Jerzy Stanisław Sapieha – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jerzy Stanisław Sapieha
Herb
Lis
Rodzina

Sapiehowie herbu Lis

Data urodzenia

12 listopada 1668

Data i miejsce śmierci

12 października 1732
Warszawa

Ojciec

Kazimierz Jan Sapieha

Matka

Krystyna Barbara Hlebowicz

Żona

Izabela Helena Połubińska, c. Aleksandra Hilarego
Teodora Sołtan

Dzieci

Z Teodorą:
Antoni Kazimierz
Teresa Krystyna
Benedykta
Salomea Anna

Jerzy Stanisław Sapieha herbu Lis (ur. 12 listopada 1668, zm. 12 października 1732 w Warszawie) – wojewoda mścisławski w 1732 roku, wojewoda trocki w latach 1706–1709, stolnik litewski w latach 1686–1703, podstoli litewski w 1686 roku[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Kazimierza Jana Pawła i Krystyny z Hlebowiczów, bratem Aleksandra Pawła i Michała Franciszka.

W latach 1683–1684 uczył się w Kolegium Jezuitów w Braniewie. W 1684 został rotmistrzem chorągwi petyhorskiej na Podolu. Mimo młodego wieku objął w 1686 podstolstwo litewskie oraz w listopadzie stolnikostwo litewskie. W 1687 brał udział w walkach w okolicach Kamieńca Podolskiego. Posłował na sejm w latach 1690, 1693 i 1695. W latach 1695–1696 na czele kilkunastu chorągwi rozstrzygał zbrojnie antysapieżyńskie wystąpienia w Nowogródku i na Żmudzi. Od końca 1696 współpracował ściślej z wojskami ojca i stryja.

Poseł sejmiku Księstwa Żmudzkiego na sejm konwokacyjny 1696 roku[2]. 5 lipca 1697 roku podpisał w Warszawie obwieszczenie do poparcia wolnej elekcji, które zwoływało szlachtę na zjazd w obronie naruszonych praw Rzeczypospolitej[3]. W elekcji 1697 poparł kandydaturę księcia Conti, wypowiadając się jednak w lipcu 1697 za przejściem rodu Sapiehów na stronę Augusta II. 12 stycznia 1698 witał Augusta II wjeżdżającego do Warszawy z Wilanowa jako poseł od wojska litewskiego, zapewniając o jego wierności. Poseł słonimski na sejm pacyfikacyjny 1698 roku[4].

Z powodu choroby nie brał udziału w bitwie pod Olkienikami 18 listopada 1700. W latach 1701–1702 przebywał w Warszawie, próbując odzyskać dla rodu utracone w w/w bitwie wpływy. W styczniu 1702 roku podpisał akt pacyfikacji Wielkiego Księstwa Litewskiego[5]. Z braku sukcesu od 1702 poparł Karola XII, prowadząc zaciąg i operując popierającą go sapieżyńską armią, a od 1705 – Stanisława Leszczyńskiego, organizując walkę zbrojną na Litwie aż do klęski pod Połtawą. W 1705 roku potwierdził pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego[6]. Od 1707 do 1709 pełnił funkcję wojewody trockiego.

W latach 1710–1713 przebywał w Prusach. Po powrocie do kraju zajmował się sprawami majątkowymi, bezskutecznie próbując wrócić do wielkiej polityki. Dopiero w marcu 1732 otrzymał urząd wojewody mścisławskiego.

Był ojcem Antoniego Kazimierza.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba. Kórnik 1994, s. 237.
  2. Ewa Gąsior, Sejm konwokacyjny po śmierci Jana III Sobieskiego, Warszawa 2017, s. 90.
  3. Obwieszczenie do poparcia wolney elekcyey roku Pańskiego tysiącznego sześćsetnego dziewięćdziesiątego siodmego. [Inc.:] Actum in castro Ravensi sub interregno feria quinta post festum sanctae Margarethae [...] proxima anno Domini millesimo sexcentesimo nonagesimo septimo. [b.n.s.].
  4. Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego <1666-1721>wydane z oryginalnego rękopismu i opatrzone przypiskami, Warszawa 1862, s. 195.
  5. Diariusz Sejmu Walnego Warszawskiego 1701-1702, Warszawa 1962, s. 305.
  6. Articuli pactorum conventorum Stanów tej Rzeczypospolitej i W. X. L. i państw do nich należących z Posłami JKM [...], s. 23.