عربی شبه‌جزیره‌ای - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

عربی شبه‌جزیره‌ای
عربی جنوبی
پراکنش:شبه‌جزیره عربستان
تبار:آفروآسیایی
زیرگروه‌ها:
گلاتولوگarab1393[۱]
{{{mapalt}}}
پراکندگی گویش‌های عربی شبه‌جزیره‌ای.
  عربی خلیجی
  عربی بحرانی
  عربی شحی
  عربی عمانی
  عربی نجدی
  عربی حجازی
  عربی ظفاری
  عربی یمنی

عربی شبه‌جزیره‌ای (به عربی: لهجات شبه الجزيرة العربية) یا عربی جنوبی گویش‌های عربی هستند که در شبه‌جزیره عربستان سخن گفته می‌شوند. سخنوران گویش‌ها در عربستان سعودی، یمن، عمان، امارات متحده عربی، کویت، بحرین، قطر، جنوب عراق، جنوب ایران و مناطق قبیله ای اردن (اردنی‌های بومی) می‌زیند.

این منطقه، سرزمین مادری زبان عربی است و گویش عربی آن نیز بیشتر از سایرین به عربی کلاسیک نزدیک است. آن‌ها اکثر نحو و واژگان کلاسیک را حفظ کرده‌اند اما با عربی کلاسیک مانند سایر گویش‌ها تفاوت‌هایی دارند.

گویش‌ها

[ویرایش]

گویش‌های عربی شبه‌جزیره‌ای شامل موارد زیر می‌شوند:

مقایسه واژگان

[ویرایش]
مقایسه بین چند گویش در عربستان سعودی
واژه عربی معیار حجازی شهری قبیله حرب (حجازی) قبیله حرب (نجدی) نجدی شهری
"آب" ماء māʼ مویة mōya ما mā یا مویة mōya مویة mōya
"می‌خواهم" أرید ʼurīd أبغی ʼabḡa یا گاهی أبی ʼaba أبی ʼaba أبی ʼabi
"کجا؟" أین ʼayn فین fēn وین wēn
"چی؟" ماذا māḏā إیش ʾēš ویش wēš وش wiš
"چرا؟" لماذا limāḏā لیش lēš یا لیه lēh
"بامداد" ضُحَی ḍuḥā ضُحَی ḍuḥa ضَحی ẓaḥa (ظَحی)
"اکنون" الآن alʼān دحین daḥīn یا daḥēn ذحین daḥīn هالحین hal-ḥīn الحین il-ḥīn
"قهوه" قَهْوَة qahwa قَهْوَة gahwa قْهَوَة ghawa قْهَوَة ghawa یا قَهْوَة gahwa
"نان" خُبْز ḵubz خُبْز ḵubuz یا عیش ʿēš عیش ʿayš خِبْز ḵibz خِبْز ḵibz
"همچنین" أیْضًا ʾayḍan یا کَذٰلِکَ ka-ḏālika کمان kamān یا برضه barḍu کمان kamān یا برضه barẓu (برظه) کَذٰلِکَ ka-ḏālik بَعَد baʿad
"بدو" یَرْکُض yarkuḍu یا یَجْرِی yajrī یِجْری yijri یَجْرِی yajri یَرْکُض yarkiẓ (یَرْکِظ)
"شاید" یُمْکِن yumkin یِمْکِن yimkin یا بَلْکی balki* یِمْکِن yimkin
"بودیم" کُنَّا kunnā کُنَّا kunna کِنَّا kinna
"گفتند" قالوا qālū قالوا gālu قالوا gālaw قالوا gālaw یا قالوا gālu
"گاوها" بَقَر baqar بَقَر bagar بُقَر bugar بِقَر bigar
"گردن" رَقَبة raqaba رَقَبة ragaba رْقُبة rguba رْقَبة rgaba
"کوچک" قَلیل qalīl قَلیل galīl قِلیل gilīl
"نیرومند" قَوِیّ qawiyy قَوی gawi قُوی guwi
"با تو سخن گفت" کَلَّمَکَ kallamaka کَلَّمَک kallamak کَلَّمْک kallamk
"همه" یا "بخور!" کُلّ kull کُلّ kull کِل kill
"بزرگ‌تر شد" کَبُرَ kabura کِبِر kibir کِبَر kibar
"نوشید" شَرِب šarib شِرِب širib شِرَب širab
"ایستاد" سَکَن sakan سَکَن sakan سِکَن sikan
"راست گفت" صَدَق ṣadaqa صَدَق ṣadag صِدَق ṣidag
"می‌داند" یَعْرِف yaʿrif یِعْرِف yiʿrif یْعَرِف yʿarif
"نوشت" کَتَبَ kataba کَتَب katab کِتَب kitab
"می‌نویسد" یَکْتُبُ yaktubu یِکْتُب yiktub یَکْتِب yaktib یَکْتِب yaktib یا یْکَتِب ykatib
"وارد می‌شود" یَدْخُل yadḵul یِدْخُل yidḵul یَدْخِل yadḵil
"می‌شماریم" نَحْسِبُ naḥsibu نِحْسِب niḥsib نْحَسِب nḥasib نْحَسِب nḥasib یا نِحْسِب niḥsib
"تکه چوب" خَشَبَة ḵašaba خَشَبَة ḵašaba خْشِبَة ḵšiba خْشِبَة ḵšiba یا خَشَبَة ḵašaba
"می‌نشیند" تَقْعُد taqʿud تِقْعُد tigʿud تَقْعُد tagʿud تَقْعِد tagʿid
"گفتم" قُلْت qult قُلْت gult قِلْت gilt
"بیدار شد" صَحِیَ ṣaḥiya صِحِی ṣiḥi صَحَی ṣaḥa
"کَندن" اِحْفِرْ iḥfir اَحْفُر aḥfur اِحْفِرْ iḥfir
"ببر!" خُذْ ḵuḏ خُذْ ḵud (خُد) خُذْ ḵuḏ خِذْ ḵiḏ
"بگو!" قُل qul قول gūl قِل gil یا rarely قول gūl
"برو!" اِذْهَب iḏhab روح rūḥ رح riḥ یا rarely روح rūḥ
"رها کن!" خَلِّ ḵalli خَلِّی ḵalli خل ḵall
"گور" قَبْر qabr قَبُر gabur قبر gabir
"تنگ‌دستی" فَقْر faqr فَقِر fagir فَقُر fagur فَقِر fagir
"پسین" عَصْر ʿaṣr عَصُر ʿaṣur عَصِر ʿaṣir
"شتر" جَمَل jamal جَمَل jamal جِمَل jimal جِمَل jimal یا جَمَل jamal
"راستی" حَقیقة ḥaqīqa حَقیقة ḥagīga حِقیقة ḥigīga
"بزرگ" کَبیر kabīr کَبیر kabīr کِبیر kibīr کِبیر kibīr یا کَبیر kabīr
"خشک شد" یَبِس yabisa یِبِس yibis یِبَس yibas
"ما" نَحْن naḥnu احنا iḥna یا نحنا niḥna حنا ḥinna
"ایشان" هُم hum َّهُم humma هُم hum
"او" هُوَ huwa هُوَّ huwwa هو hū یا huw یا huwah یا آهو ihwa هو hū یا huw
"این" هذا hāḏā هذا hāda (هدا) هذا hāḏa
"همچون" مِثْل miṯl یا کما kama زَی zay مِثْل miṯl یا کما kima یا زَی zay مِثْل miṯil یا زَی zay

یادداشت‌ها:

  • بَلْکی باستانی است و به ندرت در هردو گویش استفاده می‌شود.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Arabian Peninsula Arabic". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)