پین‌یین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پین‌یین یا هانیو پین‌یین (به چینی ساده‌شده: 汉语拼音)، (به چینی سنتی: 漢語拼音)، (به پین‌یینی: Hànyǔ Pīnyīn) رایج‌ترین شیوهٔ لاتین‌نویسی زبان چینی ماندارین است.

در شیوهٔ پین‌یین، حروف لاتین را برای نمایش صداها در زبان چینی به کار می‌برند، اما نحوهٔ تناظر این حروف با صداها چندان شبیه به لاتین‌نویسی رایج برای زبان‌های دیگر نیست. برای نمونه، q و zh هر دو نزدیک به «چ» تلفظ می‌شود (گرچه تلفظ دقیق آن دو یکی نیست) و x نزدیک به «ش» تلفظ می‌شود.

این شیوه در سال ۱۹۵۸ مورد تأیید قرار گرفته و در سال ۱۹۷۹ مورد قبول دولت جمهوری خلق چین قرار گرفت و جانشین سیستم‌های قدیمی‌تر شد.

از آنجا که هانیو پین‌یین توسط دولت سنگاپور نیز مورد قبول واقع شد، کتابخانه کنگره، انجمن کتابخانه‌های آمریکا و بسیاری مؤسسات دیگر این سیستم را به‌عنوان سیستم نوشتار زبان چینی ماندارین برگزیدند. در سال ۱۹۷۹ سازمان جهانی استاندارد (ISO) این سیستم را به‌عنوان استاندارد لاتین‌نویسی چینی تحت شماره استاندارد(ISO-7098:1991) قبول نمود. هم‌اکنون پین‌یین به‌عنوان وسیله‌ای مناسب برای ورود متون چینی در کامپیوترها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ورود متون به کامپیوتر با این سیستم نرم‌افزارهای ویرایش‌گر قادر به تبدیل آن به متون چینی ساده‌شده هستند.


آوا	ɑ	ɔ	ɤ	aɪ	eɪ	ɑʊ	ɤʊ	an	ən	ɑŋ	ɤŋ	ɑɻ	ʊŋ	i	iɛ	iɤʊ	iɛn	ɪn	ɪŋ
پین‌یین	a	o	e	ai	ei	ao	ou	an	en	ang	eng	er	ong	yi	ye	you	yan	yin	ying
تنغينغ بينيين	a	o	e	ai	ei	ao	ou	an	en	ang	eng	er	ong	yi	ye	you	yan	yin	ying
وید جایلز	a	o	o/ê	ai	ei	ao	ou	an	ên	ang	êng	êrh	ung	i	yeh	yu	yen	yin	ying
بوپوموفو	ㄚ	ㄛ	ㄜ	ㄞ	ㄟ	ㄠ	ㄡ	ㄢ	ㄣ	ㄤ	ㄥ	ㄦ	ㄨㄥ	ㄧ	ㄧㄝ	ㄧㄡ	ㄧㄢ	ㄧㄣ	ㄧㄥ
مثال	阿	哦	俄	艾	黑	凹	偶	安	恩	昂	冷	二	中	一	也	又	言	音	英


آوا	u	uɔ	ueɪ	uaɪ	uan	uən	uʊn	uɤŋ	uʊŋ	y	yɛ	yɛn	yn	iʊŋ
پین‌یین	wu	wo	wei	wai	wan	wen		weng		yu	yue	yuan	yun	yong
تنغينغ بينيين	wu	wo	wei	wai	wan		wun		wong	yu	yue	yuan	yun	yong
وید جایلز	wu	wo	wei	wai	wan	wên		wêng		yü	yüeh	yüan	yün	yung
بوپوموفو	ㄨ	ㄨㄛ	ㄨㄟ	ㄨㄞ	ㄨㄢ	ㄨㄣ		ㄨㄥ		ㄩ	ㄩㄝ	ㄩㄢ	ㄩㄣ	ㄩㄥ
مثال	五	我	位	外	完	文		翁		玉	月	元	云	用


آوا	p	pʰ	m	fəŋ	fʊŋ	tiou	tuei	tʰ	ny	ly	kəɻ	kʰ	xə
پین‌یین	b	p	m	feng		diu	dui	t	nü	lü	ger	k	he
تنغينغ بينيين	b	p	m		fong	diou	duei	t	nyu	lyu	ger	k	he
وید جایلز	p	p'	m	fêng		tiu	tui	t'	nü	lü	kêrh	k'	ho
بوپوموفو	ㄅ	ㄆ	ㄇ	ㄈㄥ		ㄉㄧㄡ	ㄉㄨㄟ	ㄊ	ㄋㄩ	ㄌㄩ	ㄍㄜㄦ	ㄎ	ㄏㄜ
مثال	玻	婆	末	封		丟	兌	特	女	旅	歌儿	可	何


آوا	tɕiɛn	tɕyʊŋ	tɕʰɪn	ɕyɛn	ʈʂə	ʈʂɚ	ʈʂʰə	ʈʂʰɚ	ʂə	ʂɚ	ʐə	ʐɚ	tsə	tsuɔ	tsɨ	tsʰə	tsʰɨ	sə	sɨ
پین‌یین	jian	jiong	qin	xuan	zhe	zhi	che	chi	she	shi	re	ri	ze	zuo	zi	ce	ci	se	si
تنغينغ بينيين	jian	jyong	cin	syuan	jhe	jhih	che	chih	she	shih	re	rih	ze	zuo	zih	ce	cih	se	sih
وید جایلز	chien	chiung	ch'in	hsüan	chê	chih	ch'ê	ch'ih	shê	shih	jê	jih	tsê	tso	tzŭ	ts'ê	tz'ŭ	sê	szŭ
بوپوموفو	ㄐㄧㄢ	ㄐㄩㄥ	ㄑㄧㄣ	ㄒㄩㄢ	ㄓㄜ	ㄓ	ㄔㄜ	ㄔ	ㄕㄜ	ㄕ	ㄖㄜ	ㄖ	ㄗㄜ	ㄗㄨㄛ	ㄗ	ㄘㄜ	ㄘ	ㄙㄜ	ㄙ
مثال	件	窘	秦	宣	哲	之	扯	赤	社	是	惹	日	仄	左	字	策	次	色	斯


آوا	ma˥˥	ma˧˥	ma˨˩˦	ma˥˩	ma
پین‌یین	mā	má	mǎ	mà	ma
تنغينغ بينيين	ma	má	mǎ	mà	må
وید جایلز	ma¹	ma²	ma³	ma⁴	ma⁰
بوپوموفو	ㄇㄚ	ㄇㄚˊ	ㄇㄚˇ	ㄇㄚˋ	ㄇㄚ・
مثال: سنتی\ساده.	媽/妈	麻/麻	馬/马	罵/骂	嗎/吗

حروف

همخوان‌ها

		لبی	لثوی	برگشته	لثوی‌کامی	نرم‌کامی
انسدادی	غیرتنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|b [p]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|d [t]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|g [k]]]
انسدادی	تنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|p [pʰ]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|t [tʰ]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|k [kʰ]]]
خیشومی		[[خیشومی دولبی\|m [m]]]	[[خیشومی لثوی\|n [n]]]
انسایشی	غیرتنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|z [ts]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|zh [ʈʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|j [tɕ]]]
انسایشی	تنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|c [tsʰ]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|ch [ʈʂʰ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|q [tɕʰ]]]
سایشی		[[سایشی لبی‌دندانی بی‌واک\|f [f]]]	[[Voiceless alveolar sibilant\|s [s]]]	[[سایشی برگشته بی‌واک\|sh [ʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal sibilant\|x [ɕ]]]	[[سایشی نرمکامی بی‌واک\|h [x]]]
روان			[[ناسوده کناری لثوی\|l [l]]]	[[ناسوده برگشته\|r [ɻ~ʐ]]]
نیم‌واکه		y [j]/[ɥ]^۱ و w [w]^۲

^۱ y قبل از u به‌شکل [ɥ] تلفظ می‌شود.

^۲ حروف w و y در جدول همخوان‌های اصلی پین‌یین وجود ندارند.

واکه‌ها

واکه‌های استاندارد چینی (با الفبای آوانگاری بین‌المللی و پین‌یین)

جلویی

مرکزی

پشتی

بسته

i ⟨i⟩ • y ⟨ü⟩

ɨ ⟨i⟩

u ⟨u⟩

ɤ ⟨e⟩ • o ⟨o⟩

e̞ ⟨ê⟩

ɚ ⟨er⟩

a ⟨a⟩

بسته‌میانی

بازمیانی

باز

جستارهای وابسته

نویسه‌گردانی پین‌یین به فارسی

منابع

Yin Binyong 尹斌庸 and Mary Felley (1990). Chinese Romanization. Pronunciation and Orthography (Hanyu pinyin he zhengcifa 汉语拼音和正词法). Beijing: Sinolingua. ISBN 7-80052-148-6 / ISBN 0-8351-1930-0.

		لبی	لثوی	برگشته	لثوی‌کامی	نرم‌کامی
انسدادی	غیرتنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|b [p]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|d [t]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|g [k]]]
انسدادی	تنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|p [pʰ]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|t [tʰ]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|k [kʰ]]]
خیشومی		[[خیشومی دولبی\|m [m]]]	[[خیشومی لثوی\|n [n]]]
انسایشی	غیرتنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|z [ts]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|zh [ʈʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|j [tɕ]]]
انسایشی	تنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|c [tsʰ]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|ch [ʈʂʰ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|q [tɕʰ]]]
سایشی		[[سایشی لبی‌دندانی بی‌واک\|f [f]]]	[[Voiceless alveolar sibilant\|s [s]]]	[[سایشی برگشته بی‌واک\|sh [ʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal sibilant\|x [ɕ]]]	[[سایشی نرمکامی بی‌واک\|h [x]]]
روان			[[ناسوده کناری لثوی\|l [l]]]	[[ناسوده برگشته\|r [ɻ~ʐ]]]
نیم‌واکه		y [j]/[ɥ]^۱ و w [w]^۲

ن ب و استانداردهای ایزو
فهرست‌ها فهرست استانداردهای ایزو فهرست لاتین‌نویسی ایزو فهرست استانداردهای آی‌ئی‌سی رده‌ها استانداردهای ایزو استانداردهای ایزو/آی‌ئی‌سی پروتکل‌های اواس‌آی
۱–۹۹۹۹	۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۹ ۱۶ ۳۱ -۰ -۱ -۲ -۳ -۴ -۵ -۶ -۷ -۸ -۹ -۱۰ -۱۱ -۱۲ -۱۳ ۱۲۸ ۲۱۶ ۲۱۷ ۲۲۶ ۲۲۸ ۲۳۳ ۲۵۹ ۲۶۹ ۳۰۲ ۳۰۶ ۴۲۸ ۵۱۸ ۵۱۹ ۶۳۹ -۱ -۲ -۳ -۵ -۶ ۶۴۶ ۶۹۰ ۷۳۲ ۷۶۴ ۸۴۳ ۸۹۸ ۹۶۵ ۱۰۰۰ ۱۰۰۴ ۱۰۰۷ ۱۰۷۳–۱ ۱۴۱۳ ۱۵۳۸ ۱۷۴۵ ۲۰۱۴ ۲۰۱۵ ۲۰۲۲ ۲۱۰۸ ۲۱۴۵ ۲۱۴۶ ۲۲۴۰ ۲۲۸۱ ۲۷۰۹ ۲۷۱۱ ۲۷۸۸ ۲۸۵۲ ۳۰۲۹ ۳۱۰۳ ۳۱۶۶ -۱ -۲ -۳ ۳۲۹۷ ۳۳۰۷ ۳۶۰۲ ۳۸۶۴ ۳۹۰۱ ۳۹۷۷ ۴۰۳۱ ۴۱۵۷ ۴۲۱۷ ۴۹۰۹ ۵۲۱۸ ۵۷۷۵ ۵۷۷۶ ۵۸۰۰ ۵۹۶۴ ۶۱۶۶ ۶۳۴۴ ۶۳۴۶ ۶۳۸۵ ۶۴۲۵ کدهای فرار انسی ۶۴۳۸ ۶۵۲۳ ۶۷۰۹ ۷۰۰۱ ۷۰۰۲ ۷۰۹۸ ۷۱۸۵ ۷۲۰۰ ۷۴۹۸ ۷۷۳۶ ۷۸۱۰ ۷۸۱۱ ۷۸۱۲ ۷۸۱۳ ۷۸۱۶ ۸۰۰۰ ۸۱۷۸ ۸۲۱۷ ۸۵۷۱ ۸۵۸۳ ۸۶۰۱ ۸۶۳۲ ۸۶۵۲ ۸۶۹۱ ۸۸۰۷ ۸۸۲۰–۵ ۸۸۵۹ -۱ -۲ -۳ -۴ -۵ -۶ -۷ -۸ -۸-آی -۹ -۱۰ -۱۱ -۱۲ -۱۳ -۱۴ -۱۵ -۱۶ ۸۸۷۹ ۹۰۰۰/۹۰۰۱ ۹۰۷۵ ۹۱۲۶ ۹۲۹۳ ۹۲۴۱ ۹۳۶۲ ۹۴۰۷ ۹۵۰۶ ۹۵۲۹ ۹۵۶۴ ۹۵۹۴ ۹۶۶۰ ۹۸۹۷ ۹۹۴۵ ۹۹۸۴ ۹۹۸۵ ۹۹۹۵
۱۰۰۰۰–۱۹۹۹۹	۱۰۰۰۶ ۱۰۱۱۶ ۱۰۱۱۸–۳ ۱۰۱۶۰ ۱۰۱۶۱ ۱۰۱۶۵ ۱۰۱۷۹ ۱۰۲۰۶ ۱۰۲۱۸ ۱۰۳۰۳ -۱۱ -۲۱ -۲۲ -۲۸ -۲۳۸ ۱۰۳۸۳ ۱۰۴۸۷ ۱۰۵۸۵ ۱۰۵۸۹ ۱۰۶۴۶ ۱۰۶۶۴ ۱۰۷۴۶ ۱۰۸۶۱ ۱۰۹۵۷ ۱۰۹۶۲ ۱۰۹۶۷ ۱۱۰۷۳ ۱۱۱۷۰ ۱۱۱۷۹ ۱۱۴۰۴ ۱۱۵۴۴ ۱۱۷۸۳ ۱۱۷۸۴ ۱۱۷۸۵ ۱۱۸۰۱ ۱۱۸۹۸ ۱۱۹۴۰ (-۲) ۱۱۹۴۱ ۱۱۹۴۱ (تی‌آر) ۱۱۹۹۲ ۱۲۰۰۶ ۱۲۱۸۲ ۱۲۲۰۷ ۱۲۲۳۴–۲ ۱۳۲۱۱ -۱ -۲ ۱۳۲۱۶ ۱۳۲۵۰ ۱۳۳۹۹ ۱۳۴۰۶–۲ ۱۳۴۰۷ ۱۳۴۵۰ ۱۳۴۸۵ ۱۳۴۹۰ ۱۳۵۶۷ نشانه‌گذاری Z ۱۳۵۸۴ ۱۳۶۱۶ ۱۴۰۰۰ ۱۴۰۳۱ ۱۴۳۹۶ ۱۴۴۴۳ ۱۴۴۹۶ -۲ -۳ -۶ -۱۰ -۱۱ -۱۲ -۱۴ -۱۷ -۲۰ ۱۴۶۴۴ -۱ -۲ -۳ -۴ -۵ -۶ -۷ -۸ -۹ ۱۴۶۴۹ ۱۴۶۵۱ ۱۴۶۹۸ -۲ ۱۴۷۵۰ ۱۴۸۸۲ ۱۴۹۷۱ ۱۵۰۲۲ ۱۵۱۸۹ ۱۵۲۸۸ ۱۵۲۹۱ ۱۵۲۹۲ ۱۵۴۰۸ ۱۵۴۴۴ ۱۵۴۴۵ ۱۵۴۳۸ ۱۵۵۰۴ ۱۵۵۱۱ ۱۵۶۸۶ ۱۵۶۹۳ ۱۵۷۰۶ -۲ ۱۵۷۰۷ ۱۵۸۹۷ ۱۵۹۱۹ ۱۵۹۲۴ ۱۵۹۲۶ ۱۵۹۲۶ دبلیوآی‌پی ۱۵۹۳۰ ۱۶۰۲۳ اکما اسکریپت ۱۶۷۵۰ ۱۶۹۴۹ (تی‌اس) ۱۷۰۲۴ ۱۷۰۲۵ ۱۷۳۶۹ ۱۷۷۹۹ ۱۸۰۰۰ ۱۸۰۰۴ ۱۸۰۱۴ ۱۸۲۴۵ ۱۸۶۲۹ ۱۸۹۱۶ ۱۹۰۰۵ ۱۹۰۱۱ ۱۹۰۹۲ -۱ -۲ ۱۹۱۱۴ ۱۹۱۱۵ ۱۹۱۲۵ ۱۹۱۳۶ ۱۹۴۳۹ ۱۹۵۰۱:۲۰۰۵ ۱۹۷۵۲ ۱۹۷۵۷ ۱۹۷۷۰ ۱۹۷۷۵–۱ ۱۹۷۹۴–۵
۲۰۰۰۰+	۲۰۰۰۰ ۲۰۰۲۲ ۲۰۱۲۱ ۲۱۰۰۰ ۲۱۰۴۷ ۲۱۸۲۷:۲۰۰۲ ۲۲۰۰۰ ۲۳۲۷۰ ۲۳۲۷۱ ۲۳۳۶۰ ۲۴۶۱۳ ۲۴۶۱۷ ۲۴۷۰۷ ۲۵۱۷۸ ۲۵۹۶۴ ۲۶۰۰۰ ۲۶۳۰۰ ۲۶۳۲۴ مجموعه ایزو/آی‌ای‌سی ۲۷۰۰۰ ۲۷۰۰۰ ۲۷۰۰۱ ۲۷۰۰۲ ۲۷۰۰۳ ۲۷۰۰۴ ۲۷۰۰۵ ۲۷۰۰۶ ۲۷۰۰۷ ۲۷۷۲۹ ۲۷۷۹۹ ۲۸۰۰۰ ۲۹۱۱۰ ۲۹۱۹۹–۲ ۲۹۵۰۰ ۳۱۰۰۰ ۳۲۰۰۰ ۳۸۵۰۰ ۴۰۵۰۰ ۴۲۰۱۰ ۴۵۰۰۱ ۸۰۰۰۰ -۱ -۲ -۳ -۴ -۵ -۶ -۷ -۸ -۹ -۱۰ -۱۱ -۱۲ -۱۳ -۱۴
همچنین ببینید تمامی مقاله‌هایی که با «ایزو» شروع می‌شوند رده:ایزو ۶۳۹ رده:ایزو ۳۱۶۶