Christopher Reeve – Wikipedia, wolna encyklopedia
Christopher Reeve (1985) | |
Imię i nazwisko | Christopher D’Olier Reeve |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 25 września 1952 |
Data i miejsce śmierci | 10 października 2004 |
Zawód | aktor, reżyser, producent filmowy, scenarzysta, pisarz |
Współmałżonek | Dana Morosini (1992–2004; jego śmierć) |
Lata aktywności | 1974–2004 |
Strona internetowa |
Christopher D’Olier Reeve[1][2] (ur. 25 września 1952 w Nowym Jorku, zm. 10 października 2004 w Mount Kisco) – amerykański aktor, producent filmowy, reżyser, scenarzysta i pisarz.
Odtwórca roli Clarka Kenta / Supermana w filmach: Superman (1978), Superman II (1980), Superman III (1983) i Superman IV (1987).
15 kwietnia 1997 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 7021 Hollywood Boulevard[3][4]. W 1998 ukazała się jego autobiografia Still Me, która stała się bestsellerem[5].
Film Superman: Powrót został zadedykowany jego pamięci[6].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Był starszym synem dziennikarki Barbary Pitney (z domu Lamb) i nauczyciela, powieściopisarza, poety i uczonego Franklina D’Oliera Reeve’a[7]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego i walijskiego[8]. Miał młodszego brata Benjamina (ur. 1953)[9], sędziego. W 1956 jego rodzice się rozwiedli[10]. W 1959 jego matka ponownie wyszła za maklera giełdowego Tristama B. Johnsona.
Gdy miał dziesięć lat, przyłączył się do amatorskiej grupy teatralnej The Yeomen of the Guard w McCarter Theater w Princeton[11]. Latem 1968 został przyjęty jako praktykant Williamstown Theatre Festival w stanie Massachusetts, gdzie zachwycił swoim występem aktorkę Olympię Dukakis w przedstawieniu Widok z mostu (A View from the Bridge)[12]. Zagrał także rosyjskiego marynarza w sztuce Zakładnik (The Hostage) i Beljajewa w spektaklu Miesiąc na wsi (A Month in the Country). W 1970 ukończył prywatną szkołę Princeton Country Day, gdzie został honorowym uczniem i grał w piłkę nożną, baseball, tenis i hokej.
W 1974 otrzymał licencjat Cornell University w Ithace, w stanie Nowy Jork i studiował teatr w prestiżowej Juilliard School z Robinem Williamsem.
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Po epizodycznej roli oficera w dramacie telewizyjnym PBS Wrogowie (Enemies, 1974) pojawił się w operze mydlanej CBS Miłość życia (Love of Live, 1974–76)[13] jako Ben Harper, antagonistyczny charakter z poligamistycznym stylem życia i przeszłością karną.
Grywał na Broadwayu w sztukach: Sprawa Gravity (A Matter of Gravity, 1976) w roli Nicky’ego u boku Katharine Hepburn, Urodzony czwartego lipca (Fifth of July, 1980–82) jako Ken Talley Jr. z Jeffem Danielsem i Swoosie Kurtz oraz Wesele Figara (The Marriage of Figaro, 1985)[14] jako hrabia Almaviva z Mary Elizabeth Mastrantonio, a także w produkcjach off-broadwayowskich[15].
Był brany pod uwagę do głównej roli w serialu Człowiek z Atlantydy (1977) oraz w filmach: Amerykański żigolak (1980), Żar ciała (1981), Bunt na Bounty (1984), Miłość, szmaragd i krokodyl (1984)[16] i Pretty Woman (1990)[17], a także do roli Masona Vergera w Hannibalu (2001)[16].
Międzynarodowy rozgłos przyniosła mu kreacja Clarka Kenta/Supermana w filmie Richarda Donnera Superman (1978), za którą otrzymał nagrodę Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA) i nominację do nagrody Saturna. Sukces kasowy filmu sprawił, że powstały trzy sequele: w 1980 (nominacja do Saturna), 1983 (nominacja do Saturna) i 1987.
Za rolę scenarzysty Richarda Colliera w melodramacie fantasy Gdzieś w czasie (Somewhere in Time, 1980) z Jane Seymour odebrał nagrodę na Fantafestival w Rzymie i był nominowany do nagrody Saturna. Za krytycznie ocenioną rolę magnata przemysłowego, zakochanego w sobie Blaine’a Binghama w czarnej komedii Za kamerą (Switching Channels, 1988) był nominowany do Złotej Maliny dla najgorszego aktora drugoplanowego.
Był na okładkach „Bravo” (w styczniu 1979), „People” (w styczniu 1979 i październiku 2004), „GQ” (w październiku 1979), „After Dark” (w październiku 1980) i „Time” (w sierpniu 1996)[18].
Kreacja sparaliżowanego architekta Jasona Kempa w telewizyjnym dreszczowcu Hallmark/ABC Okno na podwórze (Rear Window, 1998) z Daryl Hannah, remake’u filmu Alfreda Hitchcocka, którego był również producentem, przyniosła mu nominację do Złotego Globu. Rok później wyreżyserował dramat telewizyjny HBO Przed zmierzchem (In the Gloaming) z udziałem Glenn Close, Bridget Fondy, Whoopi Goldberg, Roberta Seana Leonarda i Davida Strathairna.
Został przewodniczącym Rady Dyrektorów Amerykańskiego Stowarzyszenia Sparaliżowanych, która uświadamia ludzi, jak ważne są badania dotyczące paraliżu. Po wypadku zaangażował się także w politykę, był zwolennikiem demokratów. Stał się rzecznikiem ludzi niepełnosprawnych. Zgodził się testować na sobie nowe metody terapii, mające naprawić uszkodzony rdzeń kręgowy, w związku z tym był zwolennikiem dopuszczenia terapii z użyciem komórek macierzystych pobranych z ludzkich płodów.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W latach 1978–1987 był w nieformalnym związku z modelką Gae Exton, z którą miał syna Matthew (ur. 20 grudnia 1979) i córkę Alexandrę (ur. 23 listopada 1983)[19]. 11 kwietnia 1992 poślubił Danę Morosini (1961–2006[20]). Mieli syna Willa (ur. 1992).
27 maja 1995 na planie filmowym spłoszony koń zrzucił go z siodła. W wyniku upadku aktor doznał złamania kręgosłupa i został sparaliżowany. Trafił do Kessler Rehabilitation Center w West Orange, w stanie New Jersey. Obrażenia były tak poważne, że nie był w stanie samodzielnie oddychać. Odtąd żył podłączony do respiratora.
Wraz z żoną Daną otworzył w Short Hills, w stanie New Jersey, pierwszy ośrodek, w którym ludzi sparaliżowanych uczono normalnego życia. Jego żona była założycielką i dyrektorem fundacji im. Christophera Reeve’a, która wspierała badania nad leczeniem skutków paraliżu.
Śmierć
[edytuj | edytuj kod]W przebiegu ogólnoustrojowego zakażenia mającego źródło w odleżynach aktor zapadł w śpiączkę 9 października 2004, a dzień później zmarł w Mount Kisco w wieku 52 lat[21][22].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Filmy fabularne
[edytuj | edytuj kod]Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
---|---|---|---|
1978 | Tragedia Neptuna (Gray Lady Down) | Phillips | David Greene |
Superman | Superman / Clark Kent / Kal-El | Richard Donner | |
1979 | Muppety jadą do Hollywood (The Muppets Go Hollywood) | w roli samego siebie | Stan Harris |
1980 | Superman II | Superman / Clark Kent / Kal-El | Richard Lester, Richard Donner |
Gdzieś w czasie (Somewhere in Time) | Richard Collier | Jeannot Szwarc | |
1982 | Śmiertelna pułapka (Deathtrap) | Clifford Anderson | Sidney Lumet |
Monsignor | ks. John Flaherty | Frank Perry | |
1983 | Superman III | Superman / Zły Superman / Clark Kent / Kal-El | Richard Lester |
1984 | Bostończycy (The Bostonians) | Basil Ransome | James Ivory |
1985 | Lotnik (The Aviator) | Edgar Anscombe | George T. Miller |
Anna Karenina (TV) | hrabia Wroński | Simon Langton | |
1987 | Superman IV (Superman IV: The Quest for Peace) | Superman / Clark Kent / Kal-El | Sidney J. Furie |
Cwaniak (Street Smart) | Jonathan Fisher | Jerry Schatzberg | |
1988 | Za kamerą (Switching Channels) | Blaine Bingham | Ted Kotcheff |
Wielka ucieczka 2: Nieopowiedziana historia (The Great Escape II: The Untold Story, TV) | major John Dodge | Paul Wendkos, Jud Taylor | |
1990 | Róża i szakal (The Rose and the Jackal, TV) | Allan Pinkerton | Jack Gold |
Święto ziemi urodzinowe (Earthday Birthday, TV) | It Zwibble | Michael Sporn (głos) | |
1991 | Mroczna przemoc (Bump in the Night, TV) | Lawrence Muller | Karen Arthur |
Śmiertelne sny (Death Dreams, TV) | George Westfield | Martin Donovan | |
1992 | Poza sceną (Noises Off...) | Frederick Dallas / Philip Brent | Peter Bogdanovich |
Koszmar w biały dzień (Nightmare in the Daylight, TV) | Sean Farrell | Lou Antonio | |
Śmiertelne grzechy (Mortal Sins, TV) | ks. Thomas Cusack | Bradford May | |
1993 | Wilk morski (The Sea Wolf, TV) | Humphrey Van Weyden | Michael Anderson |
Tożsamość Willa (Morning Glory, TV) | Will Parker | Steven Hilliard Stern | |
Okruchy dnia (The Remains of the Day) | kongresmen Jack Lewis | James Ivory | |
1994 | Miłosne wybory (Speechless) | Bob ‘Baghdad’ Freed | Ron Underwood |
1995 | Poza podejrzeniem (Above Suspicion, TV) | Dempsey Cain | Steven Schachter |
Wioska przeklętych (Village of the Damned) | dr Alan Chaffee | John Carpenter | |
Czarny Lis (Black Fox', TV) | Alan Johnson | Steven Hilliard Stern | |
Czarny Lis: Dobry i zły (Black Fox: Good Men and Bad, TV) | Alan Johnson | Steven Hilliard Stern | |
Czarny Lis: Cena spokoju (Black Fox: The Price of Peace, TV) | Alan Johnson | Steven Hilliard Stern | |
1996 | Krok w kierunku do jutra (A Step Toward Tomorrow) | Denny Gabriel | Deborah Reinisch |
Bez współczucia: Film o zdolnościach (Without Pity: A Film About Abilities, TV) | narrator | Michael Mierendorf | |
1997 | Przed zmierzchem (In the Gloaming, TV) | - | Christopher Reeve |
1998 | Okno na podwórze (Rear Window, TV) | Jason Kemp | Jeff Bleckner |
2004 | Historia Brooke Ellison (The Brooke Ellison Story, TV) | - | Christopher Reeve |
2006 | I ty możesz zostać bohaterem (Everyone’s Hero) | - | Christopher Reeve, Colin Brady, Dan St. Pierre |
Superman II (Superman II: The Richard Donner Cut) | Superman / Clark Kent / Kal-El | Richard Lester, Richard Donner | |
2007 | Christopher Reeve: Hope in Motion | w roli samego siebie | Matthew Reeve |
Seriale TV
[edytuj | edytuj kod]- 1974: Great Performances – odc. Wrogowie (Enemies) jako oficer
- 1974–76: Miłość życia (Love of Life) jako Ben Harper
- 1975: Szeroke światowe misterium (Wide World Mystery)
- 1980: Muppet Show (The Muppet Show) gość programu
- 1981: Saturday Night Live w roli samego siebie
- 1983: Śpiąca królewna (Faerie Tale Theatre – odc. Sleeping Beauty) jako książę
- 1985: Saturday Night Live w roli samego siebie
- 1985: Saturday Night Live jako gospodarz
- 1991: Carol i spółka (Carol & Company) jako Bob
- 1992: Droga do Avonlea (Road to Avonlea) jako Robert Rutherford
- 1992: Opowieści z krypty (Tales from the Crypt – odc. What's Cookin') jako Fred
- 1993: Frasier jako Leonard (głos)
- 1994: Nieprzyjemny świat Penna i Tellera (The Unpleasant World of Penn & Teller)
- 2003: Tajemnice Smallville (Smallville) jako dr Virgil Swann
- 2003: Kancelaria adwokacka (The Practice) jako Kevin Healy
- 2004: Tajemnice Smallville (Smallville) jako dr Virgil Swann
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]Rok | Nagroda | Kategoria | Tytuł |
---|---|---|---|
1979 | Nagroda BAFTA | Najbardziej obiecujący debiut aktorski w głównej roli[23] | Superman (1978) |
1981 | Fantafestival | Najlepszy aktor[23] | Gdzieś w czasie (1980) |
1996 | Young Artist Award | Nagroda Jackiego Coogana[23] | – |
1997 | Nagroda Emmy | Wybitny serial informacyjny lub program specjalny[23] | Bez litości: film o zdolnościach (1996) |
1998 | Nagroda Grammy | Najlepszy album słowny mówiony[24] | Still Me (1998) |
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych | Wybitny występ aktora w filmie telewizyjnym lub miniserialu[24] | Okno na podwórze (1998) | |
2004 | Nagroda im. Juliusza Verne’a | Nagroda za osiągnięcia | – |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Christopher Reeve. Listal. [dostęp 2017-04-06]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve – Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2017-04-06]. (węg.).
- ↑ Christopher Reeve. Hollywood Walk of Fame. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Eric Slater , Hollywood Star Walk: Christopher Reeve, „Los Angeles Times” [dostęp 2022-07-07] (ang.).
- ↑ Paperback Best Sellers: 1999-07-04, „The New York Times”, 4 lipca 1999 [dostęp 2022-07-07] (ang.).
- ↑ John Orquiola: How Superman Returns Fits Into The Christopher Reeve Movie Canon. Screen Rant. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve Biography (1952-). Film Reference. [dostęp 2017-04-06]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve Biography, „TV Guide” [dostęp 2024-11-16] (ang.).
- ↑ Christopher Reeve. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-04-06]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve (1952-2004). Find a Grave Memorial. [dostęp 2017-04-06]. (ang.).
- ↑ Sandra Brennan: Christopher Reeve Biography. AllMovie. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve. MYmovies.it. [dostęp 2017-04-06]. (wł.).
- ↑ Christopher Reeve. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Christopher Reeve Trivia. FamousFix.com/. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve Trivia. FamousFix.com/. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve Magazines. FamousFix.com/. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Christopher Reeve Relationships. FamousFix.com/. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Dana Morosini Reeve (1961-2006). Find a Grave Memorial. [dostęp 2017-04-06]. (ang.).
- ↑ Douglas Martin: Christopher Reeve, 52, Symbol of Courage, Dies. „The New York Times”, 2004-10-12. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ Superman actor Reeve dies. „The Guardian”. [dostęp 2022-07-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Christopher Reeve Awards. FamousFix.com/. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Christopher Reeve Awards. AllMovie. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Christopher Reeve: Still Me. Random House, 1998. ISBN 0-679-45235-4.
- Christopher Reeve: Nothing is Impossible. Random House, 2004. ISBN 0-345-47073-7.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Portret na życzenie: Christopher Reeve. „Film”. nr 33/1985 (1885) (XL), s. 22, 18 sierpnia 1985. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Christopher Reeve (1952–2004) w bazie IMDb (ang.)
- Christopher Reeve w bazie Filmweb
- Christopher Reeve w bazie Notable Names Database (ang.)
- Christopher Reeve w bazie Discogs.com (ang.)
- ISNI: 0000000110332496
- VIAF: 116315620
- LCCN: n88027389
- GND: 119541599
- NDL: 00708000
- BnF: 13898875v
- SUDOC: 035640766
- NKC: jo2004244370
- BNE: XX1168398
- NTA: 07084688X
- BIBSYS: 98030634
- CiNii: DA11725708
- Open Library: OL39980A
- PLWABN: 9810580162305606
- NUKAT: n2004048466
- J9U: 987007421649205171
- CONOR: 57577571
- BLBNB: 000244980
- KRNLK: KAC201858633