Chartum – Wikipedia, wolna encyklopedia

Chartum
‏الخرطوم‎
	; Ulica miasta
	Herb
Państwo	Sudan
Prowincja	Chartum
Gubernator	Abdul Halim al Mutafi
Populacja (2010); • liczba ludności	; 2 568 590
Podział miasta	Chartum; Omdurman; Bahri
	Położenie na mapie Sudanu Chartum
	15°30′N 32°33′E/15,500000 32,550000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Chartum (arab. الخرطوم al-Ḫarṭūm, czyli „trąba słonia”) – stolica Sudanu, położona w miejscu, w którym łączą się wody Nilu Białego i Błękitnego. Główny ośrodek polityczny, handlowy i kulturalny kraju, ważny węzeł komunikacyjny. Uniwersytet założony w 1903. Liczba mieszkańców wynosi 2203,9 tys. (2008) – jest to drugie pod względem ludności miasto kraju. Wraz z sąsiednimi miastami Omdurmanem i Chartumem Północnym tworzy zespół miejski, który zamieszkuje około 4,8 mln mieszkańców.

Geografia

Chartum leży w dolinie Nilu, w miejscu, gdzie Nil Biały na drodze do Morza Śródziemnego przyjmuje jeden z ostatnich dopływów niebędący rzeką okresową, Nil Błękitny. Miasto leży w strefie zwrotnikowej na wysokości 385 m n.p.m., na południowo-wschodnim skraju Sahary. Panuje tu klimat kontynentalny suchy, który jest tylko nieznacznie łagodzony przez bliskość położonej na południowym wschodzie Wyżyny Abisyńskiej. Roczne opady wynoszą 196 mm, a ich maksimum przypada na okres od czerwca do września. Niewielka ilość opadów sprawia, że o rozwoju miasta decyduje obfitość wód Nilu i wody gruntowe w dolinie rzeki. Średnie miesięczne temperatury to 22,4 °C w styczniu oraz 30,7 °C w lipcu. Najcieplejszymi miesiącami są maj i czerwiec, podczas których średnie temperatury przekraczają 32 °C, a także wrzesień i październik. Dwudzielność najgorętszej pory roku wiąże się z położeniem miasta pomiędzy równikiem a zwrotnikiem Raka oraz dwukrotnym górowaniem Słońca w zenicie w ciągu roku.

Historia

Miasto zostało założone w 1821 jako posterunek egipskiej armii. Wkrótce rozwinęło się jako ośrodek handlu, także niewolników. W 1885 zostało zdobyte przez arabskich powstańców Mahdiego; w 1898 odbili je Anglicy po zwycięstwie pod nieodległym Omdurmanem.

Transport

Chartum położony jest nad Nilem i transport rzeczny odgrywa tu tak dużą rolę, jak w Egipcie. W komunikacji po mieście najczęściej używane są kilkunastoosobowe minivany jeżdżące po stałych trasach.

Kolej

Chartum jest istotnym sudańskim węzłem kolejowym, stąd rozchodzą się wszystkie linie kolejowe tego kraju – linia północna do Wadi Halfy przy granicy z Egiptem, linia biegnąca na wschód prowadząca nad Morze Czerwone do Port Sudan, oraz linia biegnąca na zachód do Nijali.

Edukacja

Uczelnie

Najstarszą uczelnią jest Comboni College of Science and Technology, założony na początku XX w. przez Kombonianów. Obecnie istnieją liczne prywatne i publiczne uniwersytety na terenie Chartumu^[1]:

Uniwersytet An-Nilajn
Uniwersytet Alzaiem Alazhari
Islamski Uniwersytet Omderman
Międzynarodowy Uniwersytet Afryki
Uniwersytet Doliny Nilu
Politechnika Sudańska
Uniwersytet Chartumski
Instytut Zdrowia Publicznego
Powszechny Uniwersytet Sudanu

W mieście siedzibę miał także Uniwersytet Dżuby, który przeniósł swoją siedzibę z Dżuby z powodu wojny domowej w Sudanie. Po uzyskaniu niepodległości przez Sudan Południowy władze uczelni przeniosły siedzibę z powrotem do Dżuby.

Istnieje ponadto kilka prywatnych instytucji szkolnictwa wyższego.

W kulturze

Akcja powieści W pustyni i w puszczy rozgrywa się m.in. w Chartumie. W Chartumie, w Muzeum Narodowym mieści się część kolekcji fresków wczesnochrześcijańskich, odkrytych w czasie wykopalisk w Faras.