Fundacja Templetona – Wikipedia, wolna encyklopedia

John Templeton Foundation – fundacja założona w 1987 przez biznesmena i filantropa sir Johna Templetona, przyznająca Nagrodę Templetona i prowadząca działalność filantropijną. W 2015 roku, stanowisko prezes fundacji objęła wnuczka założyciela Heather Templeton Dill^[1].

Celem Fundacji jest, aby służyć jako filantropijny katalizator dla badań dotyczących tego, co niektórzy naukowcy i filozofowie nazywają „wielkimi pytaniami”. Rozciągają się one od pytań o prawa natury po zjawiska twórczości i świadomości. Wizja filantropijnego zadania Fundacji ma swoje źródło w przekonaniu sir Johna, że rzetelne badania i najwyższej jakości nauczanie mają zasadnicze znaczenie dla nowych odkryć i rozwoju ludzkości^[2][3]. Fundacja sponsoruje prace dotyczące nauk przyrodniczych i humanistycznych, filozofii i teologii, badania dotyczące wolnorynkowych rozwiązań problemu ubóstwa oraz wspiera edukację uzdolnionych osób. Do beneficjentów fundacji należą m.in.: Fuller Theological Seminary^[4], Foundational Questions Institute (w skrócie FQXi, przy współudziale fizyków z MIT oraz University of California)^[5], The World Science Festival^[6], Stanford University^[7], University of Chicago^[8][9], Perimeter Institute for Theoretical Physics^[10], Rotary International^[11].

Zabezpieczenie finansowe fundacji wynosi 3,2 miliarda dolarów według stanu na 30 czerwca 2015. Roczny budżet w 2015 roku wyniósł 188 milionów dolarów, wartość udzielonych dotacji w 2016 wyniosła 77,5 miliona dolarów, a wartość aktywnych dotacji według stanu na luty 2017 wyniosła 456 milionów dolarów^[12]. Czas trwania dotacji to często do 3 lat, rzadko projekty są utrzymywane przez okres do 5 lat, co stanowi maksymalny okres finansowania projektu^[13].

Działalność fundacji budzi kontrowersje. Krytycy uważają, że wywiera ona nadmierną presję finansową na naukowców, aby wypowiadali się w sposób zbliżający naukę i religię, co ich zdaniem prowadzi do korupcji i szkodzi nauce^{[3][14][15][16][17]}.

W 2005 roku zakończyło się długo oczekiwane i finansowane głównie przez Fundację Templetona rygorystyczne badanie – z podwójnie ślepą próbą i randomizowane – mające na celu zweryfikowanie skuteczności modlitwy wstawienniczej. W ramach wieloletniego badania, o łącznym budżecie 2,4 miliona dolarów, podzielono 1802 pacjentów oczekujących na operację wszczepienia bypassów na trzy grupy. Za osoby z pierwszej grupy modlono się oraz powiedziano im niejednoznacznie, że będą lub nie będą objęci modlitwą. Za osoby w drugiej grupie się nie modlono, ale również powiedziano im niejednoznacznie, że będą lub nie będą objęci modlitwą. Za osoby w trzeciej grupie modlono się oraz poinformowano ich, że na pewno będą objęci modlitwą. Najlepiej wypadły osoby z drugiej grupy, czyli te za które się nie modlono – w tej grupie powikłania wystąpiły u 51% pacjentów. W pierwszej grupie, powikłania wystąpiły u 52% osób (osoby za które się modlono, ale które nie były tego pewne). Najgorzej wypadła grupa osób, za które się modlono i które jednocześnie o tym wiedziały jednoznacznie – w tym wypadku powikłania wystąpiły u 59% pacjentów. Oznacza to, że pacjenci za których się modlono mieli średnio więcej powikłań niezależnie od tego czy osoby te o modlitwie wiedziały. Odsetek zgonów i poważnych zdarzeń był podobny we wszystkich trzech grupach^{[18][19][20][21]}.

Chociaż charakter Fundacji zakazuje bezpośredniego angażowania się w działalność polityczną, wiele razy wykazano powiązania polityczne. W 1997 artykuł w Slate Magazine odnotował, że fundacja udzieliła znaczącego wsparcia dla grup, ruchów i osób uważanych za konserwatywne. Fundacja wspierała także Cato Institute oraz projekty związane z pseudonaukową^[22] koncepcją inteligentnego projektu.

Krytyczne uwagi pod adresem fundacji kierowali m.in. Sean M. Carroll^[23] – kosmolog z University of Chicago, Richard Dawkins^[24] – profesor i wykładowca na Uniwersytecie Oksfordzkim oraz Daniel Dennett^[25].

• Oficjalna lista udzielonych dotacji
• Templeton Foundation homepage