10 Batalion Saperów (1939) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy 10 Batalionu Saperów (1939). Zobacz też: 10 Batalion Saperów - inne bataliony saperów z numerem 10.

10 Batalion Saperów (10 bsap) – pododdział saperów Wojska Polskiego.

Batalion nie występował w pokojowej organizacji wojska. Został sformowany w 1939 roku przez Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 Dywizji Piechoty.

Na podstawie rozkazu Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych L.dz. 2127/tjn. z 22 maja 1937 roku w Sieradzu został sformowany Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 Dywizji Piechoty. Ośrodek był organicznym pododdziałem saperów 10 Dywizji Piechoty^[1]. Pod względem wyszkolenia podlegał dowódcy 3 Grupy Saperów. Ośrodek stacjonował w Sieradzu^[2].

Organizacja i obsada personalna ośrodka

Organizacja i obsada personalna ośrodka w marcu 1939^[a]:

• dowódca ośrodka – mjr Marian Miłosz Cwalino-Godziemba,
• adiutant – por. Stanisław Zabłocki^[b]
• oficer materiałowy – por. Zenon Lucjan Kasperkiewicz,
• oficer mobilizacyjny – por. sap. Stanisław Zabłocki †4 VIII 1939^[4],
• dowódca kompanii saperów – kpt. Stefan Iwański,
• dowódca plutonu – por. Anatol Kaszubski,
• dowódca plutonu – ppor. Stanisław Józef Bożałek → oficer 1 bsap w Szkocji, por. PSP † 7 XII 1992 Paarl (RPA),
• dowódca plutonu specjalnego – por. Kazimierz Zdzisław Franciszek Łysak^[2].

Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 Dywizji Piechoty był jednostką mobilizującą. Pod względem mobilizacji materiałowej był przydzielony do 31 pułku Strzelców Kaniowskich. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W”, w mobilizacji niejawnej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, formował „baon saperów nr 10” dla 10 Dywizji Piechoty^[5].

W kwietniu 1939 roku OSP 10 DP zmobilizował dwie kompanie saperów i szkieletowe dowództwo batalionu ze składu wojennego baonu saperów nr 10. W skład szkieletowego dowództwa baonu wchodził dowódca, adiutant, pisarz i goniec, do dyspozycji których znajdowały się dwa konie wierzchowe i jeden wóz. Bezpośrednio po zakończeniu mobilizacji baon przystąpił do przygotowania umocnień i zniszczeń^[6][7].

Obsada personalna we wrześniu 1939^[8]:

• dowódca batalionu – mjr sap. Ludwik Napoleon Siemiński † 1940 Katyń^[9]
• zastępca dowódcy batalionu – kpt. Maksymilian Robert Kruczała → oficer 1 bsap w Szkocji
• 1 kompania saperów – por. Zenon Lucjan Kasperkiewicz
• 2 kompania saperów – por. Kazimierz Zdzisław Łysak → uczestnik ucieczki z Oflagu VI B Dössel † XI 1943 Buchenwald
• 3 zmotoryzowana kompania saperów – kpt. Stefan Iwański
• kolumna saperska – por. Anatol Kaszubski † Charków^[10]

• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Zdzisław Józef Cutter: Polskie wojska saperskie w 1939 r. : organizacja, wyposażenie, mobilizacja i działania wojenne. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2003. ISBN 83-7098-834-2.
• Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.