1956 w polityce – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wydarzenia polityczne w 1956 roku.

• 1 stycznia – w Chartumie Sudan ogłosił niepodległość^[1].
• 5 stycznia – urodził się Frank-Walter Steinmeier, minister spraw zagranicznych Niemiec^[2].
• 14 stycznia – Mao Zedong ogłosił połączenie armii chińskiej i tybetańskiej w jedną siłę zbrojną oraz określił zakres władzy XIV Dalajlamy w sprawach wewnętrznych Tybetu^[1].
• 28 stycznia – Niemiecka Republika Demokratyczna została przyjęta do Układu Warszawskiego^[3].

• 1 lutego – rząd Polski Ludowej wysłał do Stanów Zjednoczonych notę, w której protestował wysyłanie na terytorium Polski wysyłania amerykańskich balonów z literaturą antypaństwową. Akcję balonową przeprowadziło Radio Wolna Europa, przesyłając m.in. broszury z relacją Józefa Światły^[4].
• 14 lutego – rozpoczął się w Moskwie XX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego pod przewodnictwem sekretarza generalnego partii Nikity Siergiejewicza Chruszczowa. Na zjeździe nastąpiła poważna modyfikacja podstawowych tez ideologii leninizmu – uznano możliwość pokojowej koegzystencji świata kapitalistycznego i socjalistycznego^[5].
• 24/25 lutego – Chruszczow wygłosił w ostatnim dniu obrad, na zamkniętym posiedzeniu delegatów na XX Zjazd KPZR, tajny referat O kulcie jednostki i jego następstwach, w którym ujawnił skalę zbrodni stalinizmu^[6].

• 2 marca – Maroko, francuska kolonia, proklamowała niepodległość^[1].
• 6 marca – Marian Spychalski został zwolniony z więzienia^[4].
• 9 marca – Brytyjczycy deportowali z Cypru arcybiskupa Makariosa.
• 12 marca – w Moskwie zmarł Bolesław Bierut^[7].
• 20 marca:
  • miały miejsce obrady VI Plenum KC PZPR – obecny na nich Nikita Chruszczow streścił referat o kulcie jednostki wygłoszony na XX Zjeździe KPZR^[6].
  • I sekretarzem KC PZPR został Edward Ochab^[4].
  • Francja uznała niepodległość Tunezji^[1].
• 23 marca – Pakistan stał się pierwszą republiką islamską.

• 7 kwietnia – władze Hiszpanii uznały niepodległość swojej części Maroka (z wyjątkiem Ceuty, Melilli i Ifni)^[1].
• 17 kwietnia – do mediów trafiła informacja o rozwiązaniu Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych i Robotniczych^[8].
• 23 kwietnia:
  • w Polsce ogłoszono amnestię dla więźniów politycznych^[1].
  • został aresztowany wiceminister Roman Romkowski^[4].

• 3 maja – z kierownictwa PZPR odszedł stalinista Jakub Berman^[4].
• 6 maja – w Kairze przedstawiciele Egiptu i Jordanii podpisali porozumienie o koordynacji działań zbrojnych przeciwko Izraelowi^[1].
• 21 maja – Amerykanie przeprowadzili na atolu Bikini próbny, powietrzny wybuch swojej pierwszej bomby wodorowej^[9].

• 13 czerwca – na życzenie władz radzieckich węgierski premier Mátyás Rákosi ustąpił ze stanowiska. Jego miejsce zajął Imre Nagy^[10].
• 14 czerwca – do Polski wrócił Stanisław Mackiewicz, publicysta, premier rządu RP na emigracji^[4].
• 18 czerwca – ostatnie brytyjskie oddziały opuściły Egipt^[11].
• 28 czerwca – robotnicy zakładów Hipolita Cegielskiego (noszących wówczas imię Józefa Stalina) zażądali podwyżki płac i obniżki cen. Liczący kilkanaście tysięcy osób pochód, wsparty przez robotników z innych zakładów, zaatakował rządowe i partyjne budynki w mieście, gdzie doszło do walk (tzw. Poznański Czerwiec)^[12].
• 29 czerwca – wojsko spacyfikowało demonstracje – w czasie starć zginęły oficjalnie 74 osoby, a kilkaset raniono. Tego samego dnia premier Józef Cyrankiewicz wygłosił słynne przemówienie, w którym powiedział o obcinaniu rąk podniesionych na władzę, zaś propaganda rządowa przedstawia wystąpienia jako spisek zachodnich agentów imperialistycznych^[12].

• 26 lipca – egipski prezydent Gamal Abdel Naser znacjonalizował Kanał Sueski, wywołując sprzeciwy Zachodu^[11].
• 30 lipca – prezydent Dwight Eisenhower podpisał deklarację Kongresu amerykańskiego o przyjęciu słów In God we trust (Bogu ufamy) jako dewizy narodowej^[13].
• Prasa radziecka opublikowała utajniony do tej pory, choć od dawna znany na Zachodzie, fragment testamentu Lenina ostrzegający przed samowładztwem Stalina^[14].

• 7 września – minister spraw zagranicznych Adam Rapacki przedstawia na posiedzeniu Biura Politycznego KC PZPR projekt inicjatywy rozbrojeniowej, nazwanej później „planem Rapackiego”^[4].
• 8 września – wizyta kanclerza RFN Konrada Adenauera w ZSRR^[15].

• 21 października – Władysław Gomułka został I Sekretarzem KC PZPR^[16].
• 23 października – wybuchła węgierska rewolucja skierowana przeciwko komunistycznemu reżimowi. Węgry dokonały próby opuszczenia Układu Warszawskiego, wywołując reakcję ZSRR^[16].
• 24 października – Władysław Gomułka wygłosił na placu Defilad w Warszawie przemówienie do zgromadzonych mieszkańców stolicy (początek tzw. odwilży politycznej)^[17].
• 26 października – prymas kardynał Stefan Wyszyński został zwolniony z internowania^[16].
• 29 października – miał miejsce początek kryzysu sueskiego. Izrael wkroczył na płw. Synaj i zepchnął wojska egipskie na linię kanału^[11].
• 31 października – Wielka Brytania i Francja rozpoczęły bombardowanie Egiptu, chcąc doprowadzić do odblokowania zamkniętego przez Egipt Kanału Sueskiego^[18].

• 1 listopada – Imre Nagy ogłosił wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego^[19].
• 4 listopada – radzieckie czołgi wjechały do Budapesztu^[19].
• 5 listopada – w Port Said dokonano desantu wojsk brytyjsko-francuskich^[11].
• 6 listopada:
  • wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych wygrał ponownie gen. Dwight Eisenhower^[20].
  • Port Said znalazł się w rękach aliantów^[18].
• 10 listopada – Związek Radziecki stłumił powstanie węgierskie^[16].
• 13 listopada – Marian Spychalski zastąpił na stanowisku ministra obrony znienawidzonego przez społeczeństwo, rosyjskiego marszałka Konstantego Rokossowskiego^[4].

• 2 grudnia – oddział Fidela Castro wylądował na Kubie. Rozpoczęła się rewolucja kubańska^[21].
• 18 grudnia – Japonię przyjęto do Organizacji Narodów Zjednoczonych^[1].
• 29 listopada – zakończyło się wycofywanie oddziałów alianckich z Egiptu^[18].

• Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał: Od niepodległości do niepodległości Historia Polski 1918-1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010.