Żbik (Krzeszowice) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Żbik

Osiedle Krzeszowic
Widok od strony Nawojowej Góry
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Krzeszowice
Miasto	Krzeszowice
W granicach Krzeszowic	1 stycznia 1997[1]
Zarządzający	Adam Tarnowski
Powierzchnia	322,43 ha km²
Populacja (2022) • liczba ludności	672[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-065
Tablice rejestracyjne	KRA
Położenie na mapie Krzeszowic Żbik
Położenie na mapie Polski Żbik
Położenie na mapie województwa małopolskiego Żbik
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Żbik
Położenie na mapie gminy Krzeszowice Żbik
50°08′34″N 19°39′49″E/50,142778 19,663611
Strona internetowa

Żbik – wschodnia część Krzeszowic, dawniej osobna wieś. Od wschodu graniczy z Siedlcem. Północna część osiedla położona jest na Wyżynie Olkuskiej, a południowa w Rowie Krzeszowickim. Na północ od osiedla rozciągają się Marmurowe Wzgórza ze wzniesieniami wraz z nieczynnymi kamieniołomami czarnego marmuru dębnickiego z okresu dewonu środkowego, położonymi na obszarze leśnym osiedla: Czerwona Góra, Piaskowa Góra oraz Siwa Góra.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XIV wieku. Początkowo nazywała się Zbig lub Zbieg, gdyż osiedlali się w niej ludzie pochodzący (zbiegli) z innych wsi. W XVIII w. karmelici bosi z klasztoru w Czernej posiadali we wsi majątek 225 morgów gruntu ornego i 60 morgów łąki. Wioska w 1790 miała 26 domów. W 1879 miała 306 mieszkańców. Obecną nazwę wieś przybrała w XIX wieku. W owym okresie dla zwiększenia wydobycia rudy karmelici wybudowali szyb wydobywczy. Szkołę jednoklasową założono w 1904. W 1948 karmelici sprzedali miejscowy folwark. W latach 70. XX w. wybudowano remizę strażacką. W 1997 wieś została wcielona do Krzeszowic, odłączając od osiedla część zachodnią obecnej ul. Reymonta. Pod koniec lat 90. XX w. filia szkoły podstawowej została zlikwidowana. W 2010 zakończono budowę chodnika przy drodze powiatowej. W 2013 nadano nazwy ulic.

Ze Żbika pochodził Feliks Lacher – uczestnik bitwy pod Somosierrą. W Żbiku zmarł Ignacy Król – polski taternik, turysta, narciarz, pedagog i przyrodnik^[3].

Za Żbikiem znajduje się dolinka zwana Doliną za Żbikiem ze źródłem Dzwonek, położona na terenie Parku Krajobrazowym Dolinki Krakowskie. W jej dolnej części znajduje się Skałka za Żbikiem będąca pomnikiem przyrody. Przez osiedle przepływa potok Dzwonek.

Pomniki przyrody: trzy lipy drobnolistne (koło nr 12 z 16 października 1998) i skałki zboczowe (500 m na północ od drogi do Siedlca z 7 października 1963).

Przez południową część osiedla przebiega bocznica kolejowa ze stacji kolejowej Krzeszowice do Kopalni Wapienia „Czatkowice” w krzeszowickim osiedlu Czatkowice. Przez południowy kraniec osiedla przebiega linia kolejowa nr 133.

Osiedle posiada remizę strażacką, sklep, przystanek minibusów, filiarna szkoła podstawowa została zlikwidowana.

• Brzozowa – w południowej części osiedla, odchodząca na południe od ul. Reymonta, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Krótka – w północno-zachodniej części osiedla, odchodząca na wschód od ul. Na Błonie, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Leszczynowa – w południowej części osiedla, łącząca ul. Reymonta z ul. Żbicką, zabudowana domami jednorodzinnymi, przecina bocznicę kolejową;
• Na Błonie – w północno-wschodniej części osiedla, łącząca ul. Żbicką z północno-zachodnią częścią Siedlca (Błonia [Błonie]), zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Na Wzgórze – w północnej części osiedla, odchodząca na północ od ul. Żbickiej, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Nad Potokiem – w północno-wschodniej części osiedla, nad potokiem Dzwonek, łącząca ul. Na Wzgórze z ul. Nawsie, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Nawsie – w północnej części osiedla, łącząca ul. Na Błonie z ul. Okrężną, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Nowa – w południowo-zachodniej części osiedla, odchodząca na zachód od ul. Reymonta, zabudowana domami jednorodzinnymi z XXI w.;
• Okrężna – w północnej części osiedla, łączącą ul. Żbicką z ul. Na Wzgórze, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Podleśna – w północno-zachodniej części osiedla, odchodząca na wschód od ul. Na Wzgórze, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Władysława Reymonta (wschodni odcinek) – z domami jednorodzinnymi we południowo-zachodniej części osiedla, łączącą ul. Kościuszki (Osiedle Jurajskie) z ul. Żbicką, przecina bocznicę kolejową;
• Różana Dolina – w południowej części osiedla, odchodząca na wschód od ul. Leszczynowej, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Spokojna – w południowej części osiedla, odchodząca na południe od ul. Żbickiej, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Stroma – w północnej części osiedla, łącząca ul. Nad Potokiem z ul. Podleśną, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Świerkowa – w południowo-zachodniej części osiedla, odchodząca na północ od ul. Reymonta, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Wspólna – w południowej części osiedla, odchodząca na zachód od ul. Leszczynowej, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Widokowa – w północno-zachodniej części osiedla, łącząca ul. Żbicką z ul. Na Wzgórze, zabudowana domami jednorodzinnymi;
• Żbicka (wschodni odcinek) – droga powiatowa nr 2127K, główna ulica osiedla z domami jednorodzinnymi, ciągnie się z centrum miasta przez os. Żbik do Siedlca.