Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk – Wikipedia, wolna encyklopedia

Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk

Stary gmach Biblioteki Gdańskiej PAN
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Adres	ul. Wałowa 15
Dyrektor	dr Anna Walczak[1]
Data założenia	1596
Położenie na mapie Gdańska Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk
Położenie na mapie Polski Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk
Położenie na mapie województwa pomorskiego Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk
54°21′30,2400″N 18°38′58,4880″E/54,358400 18,649580
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Biblioteka Gdańska PAN – biblioteka w Gdańsku. Mieści się w zabytkowym gmachu zbudowanym w latach 1902–1904^[2] przy ul. Wałowej na gdańskim Starym Mieście.

Powstała w 1596 jako „Biblioteka Rady Miejskiej” Gdańska (Bibliotheca Senatus Gedanensis, kaszb. Mieskô Bibliotéka^[3]), na bazie zbioru 1161 woluminów podarowanego 28 września 1591 przez włoskiego humanistę Jana Bernarda Bonifacio gdańskiemu gimnazjum miejskiemu w zamian za dożywotnie utrzymanie w tutejszym domu profesorów. Dar został wzbogacony o zbiory ówczesnych gdańskich teologów i prawników do objętości ponad 4000 woluminów.

Na początku XIX wieku zbiory biblioteki obejmowały ponad 26 000 woluminów. W 1879 biblioteka wzbogaciła się o księgozbiór Jana Uphagena, zaś w latach 1880, 1893 i 1898 o zbiory przyrodnika Franciszka Mengego, Augusta Bertlinga (liczne polonika) i Zachodniopruskiego Towarzystwa Historycznego (Westpreussischer Geschichtsverein).

W 1899 wielkość księgozbioru wynosiła 111 000 tomów^[4].

Niemcy podczas II wojny światowej najcenniejsze inkunabuły, rękopisy i stare druki wywieźli poza bibliotekę. W wyniku akcji rewindykacyjnej po wojnie pracownicy biblioteki odzyskali około 80 000 wartościowych woluminów. Dodatkowo zbiory zostały powiększone m.in. o księgozbiory Polonii Gdańskiej i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W 1955 biblioteka została przyłączona do struktur naukowych Polskiej Akademii Nauk^{[potrzebny przypis]}.

Pod koniec 2005 w zbiorach BG PAN znajdowało się prawie 800 000 woluminów książek^{[potrzebny przypis]}.

9 kwietnia 2018 przed Biblioteką Gdańską PAN postawiono pomnik-ławeczkę upamiętniający Mariana Pelczara^[5]. Wewnątrz budynku znajduje się tablica upamiętniająca prof. Zbigniewa Nowaka, dyrektora Biblioteki w latach 1981–1997.^[6]

2 września 2021 na ścianie nowego budynku biblioteki odsłonięto mural przedstawiający Jana Heweliusza z astrolabium^[7].

• Druki zwarte XIX-XXI wiek – 551 113 woluminów
• Czasopisma XIX-XXI wiek – 7131 tytułów
• Eksponaty muzealne – 54 pozycje inwentarzowe
• Mikrofilmy – 5021 pozycji inwentarzowych

• Dokumenty życia społecznego – 27 007 pozycji inwentarzowych
• Ekslibrisy wraz z albumami ekslibrysów – 12 680 woluminów
• Fotografie – 27 555 pozycji inwentarzowych
• Inkunabuły – 663 woluminy
• Kartografia – 9872 woluminy
• Numizmaty – 3450 pozycji inwentarzowych
• Rękopisy – 8215 pozycji, wśród nich Missale secundum notulam dominorum Teutonicorum na Polskiej Liście Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata^[8] 
• Stare druki – 55 117 woluminów
• Grafika i malarstwo – 7930 pozycji inwentarzowych
• Dokumenty wtórne i informatyczne (Reprodukcje starych druków i rękopisów) – 116 obiektów

• XV-wieczny mszał krzyżacki, znajdujący się w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej wpisany na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. PAN, 2016. [dostęp 2017-01-15].

• Strona PAN BG