Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk – Wikipedia, wolna encyklopedia

Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk
Ilustracja
Stary gmach Biblioteki Gdańskiej PAN
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Adres

ul. Wałowa 15

Dyrektor

dr Anna Walczak[1]

Data założenia

1596

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk”
Ziemia54°21′30,2400″N 18°38′58,4880″E/54,358400 18,649580
Strona internetowa

Biblioteka Gdańska PANbiblioteka w Gdańsku. Mieści się w zabytkowym gmachu zbudowanym w latach 1902–1904[2] przy ul. Wałowej na gdańskim Starym Mieście.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Biblioteka Gdańska PAN (Danzig Stadtbibliothek), ok. 1905
Nowy gmach Biblioteki Gdańskiej PAN
Widok na nowy gmach Biblioteki Gdańskiej PAN, sprzed starego gmachu

Powstała w 1596 jako „Biblioteka Rady Miejskiej” Gdańska (Bibliotheca Senatus Gedanensis, kaszb. Mieskô Bibliotéka[3]), na bazie zbioru 1161 woluminów podarowanego 28 września 1591 przez włoskiego humanistę Jana Bernarda Bonifacio gdańskiemu gimnazjum miejskiemu w zamian za dożywotnie utrzymanie w tutejszym domu profesorów. Dar został wzbogacony o zbiory ówczesnych gdańskich teologów i prawników do objętości ponad 4000 woluminów.

Na początku XIX wieku zbiory biblioteki obejmowały ponad 26 000 woluminów. W 1879 biblioteka wzbogaciła się o księgozbiór Jana Uphagena, zaś w latach 1880, 1893 i 1898 o zbiory przyrodnika Franciszka Mengego, Augusta Bertlinga (liczne polonika) i Zachodniopruskiego Towarzystwa Historycznego (Westpreussischer Geschichtsverein).

W 1899 wielkość księgozbioru wynosiła 111 000 tomów[4].

Niemcy podczas II wojny światowej najcenniejsze inkunabuły, rękopisy i stare druki wywieźli poza bibliotekę. W wyniku akcji rewindykacyjnej po wojnie pracownicy biblioteki odzyskali około 80 000 wartościowych woluminów. Dodatkowo zbiory zostały powiększone m.in. o księgozbiory Polonii Gdańskiej i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W 1955 biblioteka została przyłączona do struktur naukowych Polskiej Akademii Nauk[potrzebny przypis].

Pod koniec 2005 w zbiorach BG PAN znajdowało się prawie 800 000 woluminów książek[potrzebny przypis].

9 kwietnia 2018 przed Biblioteką Gdańską PAN postawiono pomnik-ławeczkę upamiętniający Mariana Pelczara[5]. Wewnątrz budynku znajduje się tablica upamiętniająca prof. Zbigniewa Nowaka, dyrektora Biblioteki w latach 1981–1997.[6]

2 września 2021 na ścianie nowego budynku biblioteki odsłonięto mural przedstawiający Jana Heweliusza z astrolabium[7].

Księgozbiór

[edytuj | edytuj kod]

Zbiory

[edytuj | edytuj kod]
  • Druki zwarte XIX-XXI wiek – 551 113 woluminów
  • Czasopisma XIX-XXI wiek – 7131 tytułów
  • Eksponaty muzealne – 54 pozycje inwentarzowe
  • Mikrofilmy – 5021 pozycji inwentarzowych

Dział zbiorów specjalnych

[edytuj | edytuj kod]
  • Dokumenty życia społecznego – 27 007 pozycji inwentarzowych
  • Ekslibrisy wraz z albumami ekslibrysów – 12 680 woluminów
  • Fotografie – 27 555 pozycji inwentarzowych
  • Inkunabuły – 663 woluminy
  • Kartografia – 9872 woluminy
  • Numizmaty – 3450 pozycji inwentarzowych
  • Rękopisy – 8215 pozycji, wśród nich Missale secundum notulam dominorum Teutonicorum na Polskiej Liście Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata[8]
  • Stare druki – 55 117 woluminów
  • Grafika i malarstwo – 7930 pozycji inwentarzowych
  • Dokumenty wtórne i informatyczne (Reprodukcje starych druków i rękopisów) – 116 obiektów

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Strona Biblioteki Gdańskiej PAN. [dostęp 2018-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-24)].
  2. Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.
  3. Dr. Florjan Cenôva, Skôrb Kaszébskosłovjnskjè mòvè, str. 84, Svjecè, 1866
  4. O bibliotece Historia. bgpan.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-28)].
  5. Dorota Karaś Pomnik-ławeczka Mariana Pelczara stanie w Gdańsku
  6. NOWAK ZBIGNIEW JAN – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2022-09-17].
  7. Mural Jana Heweliusza na Starym Mieście w Gdańsku. Ma rozsławić Bibliotekę PAN
  8. PAN 2016 ↓.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]