قنق - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

قنق
تمغای قبیله قنق مطابق گفته محمود کاشغری
مناطق با جمعیت چشمگیر
آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، ایران
زبان‌ها
ترکی اغوزی
دین
اسلام
قومیت‌های وابسته
ترکان اغوز

قِنِق (ترکی آذربایجانی: Qınıq؛ ترکی استانبولی: Kınık؛ ترکمنی: Gynyk) یا قنیق، قنیک، قونوق، یکی از ۲۲ قبیله بزرگ تُرکان اغوز (یا ترک) بود.[۱][۲][۳]

ترکان اغوز

[ویرایش]

ترکان اوغوز شاخه ای از مردمان ترک بودند. در اوایل قرون وسطی بیشتر آنها کوچ نشین بودند و ساختار سیاسی آنها قبیله ای بود. ترکان اغوز از ٢٢ یا ٢۴ قبیله تشکيل می‌شدند. این قبایل در منابع اسلامی، تا قرن دهم میلادی، ترکمن نامیده میشدند. در "افسانه اغوزخان" نیز از این قبایل یاد شده است. طبق افسانه مذکور، ٢۴ قبیله در دو گروه اصلی وجود داشتند. هر گروه با سه برادر و هر برادر قرار بود چهار پسر داشته باشند. در این طبقه بندی ایل قنق از نوادگان دنیز خان پسر اغوز خان بود، که به نوبه خود در گروه اوچوک قرار داشت.[۴]

طبق دایره المعارف اسلام قنق "عالی در همه جا" معنا می‌دهد.[۵] قبیله قنق در «دیوان الغات الترک» نوشته محمود کاشغری، متعلق به قرن یازدهم میلادی، اولین قبیله در فهرست قبائل اغوز بودند. اما در فهرست تهیه شده توسط رشیدالدین همدانی، در قرن سیزدهم میلادی، قنق آخرین قبیله در فهرست مذکور است.[۶] در فهرست طوایف ترکمن (اغوز) که توسط ابوالغازی بهادرخان، مورخ خانات خیوه، که در اثر شجره تراکمه ارائه شده است، از قبیله قنق به عنوان نوادگان دنیز خان یاد شده است. نام قبیله هم به معنای "محترم" آورده شده است.[۷]

قنق و سلجوقيان

[ویرایش]

قنق از نظر تاریخی قبیله مهمی است. زیرا امپراتوری سلجوقی توسط رهبران قبیله قنق تأسیس شد.[۶] در قرن دهم، رهبر قبیله قنق، دقاق (به معنای "کمان آهنین") بود. پس از او به ترتیب پسرش سلجوق و سپس نوه‌اش، ارسلان یبغو، رهبر قبیله شدند. امپراتوری سلجوقی توسط طغرل و چغری، برادرزاده های ارسلان، تأسیس شد. سلجوقیان روم، شاخه ای از سلجوقیان، توسط سلیمان بن قتلمش، نوه ارسلان یبغو، تأسیس شد.

ابوالغازی بهادرخان در کتاب خود (شجره التراکمه) این چنین نوشته است:

"«هنگامی که سلجوقیان بر جهان اسلام حاکم شدند، گفتند: ما از قبیله ترکمنان قنق هستیم، سپس گفتند: ما از دست کی خسرو، نوه دختری افراسیاب، گریختیم و قبیله قنق را تشکيل دادیم. سلجوقیان پدران خود را شمردند و پس از ٣۵ نسل، در افراسیاب توقف کردند و گفتند که آنها فرزندان و فرزندان افراسیاب هستند."[۸]

ترکان قنق در آناتولی

[ویرایش]

اکثر قنق ها در زمان امپراتوری سلجوقی و حمله مغول در قرن سیزدهم، به آناتولی مهاجرت کردند. در اسناد رسمی عثمانی در قرن شانزدهم، ٨١ شهرک به نام قنق وجود داشت.[۶] اگرچه آنها در طول تاریخ تا حد زیادی توسط سایر قبایل اوغوز جذب شده اند، اما هنوز سکونتگاه های زیادی وجود دارد که نام کینیک را یدک می کشند. به عنوان مثال، در استان ازمیر، قنق نام یکی از مراکز منطقه ایلچه است. روستاهای زیادی نیز وجود دارد. در حال حاضر ٢٨ آبادی مختلف در ترکیه نام قنق را بر خود دارند.[۹]

آبادی هایی با نام قنق

[ویرایش]

استان افیون قره‌حصار

استان آنکارا

استان آنتالیا

  • روستای قنق در کاش

استان بیله‌جک

  • روستای قنق در پازاریری


ترکان قنق در ترکمنستان

[ویرایش]

نوادگان قبیله قنق، طوایف "سلطانی" و "اوچوروق" را تشکیل دادند که اکنون زیرمجموعه قبیله ترکمن تکه به شمار میروند.[۱۰][۱۱]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ Bartold, Vasily (1993). "Lectures on the History of Turkic Peoples of Middle Asia". History Library (به روسی). مسئله نگرش مقامات نسبت به مردمی که از آنها بیرون آمدند، در دولت نوادگان سلجوقیان، حتی پیچیده تر از دولت قراخانیان بود. ... و با این حال، آنها خود را نه تنها به عنوان اغوز یا ترکمن، بلکه به عنوان نوادگان طایفه قوق می شناختند، یکی از قبایل ٢۴ گانه (یا به قول محمود کاشغر ٢٢ گانه) اغوز ...)
  2. ↑ Atanyyazov, Soltansha (1988). Dictionary of Turkmen Ethnonyms (به روسی). Ashgabat, Ylym. ISBN 9785833800140.
  3. ↑ * Jackson, P. (2002). "Review: The History of the Seljuq Turkmens: The History of the Seljuq Turkmens". Journal of Islamic Studies. Oxford Centre for Islamic Studies. 13 (1): 75–76. doi:10.1093/jis/13.1.75.
    • Bosworth, C. E. (2001). 0Notes on Some Turkish Names in Abu 'l-Fadl Bayhaqi's Tarikh-i Mas'udi". Oriens, Vol. 36, 2001 (2001), pp. 299–313.
    • Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publishers (Pvt. Ltd).
    • Hancock, I. (2006). On Romani origins and identity. The Romani Archives and Documentation Center. The University of Texas at Austin.
    • Asimov, M. S., Bosworth, C. E. (eds.). (1998). History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV: "The Age of Achievement: AD 750 to the End of the Fifteenth Century", Part One: "The Historical, Social and Economic Setting". Multiple History Series. Paris: UNESCO Publishing.
    • Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publishers (Pvt. Ltd).
  4. ↑ "OĞUZLARIN BOY TEŞKİLATI | Turkmen page by Faruk Sümer". turkmensitesi.com. Archived from the original on 2016-03-14. Retrieved 2016-03-21.
  5. ↑ Islam Encyclopedia
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ "İslâm Ansiklopedisi | Islamic Encyclopaedia Vol 25 p.417-418". islamansiklopedisi.info. Archived from the original on 28 December 2015. Retrieved 2016-03-21.
  7. ↑ Абу-л-Гази, Бахадур-хан (1958). "Родословная туркмен". Восточная литература (Oriental literature).
  8. ↑ Kononov, A.N. (1958). The Genealogy of the Turkmens, Work of Abu al-Ghazi, the Khan of Khiva (به روسی). USSR Academy of Sciences.
  9. ↑ Eremeev, Dmitry (1971). "Enthnogenesis of the Turks". Google Books.
  10. ↑ Atanyyazov, Soltansha (1994). Shejere (The Genealogy of the Turkmens) (به Turkmen). Ashgabat: Turan-1. pp. 128–129.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link)
  11. ↑ Atalay, Beshim (2006). Divanü Lügati't-Türk, Volume I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. p. 55.

منابع

[ویرایش]
  • بازوث، کلیفورد (۱۳۸۰). سلجوقیان. ترجمهٔ یعقوب آژند. موسی.
  • Bosworth, C. E. (2001). 0Notes on Some Turkish Names in Abu 'l-Fadl Bayhaqi's Tarikh-i Mas'udi". Oriens, Vol. 36, 2001 (2001), pp. 299–313.
  • Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publishers (Pvt. Ltd).
  • Hancock, I. (2006). On Romani origins and identity. The Romani Archives and Documentation Center. The University of Texas at Austin.
  • Asimov, M. S., Bosworth, C. (eds.). (1998). History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV: "The Age of Achievement: AD 750 to the End of the Fifteenth Century", Part One: "The Historical, Social and Economic Setting". Multiple History Series. Paris: UNESCO Publishing.
  • Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publishers (Pvt. Ltd).
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=قنق&oldid=39263401»