سهمیه‌های کنکور در ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سابقه تأثیر سهمیه در کنکور سراسری به اوایل انقلاب بازگردد. حدوداً به صورت ۴۰ یا ۴۵ ساله سهمیه در کنکور تأثیر داده شده است. سهمیه ایثارگران در کنکور از جمله سهمیه‌های مهم در کنکور است که بعد از جنگ ۸ ساله در کنکور به‌وجود آمد.^[۱][۲]

هر ساله حدوداً بیشتر از ۵۰ درصد رشته‌های پر متقاضی به افراد دارای سهمیه تعلق می‌گیرد. به گونه ای که ۷۵ درصد ظرفیت پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران افراد دارای سهمیه هستند.^[۱][۲]

• سهمیه آزاد (عادی)
• سهمیه کنکور برای همسر جانباز ۲۵ درصد و بالاتر
• سهمیه کنکور همسر آزاده
• سهمیه رزمنده داوطلب بسیجی (اعزامی سپاه)
• سهمیه جانبازان کمتر از ۲۵ درصد
• سهمیه فرزند داوطلب بسیجی (اعزامی از سپاه)
• سهمیه همسر رزمنده داوطلب بسیجی از سپاه
• سهمیه جانبازان ۲۵٪ و بالاتر
• سهمیه آزادگان
• سهمیه فرزند شهید و مفقودالاثر
• سهمیه رزمنده وزارت جهاد کشاورزی
• سهمیه فرزند جانباز کمتر از ۲۵٪
• فرزند رزمنده وزارت جهاد کشاورزی
• سهمیه همسر رزمنده وزارت جهاد کشاورزی
• سهمیه فرزند جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر
• سهمیه فرزند آزاده
• سهمیه همسر شهید و مفقودالاثر
• سهمیه رزمنده ستاد کل نیروهای مسلح

این سهمیه به جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنها، همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر و آزادگان و همسر و فرزندان آنها تعلق می‌گیرد. در مورد نحوه اعمال این سهمیه می‌توان گفت که رتبه کشوری داوطلبان دارنده سهمیه ایثارگری ۲۵ درصد، تقسیم بر ۲۰ الی ۴۰ می‌شود.^[۱]

این سهمیه به جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنها و نیز همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه اختصاص دارد. تأثیر این سهمیه بسیار کمتر از سهمیه ۲۵ درصدی است، به نحوی که رتبه کشوری داوطلبان دارای سهمیه ۵ درصدی تقسیم بر ۲ الی ۵ می‌شود.^[۲]

این سهمیه به رزمندگان بسیجی، رزمندگان ستاد کل نیروهای مسلح و جهادگران جهاد کشاورزی با شرط اینکه حداقل ۶ ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه را داشته باشند تعلق می‌گیرد. دسته دومی که شامل سهمیه رزمندگان می‌شوند، داوطلبانی هستند که بیش از ۶ ماه در زمان جنگ به صورت داوطلبانه تحت عنوان سرباز یا نیروی کادری خدمت کرده‌اند. برای این دسته افراد رتبه کشوری بر عدد ۱۵ تقسیم می‌شود.^[۱]

تمامی داوطلبان کنکور سراسری مشمول این سهمیه هستند. کلیه نقاط کشور، براساس رفاه آموزشی و امکان استفاده از این امکانات به ۳ منطقه یک، دو و سه تقسیم می‌گردد. این سهمیه برای داوطلبان کنکوری بر اساس محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره دبیرستان هر داوطلب در نظر گرفته می‌شود.^[۱][۲]

در واقع هدف از تقسیم داوطلبان بر اساس مناطق سه‌گانه این بوده که تأثیر جمعیت شهر، امکانات آموزشی و سایر آیتم‌ها روی نتیجه کنکور داوطلبان تأثیر تعیین‌کننده‌ای نداشته باشند و عدالت اجرا شود. پس طبیعتاً فرقی نمی‌کند سهمیه شما برای کدام منطقه باشد و شانس قبولی در مناطق سه‌گانه با یکدیگر برابر است. برای مثال در منطقه ۳ رقابت بین داوطلبان کمتر از منطقه ۱ و ۲ است اما از طرفی جمعیت داوطلبان منطقه ۳ بیشتر از سایر مناطق است.^[۱][۲]

• سهمیه بلایای طبیعی: شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس میزان خسارت وارده بر اثر زلزله یا سیل در یک استان، برای داوطلبان آن استان به مدت حداکثر سه سال سهمیه بلایای طبیعی را در نظر می‌گیرد. دو نکته مهم در مورد این سهمیه این است که اولا سهمیه بلایای طبیعی ۵ درصد و به صورت مازاد بر ظرفیت عادی دانشگاه‌ها است و دوم اینکه این سهمیه فقط برای دانشگاه‌های استان‌های آسیب دیده در نظر گرفته می‌شود.^[۱]
• سهمیه هیئت علمی: تا سال گذشته فرزندان اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها می‌توانستند با استفاده از سهمیه هیئت علمی از دانشگاه محل تحصیل خود به یکی از دانشگاه‌های محل خدمت والدینشان انتقالی بگیرند. به دنبال اعتراضات گسترده داوطلبان به این سهمیه، فعلاً و تا به امروز دیوان عدالت به حذف سهمیه هیئت علمی رای مثبت داده است.^[۱]
• سهمیه بهیاران: به دارندگان دیپلم بهیاری با داشتن حداقل ۳ سال سابقه خدمت و گواهینامه اشتغال به خدمت در صورتی که بتوانند حداقل ۷۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد را کسب کنند، سهمیه بهیاران تعلق خواهد گرفت. به این داوطلبان به مدت ۵ سال و به میزان حداکثر ۵ درصد از ظرفیت کد رشته‌های پرستاری و حداکثر ۵ درصد ظرفیت کد رشته‌های اتاق عمل و هوشبری به مدت ۵ سال یعنی از سال ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۶، اختصاص داده می‌شود.^{[۱][۳][۴][۵]}