نیکه‌فوروس یکم - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نیکه‌فوروس یکم Νικηφόρος Α΄
امپراتور بیزانس (روم شرقی)
سکهٔ طلای منقوش به نگاره‌های نیکه‌فروس یکم (چپ) و پسرش استائوراکیوس (راست)
سلطنت	۸۰۲ - ۲۶ ژوئیه ۸۱۱
پیشین	ایرنه
جانشین	استائوراکیوس
زاده	سلوچیا
درگذشته	۲۶ ژوئیه ۸۱۱ بلغارستان
فرزند(ان)	استائوراکیوس
دودمان	-

نیکه‌فروس یکم(به یونانی: Νικηφορος) (به انگلیسی: Nikephoros I) (درگذشتهٔ ۲۶ ژوئیه ۸۱۱) امپراتور روم شرقی (بیزانس) از ۸۰۲ تا هنگام کشته‌شدنش در نبردی در بلغارستان در ۸۱۱ بود. او در اواخر حکومتش مالیات‌های سنگینی را وضع نمود و مکرراً دارایی‌های افراد را مصادره می‌کرد و همین امر سبب شد تا زیردستانش را از خود براند.

نیکه‌فروس در دوران فرمانروایی امپراتریس ایرنه به وزارت دارایی رسید و به یکی از صاحب‌منصبان عالی‌رتبهٔ او بدل شد. در ۸۰۲ شورشی رخ داد که به برکناری ایرنه از قدرت انجامید و به دنبال آن نیکه‌فروس ادعای امپراتوری کرد و با عنوان نیکه‌فروس یکم قدرت را در دست گرفت. یک سال بعد، او موفق به سرکوب شورشی از سوی رقیب خود باردانس تورکوس گردید که او نیز مدعی تاج و تخت امپراتوری بیزانس شده بود. شورش مشابهی در ۸۰۸ و اینبار از سوی آرسابر روی داد که نیکه‌فروس در سرکوب آن نیز موفق عمل کرد.

ایرنه در دوران فرمانروایی‌اش در سال ۷۸۷ پذیرفته بود تا خراجی را به دربار هارون‌الرشید، خلیفهٔ بغداد بپردازد اما با روی کار آمدن نیکه‌فوروس و خودداری او از انجام این کار، بار دیگر جنگ بین دو طرف بالا گرفت و مسلمانان در ۸۰۵ موفق به شکست نیروهای بیزانسی در کراسوس در فریگیه شدند. هارون‌الرشید سپس با بیش از ۱۳۵ هزار نفر در ۸۰۶ به آسیای صغیر یورش برد و هراکلیه، تیانه و دیگر مناطق را به تصرف خود درآورد. سرانجام نیکه‌فوروس مجبور شد تا با پرداخت خراج سالیانه‌ای شامل ۳۰ هزار قطعهٔ طلا موافقت نماید.

هرچند سیاست مذهبی نیکه‌فورورس یکم، بیشتر مبتنی بر مسیحیت ارتودوکس بود تا شمایل‌شکنی و او تقدیس شمایل‌ها را مجاز شمرده بود، با این حال او به شدت کلیسا را تحت کنترل خود داشت و حتی تا آن‌جا پیش رفت که خود در ۸۰۹ بانی برگزاری یکی از جلسات شوراهای کلیسایی شد و در آن امپراتور را مستثنی از قوانین کلیسایی اعلام نمود.

در دوران فرمانروایی نیکه‌فوروس، ونیز، ایستریا و سواحل دالماتیا مورد مناقشهٔ امپراتوری بیزانس و امپراتوری شارلمانی قرار داشت تا آنکه دو طرف در ۸۱۰ به‌طور آزمایشی با یکدیگر توافق کردند که مناطق مورد مناقشه به روم شرقی بازگردانده شود و در مقابل آن بیزانس، شارلمانی را به عنوان امپراتور به رسمیت شناسد. این اتفاق سرانجام دو سال بعد در زمان فرمانروایی میخائیل یکم، داماد نیکه‌فوروس یکم صورت پذیرفت.

نیکه‌فوروس یکم در فاصلهٔ ۸۰۷ تا ۸۰۹ درگیر لشکرکشی علیه بلغارهایی بود که مرزهای شمالی بیزانس را مورد تاخت و تاز خود قرار داده بودند. او در ۸۱۱ به بلغارستان حمله کرد و درخواست‌های مکرر کروم، خان بلغار را برای صلح نپذیرفت. با این حال بلغارها توانستند نیروهای بیزانسی را در گردنه‌ای کوهستانی به دام انداخته و در همانجا نیکه‌فوروس و بیشتر سپاهیانش را به قتل برسانند. کروم سپس نیکه‌فروس را به طرز فجیعی سر برید و دستور داد که جمجمهٔ های نیکه‌فروس را نقره‌کوب کنند و از آن به‌عنوان جام نوشیدنی استفاده نمود.

• • "Nicephorus I" (به انگلیسی). Britannica Online Encyclopedia. Retrieved 11 January 2011.