
  3. ↑ Leng G, Leng RI (November 2021). "Oxytocin: A citation network analysis of 10 000 papers". Journal of Neuroendocrinology. 33 (11): e13014. doi:10.1111/jne.13014. hdl:20.500.11820/d2bdf31e-1d12-4abf-80a3-659a7e31a9f7. PMID 34328668. S2CID 236516186.
  4. ↑ Francis DD, Young LJ, Meaney MJ, Insel TR (May 2002). "Naturally occurring differences in maternal care are associated with the expression of oxytocin and vasopressin (V1a) receptors: gender differences". Journal of Neuroendocrinology. 14 (5): 349–53. doi:10.1046/j.0007-1331.2002.00776.x. PMID 12000539. S2CID 16005801.
  5. ↑ Gainer H, Fields RL, House SB (October 2001). "Vasopressin gene expression: experimental models and strategies". Experimental Neurology. 171 (2): 190–9. doi:10.1006/exnr.2001.7769. PMID 11573971. S2CID 25718623.
  6. ↑ Rogers K (7 July 2023). "Oxytocin". Encyclopædia Britannica.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Chiras DD (2012). Human Biology (7th ed.). Sudbury, MA: Jones & Bartlett Learning. p. 262. ISBN 978-0-7637-8345-7.
  8. ↑ Human Evolutionary Biology. Cambridge University Press. 2010. p. 282. ISBN 978-1-139-78900-4.
  9. ↑ "oxytocic - Wiktionary". en.wiktionary.org (به انگلیسی). 14 October 2019. Retrieved 2021-08-05.
  10. ↑ "oxytocin - Wiktionary". en.wiktionary.org (به انگلیسی). 15 July 2021. Retrieved 2021-08-05.
  11. ↑ Yong E (13 November 2015). "The weak science behind the wrongly named moral molecule". The Atlantic. Retrieved 18 September 2023.
  12. ↑ Dale HH (May 1906). "On some physiological actions of ergot". The Journal of Physiology. 34 (3): 163–206. doi:10.1113/jphysiol.1906.sp001148. PMC 1465771. PMID 16992821.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Lee HJ, Macbeth AH, Pagani JH, Young WS (June 2009). "Oxytocin: the great facilitator of life". Progress in Neurobiology. 88 (2): 127–151. doi:10.1016/j.pneurobio.2009.04.001. PMC 2689929. PMID 19482229.
  14. ↑ Ott I, Scott JC (1910). "The action of infundibulin upon the mammary secretion". Experimental Biology and Medicine. 8 (2): 48–49. doi:10.3181/00379727-8-27. S2CID 87519246.
  15. ↑ Schafer EA, Mackenzie K (July 1911). "The Action of Animal Extracts on Milk Secretion". Proceedings of the Royal Society B. 84 (568): 16–22. Bibcode:1911RSPSB..84...16S. doi:10.1098/rspb.1911.0042.
  16. ↑ Bell WB (December 1909). "The Pituitary Body and the Therapeutic Value of the Infundibular Extract in Shock, Uterine Atony, and Intestinal Paresis". British Medical Journal. 2 (2553): 1609–1613. doi:10.1136/bmj.2.2553.1609. PMC 2321437. PMID 20764780.
  17. ↑ Stone ML (January 1950). "The intravenous use of dilute pituitrin for the induction and stimulation of labor". American Journal of Obstetrics and Gynecology. 59 (1): 49–57. doi:10.1016/0002-9378(50)90340-1. PMID 15399625.
  18. ↑ Corey EJ (2012). "Oxytocin". Molecules and Medicine. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-36173-3.
  19. ↑ Du Vigneaud V, Ressler C, Trippett S (December 1953). "The sequence of amino acids in oxytocin, with a proposal for the structure of oxytocin". The Journal of Biological Chemistry. 205 (2): 949–957. doi:10.1016/S0021-9258(18)49238-1. PMID 13129273.
  20. ↑ Lee HJ, Macbeth AH, Pagani JH, Young WS (June 2009). "Oxytocin: the great facilitator of life". Progress in Neurobiology. US National Library of Medicine National Institutes of Health. 88 (2): 127–151. doi:10.1016/j.pneurobio.2009.04.001. PMC 2689929. PMID 19482229.
  21. ↑ du Vigneaud V, Ressler C, Swan JM, Roberts CW, Katsoyannis PG, Gordon S (1953). "The synthesis of an octapeptide amide with the hormonal activity of oxytocin". J. Am. Chem. Soc. 75 (19): 4879–80. Bibcode:1953JAChS..75.4879V. doi:10.1021/ja01115a553.
  22. ↑ du Vigneaud V, Ressler C, Swan JM, Roberts CW, Katsoyannis PG (1954). "The Synthesis of Oxytocin1". Journal of the American Chemical Society. 76 (12): 3115–21. Bibcode:1954JAChS..76.3115D. doi:10.1021/ja01641a004.
  23. ↑ Du Vigneaud V (June 1956). "Trail of sulfur research: from insulin to oxytocin". Science. 123 (3205): 967–974. Bibcode:1956Sci...123..967D. doi:10.1126/science.123.3205.967. PMID 13324123.
  24. ↑ Iphigenia Vourvidou-Photaki: Biographical Statement and Scientific Work (PDF) (به یونانی). Athens: F. Konstantinidis & K. Mihalas. 1968. pp. 5–42. Archived from the original (PDF) on 2021-04-12. Retrieved 2021-04-13.
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ GRCm38: Ensembl release 89: ENSMUSG00000027301 - Ensembl, May 2017
  26. ↑ "Human PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  27. ↑ "Mouse PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  28. ↑ Goldstein I, Meston CM, Davis S, Traish A (17 November 2005). Women's Sexual Function and Dysfunction: Study, Diagnosis and Treatment. CRC Press. pp. 205–. ISBN 978-1-84214-263-9.
  29. ↑ Acevedo-Rodriguez A, Mani SK, Handa RJ (2015). "Oxytocin and Estrogen Receptor β in the Brain: An Overview". Frontiers in Endocrinology. 6: 160. doi:10.3389/fendo.2015.00160. PMC 4606117. PMID 26528239.
  30. ↑ Sausville E, Carney D, Battey J (August 1985). "The human vasopressin gene is linked to the oxytocin gene and is selectively expressed in a cultured lung cancer cell line". The Journal of Biological Chemistry. 260 (18): 10236–10241. doi:10.1016/S0021-9258(17)39236-0. PMID 2991279.
  31. ↑ Repaske DR, Phillips JA, Kirby LT, Tze WJ, D'Ercole AJ, Battey J (March 1990). "Molecular analysis of autosomal dominant neurohypophyseal diabetes insipidus". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 70 (3): 752–757. doi:10.1210/jcem-70-3-752. PMID 1968469.
  32. ↑ Summar ML, Phillips JA, Battey J, Castiglione CM, Kidd KK, Maness KJ, Weiffenbach B, Gravius TC (June 1990). "Linkage relationships of human arginine vasopressin-neurophysin-II and oxytocin-neurophysin-I to prodynorphin and other loci on chromosome 20". Molecular Endocrinology. 4 (6): 947–950. doi:10.1210/mend-4-6-947. PMID 1978246.
  33. ↑ Brownstein MJ, Russell JT, Gainer H (January 1980). "Synthesis, transport, and release of posterior pituitary hormones". Science. 207 (4429): 373–378. Bibcode:1980Sci...207..373B. doi:10.1126/science.6153132. PMID 6153132.
  34. ↑ Sheldrick EL, Flint AP (July 1989). "Post-translational processing of oxytocin-neurophysin prohormone in the ovine corpus luteum: activity of peptidyl glycine alpha-amidating mono-oxygenase and concentrations of its cofactor, ascorbic acid". The Journal of Endocrinology. 122 (1): 313–322. doi:10.1677/joe.0.1220313. PMID 2769155.
  35. ↑ Luck MR, Jungclas B (September 1987). "Catecholamines and ascorbic acid as stimulators of bovine ovarian oxytocin secretion" (PDF). The Journal of Endocrinology. 114 (3): 423–430. doi:10.1677/joe.0.1140423. PMID 3668432. S2CID 24630906. Archived from the original (PDF) on 2019-02-22.
  36. ↑ Hornig D (September 1975). "Distribution of ascorbic acid, metabolites and analogues in man and animals". Annals of the New York Academy of Sciences. 258 (1): 103–118. Bibcode:1975NYASA.258..103H. doi:10.1111/j.1749-6632.1975.tb29271.x. PMID 1106295. S2CID 22881895.
  37. ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ Tsujimoto M, Hattori A (August 2005). "The oxytocinase subfamily of M1 aminopeptidases". Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Proteins and Proteomics. 1751 (1): 9–18. doi:10.1016/j.bbapap.2004.09.011. PMID 16054015.
  38. ↑ Nomura S, Ito T, Yamamoto E, et al. (August 2005). "Gene regulation and physiological function of placental leucine aminopeptidase/oxytocinase during pregnancy". Biochimica et Biophysica Acta. 1751 (1): 19–25. doi:10.1016/j.bbapap.2005.04.006. PMID 15894523.
  39. ↑ Mizutani S, Yokosawa H, Tomoda Y (July 1992). "Degradation of oxytocin by the human placenta: effect of selective inhibitors" (PDF). Acta Endocrinologica. 127 (1): 76–80. doi:10.1530/acta.0.1270076. PMID 1355623. S2CID 21289122. Archived from the original (PDF) on 2019-02-24.
  40. ↑ Sukhov RR, Walker LC, Rance NE, Price DL, Young WS (November 1993). "Vasopressin and oxytocin gene expression in the human hypothalamus". The Journal of Comparative Neurology. 337 (2): 295–306. doi:10.1002/cne.903370210. PMC 9883978. PMID 8277003. S2CID 35174328.
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ ۴۱٫۲ Ross HE, Cole CD, Smith Y, Neumann ID, Landgraf R, Murphy AZ, Young LJ (September 2009). "Characterization of the oxytocin system regulating affiliative behavior in female prairie voles". Neuroscience. 162 (4): 892–903. doi:10.1016/j.neuroscience.2009.05.055. PMC 2744157. PMID 19482070.
  42. ↑ Landgraf R, Neumann ID (2004). "Vasopressin and oxytocin release within the brain: a dynamic concept of multiple and variable modes of neuropeptide communication". Frontiers in Neuroendocrinology. 25 (3–4): 150–176. doi:10.1016/j.yfrne.2004.05.001. PMID 15589267. S2CID 30507377.
  43. ↑ Baribeau DA, Anagnostou E (2015). "Oxytocin and vasopressin: linking pituitary neuropeptides and their receptors to social neurocircuits". Frontiers in Neuroscience. 9: 335. doi:10.3389/fnins.2015.00335. PMC 4585313. PMID 26441508.
  44. ↑ Wathes DC, Swann RW (May 1982). "Is oxytocin an ovarian hormone?". Nature. 297 (5863): 225–227. Bibcode:1982Natur.297..225W. doi:10.1038/297225a0. PMID 7078636. S2CID 4364778.
  45. ↑ Wathes DC, Swann RW, Pickering BT, Porter DG, Hull MG, Drife JO (August 1982). "Neurohypophysial hormones in the human ovary". Lancet. 2 (8295): 410–412. doi:10.1016/S0140-6736(82)90441-X. PMID 6124806. S2CID 42282964.
  46. ↑ Fields PA, Eldridge RK, Fuchs AR, Roberts RF, Fields MJ (April 1983). "Human placental and bovine corpora luteal oxytocin". Endocrinology. 112 (4): 1544–1546. doi:10.1210/endo-112-4-1544. PMID 6832059.
  47. ↑ Guldenaar SE, Pickering BT (1985). "Immunocytochemical evidence for the presence of oxytocin in rat testis". Cell and Tissue Research. 240 (2): 485–487. doi:10.1007/BF00222364. PMID 3995564. S2CID 34325145.
  48. ↑ Gauquelin G, Geelen G, Louis F, Allevard AM, Meunier C, Cuisinaud G, Benjanet S, Seidah NG, Chretien M, Legros JJ (1983). "Presence of vasopressin, oxytocin and neurophysin in the retina of mammals, effect of light and darkness, comparison with the neuropeptide content of the neurohypophysis and the pineal gland". Peptides. 4 (4): 509–515. doi:10.1016/0196-9781(83)90056-6. PMID 6647119. S2CID 3848055.
  49. ↑ Ang VT, Jenkins JS (April 1984). "Neurohypophysial hormones in the adrenal medulla". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 58 (4): 688–691. doi:10.1210/jcem-58-4-688. PMID 6699132.
  50. ↑ Geenen V, Legros JJ, Franchimont P, Baudrihaye M, Defresne MP, Boniver J (April 1986). "The neuroendocrine thymus: coexistence of oxytocin and neurophysin in the human thymus". Science. 232 (4749): 508–511. Bibcode:1986Sci...232..508G. doi:10.1126/science.3961493. hdl:2268/16909. PMID 3961493.
  51. ↑ Amico JA, Finn FM, Haldar J (November 1988). "Oxytocin and vasopressin are present in human and rat pancreas". The American Journal of the Medical Sciences. 296 (5): 303–307. doi:10.1097/00000441-198811000-00003. PMID 3195625. S2CID 20084873.
  52. ↑ Kukucka MA, Misra HP (1992). "HPLC determination of an oxytocin-like peptide produced by isolated guinea pig Leydig cells: stimulation by ascorbate". Archives of Andrology. 29 (2): 185–190. doi:10.3109/01485019208987723. PMID 1456839.
  53. ↑ [۱] [پیوند مرده]
  54. ↑ Venkatesh B, Si-Hoe SL, Murphy D, Brenner S (November 1997). "Transgenic rats reveal functional conservation of regulatory controls between the Fugu isotocin and rat oxytocin genes". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 94 (23): 12462–12466. Bibcode:1997PNAS...9412462V. doi:10.1073/pnas.94.23.12462. PMC 25001. PMID 9356472.
  55. ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ ۵۵٫۲ ۵۵٫۳ Gimpl G, Fahrenholz F (April 2001). "The oxytocin receptor system: structure, function, and regulation" (PDF). Physiological Reviews. 81 (2): 629–683. doi:10.1152/physrev.2001.81.2.629. PMID 11274341. S2CID 13265083. Archived from the original (PDF) on 2020-11-16.
  56. ↑ Akinrinade I, Kareklas K, Teles MC, Reis TK, Gliksberg M, Petri G, Levkowitz G, Oliveira RF (March 2023). "Evolutionarily conserved role of oxytocin in social fear contagion in zebrafish". Science. 379 (6638): 1232–1237. Bibcode:2023Sci...379.1232A. doi:10.1126/science.abq5158. PMID 36952426.
  57. ↑ Quattropani A, Dorbais J, Covini D, Pittet PA, Colovray V, Thomas RJ, Coxhead R, Halazy S, Scheer A, Missotten M, Ayala G, Bradshaw C, De Raemy-Schenk AM, Nichols A, Cirillo R, Tos EG, Giachetti C, Golzio L, Marinelli P, Church DJ, Barberis C, Chollet A, Schwarz MK (December 2005). "Discovery and development of a new class of potent, selective, orally active oxytocin receptor antagonists". Journal of Medicinal Chemistry. 48 (24): 7882–7905. doi:10.1021/jm050645f. PMID 16302826. S2CID 11213732.
  58. ↑ Holmes B (11 February 2022). "Oxytocin's effects aren't just about love". Knowable Magazine. doi:10.1146/knowable-021122-1. Retrieved 15 February 2022.
  59. ↑ Froemke RC, Young LJ (July 2021). "Oxytocin, Neural Plasticity, and Social Behavior". Annual Review of Neuroscience. 44 (1): 359–381. doi:10.1146/annurev-neuro-102320-102847. PMC 8604207. PMID 33823654.
  60. ↑ Drakopoulos A, Moianos D, Prifti GM, Zoidis G, Decker M (July 2022). "Opioid Ligands Addressing Unconventional Binding Sites and More Than One Opioid Receptor Subtype". ChemMedChem. 17 (14): e202200169. doi:10.1002/cmdc.202200169. PMID 35560796.
  61. ↑ Kaczyńska K, Wojciechowski P (December 2021). "Non-Opioid Peptides Targeting Opioid Effects". Int J Mol Sci. 22 (24): 13619. doi:10.3390/ijms222413619. PMC 8709238. PMID 34948415.
  62. ↑ Carter CS, Kingsbury MA (August 2022). "Oxytocin and oxygen: the evolution of a solution to the 'stress of life'". Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 377 (1858): 20210054. doi:10.1098/rstb.2021.0054. PMC 9272143. PMID 35856299.
  63. ↑ Meguro Y, Miyano K, Hirayama S, Yoshida Y, Ishibashi N, Ogino T, Fujii Y, Manabe S, Eto M, Nonaka M, Fujii H, Ueta Y, Narita M, Sata N, Yada T, Uezono Y (May 2018). "Neuropeptide oxytocin enhances μ opioid receptor signaling as a positive allosteric modulator". J Pharmacol Sci. 137 (1): 67–75. doi:10.1016/j.jphs.2018.04.002. PMID 29716811.
  64. ↑ ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ Jacob S, Brune CW, Carter CS, Leventhal BL, Lord C, Cook EH (April 2007). "Association of the oxytocin receptor gene (OXTR) in Caucasian children and adolescents with autism". Neuroscience Letters. 417 (1): 6–9. doi:10.1016/j.neulet.2007.02.001. PMC 2705963. PMID 17383819.
  65. ↑ Wermter AK, Kamp-Becker I, Hesse P, Schulte-Körne G, Strauch K, Remschmidt H (March 2010). "Evidence for the involvement of genetic variation in the oxytocin receptor gene (OXTR) in the etiology of autistic disorders on high-functioning level". American Journal of Medical Genetics. Part B, Neuropsychiatric Genetics. 153B (2): 629–639. doi:10.1002/ajmg.b.31032. PMID 19777562. S2CID 15970613.
  66. ↑ Leng G, Ludwig M (February 2016). "Intranasal Oxytocin: Myths and Delusions" (PDF). Biological Psychiatry. 79 (3): 243–250. doi:10.1016/j.biopsych.2015.05.003. PMID 26049207.
  67. ↑ Audunsdottir K, Sartorius AM, Kang H, Glaser BD, Boen R, Nærland T, Alaerts K, Kildal ES, Westlye LT, Andreassen OA, Quintana DS (September 2024). "The effects of oxytocin administration on social and routinized behaviors in autism: A preregistered systematic review and meta-analysis". Psychoneuroendocrinology. 167: 107067. doi:10.1016/j.psyneuen.2024.107067. PMID 38815399.
  68. ↑ Phan JM, Dwyer P, Elsherif MM, Friedel E, Kapp SK (October 2024). "Oxytocin in autism: Rethinking treatment and research through a neurodivergent perspective". Psychoneuroendocrinology. 171: 107220. doi:10.1016/j.psyneuen.2024.107220. PMID 39471539. {{cite journal}}: Check |pmid= value (help)
  69. ↑ Fletcher-Watson S, Brook K, Hallett S, Murray F, Crompton CJ (June 2021). "Inclusive Practices for Neurodevelopmental Research". Current Developmental Disorders Reports (به انگلیسی). 8 (2): 88–97. doi:10.1007/s40474-021-00227-z. ISSN 2196-2987.
  70. ↑ Wilson E, Ramage FJ, Wever KE, Sena ES, Macleod MR, Currie GL (July 2023). "Designing, conducting, and reporting reproducible animal experiments". The Journal of Endocrinology. 258 (1). doi:10.1530/JOE-22-0330. PMC 10304908. PMID 37074416.
  71. ↑ Vacek M (2002). "High on Fidelity: What can voles teach us about monogamy?". American Scientist. Archived from the original on October 15, 2006.
  72. ↑ Odendaal JS, Meintjes RA (May 2003). "Neurophysiological correlates of affiliative behaviour between humans and dogs". Veterinary Journal. 165 (3): 296–301. doi:10.1016/S1090-0233(02)00237-X. PMID 12672376.
  73. ↑ Kovács GL, Sarnyai Z, Szabó G (November 1998). "Oxytocin and addiction: a review". Psychoneuroendocrinology. 23 (8): 945–962. doi:10.1016/S0306-4530(98)00064-X. PMID 9924746. S2CID 31674417.
  74. ↑ Thompson MR, Callaghan PD, Hunt GE, Cornish JL, McGregor IS (May 2007). "A role for oxytocin and 5-HT(1A) receptors in the prosocial effects of 3,4 methylenedioxymethamphetamine ("ecstasy")". Neuroscience. 146 (2): 509–514. doi:10.1016/j.neuroscience.2007.02.032. PMID 17383105. S2CID 15617471.
  75. ↑ Uvnäs-Moberg K, Hillegaart V, Alster P, Ahlenius S (1996). "Effects of 5-HT agonists, selective for different receptor subtypes, on oxytocin, CCK, gastrin and somatostatin plasma levels in the rat". Neuropharmacology. 35 (11): 1635–1640. doi:10.1016/S0028-3908(96)00078-0. PMID 9025112. S2CID 44375951.
  76. ↑ Chiodera P, Volpi R, Capretti L, Caffarri G, Magotti MG, Coiro V (April 1996). "Different effects of the serotonergic agonists buspirone and sumatriptan on the posterior pituitary hormonal responses to hypoglycemia in humans". Neuropeptides. 30 (2): 187–192. doi:10.1016/S0143-4179(96)90086-4. PMID 8771561. S2CID 13734738.
  77. ↑ Buisman-Pijlman FT, Sumracki NM, Gordon JJ, Hull PR, Carter CS, Tops M (April 2014). "Individual differences underlying susceptibility to addiction: Role for the endogenous oxytocin system". Pharmacology, Biochemistry, and Behavior. 119: 22–38. doi:10.1016/j.pbb.2013.09.005. PMID 24056025.

برای مطالعهٔ بیشتر

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]
  • پرونده‌های رسانه‌ای مربوط به Oxytocin در ویکی‌انبار 
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اکسی‌توسین&oldid=41190350»